|
| ստորագրութիւն = Leo Tolstoy signature.svg
}}
'''Լէօ Նիքոլայ Թոլսթոյ'''<ref group="Ն">Տոլստոյը, ստեղծված ժողովրդական արտասանական ավանդույթին համապատասխան, ինքնիրեն անվանում էր «Լյով», այդպես էին նրան անվանում նաև կինը, որդին՝ Սերգեյը, և Վ. Չերտկովը։ Դրանով հանդերձ, նրա շատ ընկերներ, օրինակ՝ Ն. Ստրախովը, Պ. Բիրյուկովը, [[Իվան Գորբունով-Պոսադով]]ը, նրան անվանում էին Լև Նիկոլաևիչ, ոչ թե Լյով Նիկոլաևիչ։</ref> ({{lang-ru|Лев Никола́евич Толсто́й}}, {{IPA-ru|lʲɛf nʲɪkɐˈlaɪvʲɪtɕ tɐlˈstoj|pron|Ru-Lev Nikolayevich Tolstoy.ogg}} [[9 Սեպտեմբեր]] [[1828]] - [[7 Նոյեմբեր]] [[1910]]), ռուս եւ համաշխարհային մեծագոյն գրողներէն ու մտածողներէն մէկը, 1854-1855 թուականներու [[Սեւասթոփոլ]]ի, Խրիմի թերակղզիի (անգլ.՝ Sevastopol - The Crimean Peninsula) պաշտպանութեան մասնակից։ Լուսաւորական, հրապարակախօս, կրօնական մտածող, որու հեղինակաւոր կարծիքը յառաջացուցած է [[կրօն]]աբարոյական նոր հոսանք մը՝ թոլսթոյականութիւնը։ Կայսերական Գիտութիւններու ակադեմիայի թղթակից-անդամ ([[1873]]), «պելեթրիսէիքայիպելեթրիսթ» «belletrist» (գեղարուեստական արձակ գրականութիւն - Ֆրանս.՝ ՝ Belles-lettres . անգլ.՝belletrist) պատուաւոր ակադեմիկոս (1900)<ref name="Кольер">{{Գիրք|автор = |часть =Толстой Лев Николаевич |ссылка часть =http://enc-dic.com/colier/Tolsto-lev-nikolaevich-6464.html|заглавие =Энциклопедия Кольера |ссылка = |ответственный = |место =Нью-Йорк |издательство =P. F. Collier & Son Company |год =1921 |том =IX |страницы = |isbn = }}</ref>։
Ռուսական գրականութեան ռահվիրաներէն համարուող {{sfn|БСЭ|1977|}}, Լէօ Թոլսթոյի արուեստը ռուսական եւ համաշխարհային իրապաշտութեան (անգլ.՝ realism) զարգացման նոր փուլ մը կը բանայ՝ իւրայատուկ կամուրջ մը դառնալով Ժը. դարու դասական վէպի եւ Ի. դարու գրականութեան աւանդոյթներուն միջեւ։ Լէօ Թոլսթոյ մեծ ազդեցութիւն կ'ունենայ [[եւրոպա]]կան մարդասիրական յեղափոխութեան վրայ (անգլ.՝European Humanism Evolution), ինչպէս նաեւ՝ համաշխարհային գրականութեան իրապաշտական աւանդոյթներուն զարգացման վրայ։ Լէօ Թոլսթոյի ստեղծագործութիւնները բազմիցս շարժանկարի վերածուելով ցուցադրուած են եւ բեմականացուած են ԽՍՀՄ-ի եւ արտասահմանի մէջ, իր թատրերգութիւնները (անգլ.՝ plays) բեմադրուած են աշխարհի բեմերուն վրայ{{sfn|БСЭ|1977|}}։
== Կենսագրութիւն ==
Սերած է ազնուական ընտանիքէ մը։ Հօրենական նախնիներէն էր կոմս Պետրոս Անտրէ Թոլսթոյը, որ յայտնի է արքայազուն Ալեքսէյ Պետրոսի հետաքննութեան մէջ իր ունեցած դերով, որու համար ալ ան նշանակուած է «Գաղտնի գրասենեակ»ի ղեկավար:<ref>[http://www.hrono.ru/biograf/bio_t/tolstoi-pa.php Անատոլի Շիկման «Պատմական գործիչներ․ Կենսագրական տեղեկատու», Մոսկվա, 1997, էջ 896]</ref>։ Պետրոս Անտրէեւիչի թոռան՝ Իլիա Անտրէեւիչի նկարագրութիւնը տրուած է Թոլսթոյի «Պատերազմ եւ Խաղաղութիւն» ստեղծագործութեան մէջ, ուր կը մարմնաւորէ բարեհոգի կոմս Ռոսթովը։ Իլիա Անտրէեւիչի տղան՝ Նիքոլայ Անտրէեւիչ Թոլսթոյը (1794-1837) Լէօ Նիքոլաեւիչ Թոլսթոյի հայրն էր։ Լէօ Թոլսթոյի հայրը որոշ կենսագրական եւ բնաւորութեան գիծերով նմանութիւններ ունէր Նիքոլայի հօրը՝ Նիքոլայ Ռոստովի «Մանկութիւն» (Childhood) եւ «Պատանեկութիւն» (Boyhood) ստեղծագործութիւններուն մէջ, ինչպէս նաեւ «Պատերազմ եւ Խաղաղութիւն» (War and Peace) ստեղծագործութեան մէջ։ Բայց իրական կեանքին մէջ ան տարբեր էր Նիքոլայ Ռոսթովէն ոչ միայն լաւ կրթութեամբ, այլեւ համոզումներով, որոնք չէին թոյլատրեր ծառայել Նիքոլայ Առաջինին։ Ան կը մասնակցի [[Ռուսաստան (արեւմտահայերէն)|Ռուսաստան]]ի կողմէ [[Նափոլէոն Պոնափարթ|Նափոլէոն]]ի դէմ կազմակերպուած Ռուսաստանի արտասահմանեան բանակի արշաւանքին, միաժամանակ կը մասնակցի [[Լէյփզիկ]]ի «Ժողովուրդներու Պայքարին», կալանուելով ֆրանսացիներէն, սակայն կը յաջողի փախուստի դիմել եւ հաշտութիւն կնքուելէն ետք կը ձգէ Փաւլոկրատեան գուսարական գունդի (հեծելազօրքի) գնդապետի իր պաշտօնը։ Անմիջապէս պաշտօնէն հեռանալէն ետք կը ստիպուի անցնիլ ծառայողական աշխատանքի, որպէսզի հօր՝ Քազանի (Kazan -Volga region) նահանգապետին, պարտքերուն պատճառով երկար ժամանակով չբանտարկուի, որ մահացած էր պաշտօնի չարաշահման համար կիրառուած հետաքննութեան ընթացքին։ Հօր բացասական կերպարը կ'օգնէ, որ Նիքոլայ Իլյիչը ընտրէ իր կեանքի իտէալը․ անկախ անձնական կեանք՝ ընտանեկան երջանկութեամբ<ref name="Никитина">[http://www.booksss.ru/n/book/192196-278006.html#.UV_ZtZZP-3U Նինա Նիկիտինա «Լեւ Տոլստոյի առօրեան Յասնայա Պոլյանայում», Մոսկվա, 2007, էջ 113]</ref>։ Իր գործերը կարգաւորելու համար Նիքոլայ Իլյիչ (ինչպէս Նիքոլայ Ռոստով) կ'ամուսնանայ ո՛չ այնքան երիտասարդ իշխանուհի՝ Մարիա Նիքոլայեւնայի հետ, 1822-ին, վերջինս Վոլքոնսքիներու տոհմէն էր, ուստի ամուսնութիւնը կը յաջողի։ Անոնք կ'ունենան հինգ զաւակներ՝ Նիքոլայ (1823-1860), Սերգէյ (1826-1904), Տմիթրի (1827-1856), Լէօ եւ Մարիա (1830-1912)։
Լէօ Թոլսթոյի մօր մեծ հայրը եքաթերինեան սպայ էր՝ Նիքոլայ Սերգէեւիչ Վոլքոնսքի, որ քանի մը նմանութիւններ ունէր դաժան ծերուկ ՊոլքոնսքիՓոլկոնսկի իշխանին «Պատերազմ եւ Խաղաղութիւն» (War and Peace) ստեղծագործութեան մէջ։ Լէօ Թոլսթոյի մայրը որոշ դրուագներու մէջ նման է Իշխանուհի Մարիային՝ կրկին «Պատերազմ եւ Խաղաղութիւն»-էն, որ հիանալի պատմասաց էր։
Բացի Վոլքոնսքիներէն, Լէօ Թոլսթոյ բարեկամական կապեր ունէր նաեւ այլ ազնուական ընտանիքներու հետ, ինչպէս Կորչաքովները, Թրուպեցքիները եւ այլն։
[[Պատկեր:VolkonskayaMN.jpg|200px|thumb|left|Մ․ Վոլքոնսքաիայի ուրուապատկերը՝ գրողին մօր միակ նկարը, 1810-ական թուականներուն]]
[[Պատկեր:Nicolay Ilyich Tolstoy.jpg|200px|right|thumb|Նիքոլայ Իլէիչ Թոլսթոյ՝ գրողին հայրը, 1820-ական թուականներուն]]
Լէօ Թոլսթոյ ծնած է [[28 Օգոստոս]] 1828-ին, Թուլսքի նահանգի Քրափիվէնյըն գաւառը, մօր ժառանգած կալուածին մէջ՝ Եասնաիա Փոլիանա։ Ընտանիքին չորրորդ զաւակն էր։ 1830-ին, երբ տակաւին երկու տարեկան չէր դարձած, մայրը կը մահանայ՝ դստեր ծնունդէն կէս տարի ետք, այսպէս կոչուած՝ «յետծննդեան տենդէն»<ref group="Ն">«Պատերազմ եւ խաղաղութիւն» վէպին մէջ նոյն պայմաններով կը մահանայ Լիզա Բոլկոնսկայան՝Փոլկոնսկայան՝ Անտրէյ ԲոլկոնսկիիՓոլկոնսկիի կինը, իսկ «Աննա Կարենինա» վեպում գլխավոր հերոսուհին երազում ձայն է լսում, որը կանխագուշակում էր մահ ծննդաբերության ժամանակ։</ref>։
Որբացած մանուկներուն դաստիարակութիւնը կը ստանձնէ հեռաւոր ազգական մը՝ Թ. Երկոլսքաիան։ 1837-ին ընտանիքը կը տեղափոխուի [[Մոսկուա]]՝ հաստատուելով Փլիւշչիխա, քանի որ անդրանիկ որդին կը պատրաստուէր համալսարան ընդունուելու։ Շուտով յանկարծամահ կ'ըլլայ հայրը՝ Նիքոլայ Իլէիչը, անկատար ձգելով գործերը (նեռարեալ՝ ընտանեկան ունեցուածքին հետ կապուած որոշ դատական խնդիրներ):Երեք կրտսեր երեխաները կրկին կը հաստատուին Եասնաիա Փոլիանա (ուր կը գտնուի Թոլսթոյի թանգարանը): Անոնց կ'ուղեկցին Երկոլսքաիան եւ Թոլսթոյի հօրաքրոջ երեխաներուն խնամակալ նշանակուած կոմսուհիկոմսուհի՝ Ա․ Օսթըն Սաքընը։ Հոս Լէօ Նիքոլայեւիչ կը մնայ մինչեւ կոմսուհի Օսթըն Սաքընի մահը՝ 1840: Մանուկները ստիպուած կը տեղափոխուին Քազան՝ իրենց նոր խնամակալին՝ հօրը զարմուհիին, Պ. Ի. Եուշքովային քով։
Քազանի մէջ Եուշքովներու տունը կը համարուէր ամէնէն ուրախ տուներէն մէկը. ընտանիքին բոլոր անդամները բարձր կը գնահատէին արտաքին երեւոյթները։ «Բարի հօրաքոյրս, - կը պատմէր Թոլսթոյ, - մաքուր եւ պարկեշտ էակ մը, միշտ կ՝ըսէր, որ ամէն ինչ կը ցանկար ինծի համար, բացի այն իրողութենէն որ ես կապ ունենայի ամուսնացած կնոջ մը հետ»<ref name="ЭСБЕ" />։
1843-ին Պ. Ի. Եուշկովան, իր վրայ վերցնելով իր անչափահաս եղբօրորդիներուն խնամակալութեան դերը (չափահաս էր միայն մեծը՝ Նիքոլայը)՝ զանոնք կը բերէ [[Քազան]] (Ռուսիա)։ Իր եղբայրներուն՝ Նիքոլայի, Տմիթրիի եւ Սերկէյի օրինակով, Լէօ կ'որոշէ յաճախել Քազանի արքայական համալսարանը, ուր թուաբանութեան բաժանմունքին մէջ կ՝աշխատէր Լոպաչեւսկին, իսկ Արեւելագիտականին մէջ՝ Քովալէօսքին։ [[3 Հոկտեմբեր|3 Հոկտեմբեր]] 1844 -ին Լէօ Թոլսթոյ կ'ընդունուի արեւելեան լեզուներու (արաբա-թուրքական) բաժինը՝ որպէս վճարեալ ուսանող{{Sfn|Эйхенбаум Б. М.|1969|loc=|էջ=92}}։ Ընդունելութեան քննութիւններուն, մասնաւորապէս «թուրք-թաթարերէն»ին, գերազանց արդիւնքով դուրս կու գայ։ Սակայն տարուան ընթացքին տուեալ նիւթերէն կը թերանայ եւ չի յաջողիր յաջորդ ծրագիրին անցնիլ։
Ամբողջ տարուան կրկնութենէն խուսափելով՝ կը տեղափոխուի իրաւագիտական բաժանմունք, ուր որոշ նիւթերու գնահատականներու հետ կապուած խնդիրները կը շարունակուին։ [[1846]]-ի մայիսեան փոխադրական քննութիւնները բաւարար յանձնելով կը տեղափոխուի երկրորդ կարգ{{sfn|Бирюков П. Н.|2000|loc=Глава 6. Юность|էջ=}}։ Իրաւագիտական բաժանմունքին մէջ Լէօ Թոլսթոյ կ'ուսանի ընդամէնը երկու տարի։ «Բարդ էր իրեն համար ամէն պարտադրուած բան։ Այն ամէնը, ինչ որ ան կեանքին մէջ սորված է, սորված է անկախ, արագ, անմիջապէս, յամառ աշխատանքով», - գրած է Ս. Ա. Թոլսթայեան իր «Լ. Ն. Թոլսթոյի կենսագրութեան վերաբերեալ նիւթեր» {{sfn|ЛМ|1978|loc=Том 1. Материалы к биографии Л. Н. Толстого и сведения о семействе Толстых и преимущественно гр. Льва Николаевича Толстого|էջ=34}}։ 1904-ին Թոլսթոյ կը յիշէր. «․․․առաջին տարին ես ոչինչ կատարեցի։ Երկրորդ տարին սկսայ վարժուիլ․․․ այնտեղ էր Փրոֆ. Մայըրը, որ ինծի յանձնարարութիւն մը տուաւ. ԵկատերինայիԵքաթերինայի «Խրատի» եւ Մոնթեսքիոյի «Օրէնքի ոգու» համեմատութիւնը․․․ այդ աշխատանքը զիս գրաւեց, եւ ես մեկնեցայ գիւղ, սկսայ կարդալ Մոնթեսքիօ, այդ ընթերցանութիւնը անծայրածիր հորիզոններ բացաւ իմ առջեւս, ես սկսայ կարդալ Ռուսօ եւ ձգեցի համալսարանը՝ նոյն այեայդ պատճառով է, որ փափաքեցայ վարժուիլ»{{sfn|Эйхенбаум Б. М.|1969|loc=|էջ=97}}։
=== Գրական Գործունէութեան Սկիզբ ===
[[Պատկեր:Diary of Leo Tolstoy.jpg|thumb|right|225px|Իր օրագիրը Թոլսթոյ վարած է երիտասարդ տարիներէն մինչեւ կեանքիկեանքին աւարտը։վերջը։ Արձանագրութիւններ 1891-1895 օրագիրէն։</center>]]
[[11 Մարտ|11 Մարտ]][[1847]]-էն Թոլսթոյ Քազանի հիւանդանոցին մէջ էր։ [[17 Մարտ|Մարտ 17]]-էն կը սկսի օրագիր պահել, ուր [[Պենճամին Ֆրանքլին]]ի օրինակով, իր առջեւ ինքնակատարելագործման խնդիրներ ու նպատակներ կը դնէ, նշելով այդ խնդիրներու իրագործման հետ կապուած նուաճումներն ու ձախողութիւնները, կը վերլուծէ իր թերութիւններն ու մտածելակերպը, իր գործած արարքներուն շարժառիթները<ref>{{cite web| author =Алексеева Г., Пешкова М.| date =2010-09-19| url =http://www.echo.msk.ru/programs/time/711331-echo/ | title =Լև Տոլստոյ: Ամերիկյան երկխոսություններ| work = |publisher =Эхо Москвы| accessdate = 2013-03-28| lang =|archiveurl=http://www.webcitation.org/6Fd7NKL7q|archivedate=2013-04-04}}</ref>։ Այդ օրագիրը, որոշ ընդմիջումներով, ան կը պահէ ողջ կեանքին ընթացքին։
ԴամանուելէԴարմանուելէ ետք՝ [[1847]]-ի գարնան, Թոլսթոյ կը ձգէ համալսարանական ուսումը եւ կը մեկնի «Եասնաիա Փոլիանա» ստանալու համար կալուածի բաժանումի ցուցակէն իրեն հասած բաժինը<ref>{{Ռուսերեն գիրք|автор = |часть = |заглавие =Краткий биографический очерк, написанный со слов графа Л. Н. Толстого его женой гр. С. А. Толстой 25 октября 1878 года |ссылка =http://feb-web.ru/feb/litnas/texts/l691/ln1-5104.htm |ответственный = |место = |издательство = |год =1910 |том = |страницы = 510|isbn = }}</ref>։ Հոն իր գործունէութիւնը կը նկարագրէ յատկապէս «Կալուածատիրոջ Առաւօտը» ստեղծագործութեան մէջ: Թոլսթոյ կը ձգտէր կրկին յարաբերութիւններ մշակել գիւղացիներուն հետ։ Ժողովուրդին առջեւ երիտասարդ կալուածատիրոջ մեղքի զգացումը ձեւով մը մեղմացնելու իր փորձերը կը վերաբերէին նոյն թուականին, երբ լոյս կը տեսնեն՝ Դ. Վ. Գրիգորովիչի «Անտոն-ԿորեմիքանՔորեմիքան» եւ [[Իւան Թուրգենեւ|Ի. Ս. Թուրգենեւ]]ի «Որսորդի Յիշատակարան»ին սկիզբը։
Իր օրագիրին մէջ Թոլսթոյ ինքն իրեն համար ձեւակերպած էր մեծ թիւով կեանքի կանոններ եւ նպատակներ, սակայն կը յաջողէր անոնց միայն չնչին մասին հետեւիլ։ Յաջողածներու ցանկին մաս կը կազմէին [[անգլերէն]]ի, [[Երաժշտութիւն|երաժշտութեան]] եւ իրաւագիտութեան լուրջ դասընթաքներըդասընթացքները կամ վարժութիւնները: Բացի ատկէ, ո՛չ օրագիրին, ո՛չ ալ նամակներուն մէջ արտացոլած է Թոլսթոյի մանկավարժական եւ բարեգործական գործունէութեան սկիզբը, հակառակ, որ [[1849]]-ին անիկա առաջին անգամ գիւղացի երեխաներու համար դպրոց մը կը բանայ, ուր հիմնական մանկավարժը ճորտ գիւղացի Ֆոքա Տեմիտովիչն էր, սակայն յաճախ Լէօ Նիկոլայեւիչը ինք կը վարէր դասընթացքները<ref name="Никитина"/>։
[[Պատկեր:L.N.Tolstoy Prokudin-Gorsky.jpg|մինի|Թոլսթոյ՝ Մայիս 1908-ին, Եասնաիա Փոլիանայի մէջ, իր 80-րդ տարեդարձէն չորս ամիս առաջ]]
1848-ի Հոկտեմբերի կէսին Թոլսթոյ կը մեկնի Մոսկուա՝ հաստատուելով Արպատի շրջանին մէջ, ուր կ'ապրէին իր բարեկամներէն եւ ընկերներէն շատերը։ Ան կը հաստատուի բնակելով Իվանովայի տունը, որ կը գտնուէր Նիքոլոփեսքովեան նրբանցքը։ Մոսկուայի մէջ ան կ'որոշէ պատրաստուիլ թեկնածուական քննութիւններուն, սակայն դասընթացքներն այդպէս չեն սկսիր։ Անոր փոխարէն իրենզինք գրաւեցկը գրաւէ կեանքի մէկ այլ կողմը՝ աշխարհիկ կեանքը։ Բացի այդատկէ, 1848-1849 թուականներու ձմրան Լէօ ՆիկոլաեւիչըՆիկոլաեւիչ կը տարուեցաւտարուի թղթախաղով եւ, քանի որ անզգոյշ եւ անյոգ խաղցող էր ե՛ւ ոչ միշտ իր քայլերը կը կշռադատէր՝ յաճախ կը պարտուէր{{sfn|Гусев Н. Н. 1828 — 1855|1954|loc=Глава шестая. От выхода из университета до отъезда на Кавказ (1847—1851) VII|էջ=251—253}}։
[[1849]] թուականի-ի Փետրուարին, մեկնելով [[Սենթ Փեթերսպուրկ|Փեթերսպուրկ]], ժամանակը կ՝անցնէրկ՝անցընէ իր ապագայ կնոջ քեռիի՝քեռիին՝ Կ. Ա. Իսլավինի հետ, մշտական խրախճանքներունխրախճանքներու ընթացքին: («Իսլավինի հանդէպ ունեցածսունեցած համակրանքիհամակրանքիս պատճառով ես փեթերսպուրկեան կեանքէս ութըութ ամիս կորսնցուցի»)։կ'ըսէ Թոլսթոյ։ Թոլսթոյ Գարնան սկսաւկը սկսի իրաւունքի թեկնածուի քննութիւններ յանձնել. երկու քննութիւնները՝ քրէական իրաւունքէն եւ քրէական դատաւարութենէնդատավարութենէն, յաջողութեամբ յանձնեցկը յանձնէ, սակայն առանց երրորդ քննութիւնը յանձնելու՝ մեկնեցաւկը մեկնի [[գիւղ]]{{sfn|Эйхенбаум Б. М.|1969|}}։
ՅետագայինՀետագային ան ժամանակերբեմն առ ժամանակ կուկը գարմեկնի Մոսկուա, ուր յաճախ ժամանակը կ՝ անցնէրանցընէ բաղդախաղերովբախտախաղերով, ինչ, որ երբեմն վատ կ՝անդրադարձ անդրադառնարկ'ունենայ իր նիւթական վիճակին վրայ։ ԿեանքիԿեանքին այդ շրջանինհանգրուանին Թոլսթոյ յատկապէս կը հետաքրքրուէր [[Երաժշտութիւն|երաժշտութեամբ]] (Ան վատ չէր նուագեր դաշնամուր եւ բարձր կը գնահատէր այլոց կատարմամբ իր սիրած ստեղծագործութինները)։ Երաժշտութեամբ տարուիլը յետագայինհետագային արդիւնք տուաւկու տայ «ԿրէյցերիՔրէյցերի սոնատըսոնաթը»ի ստեղծման<ref>{{cite web| author =| date =| url =http://www.slovarus.ru/?di=21026 | title =Биографический словарь | work =Толстой Лев Николаевич |publisher =Slovarus.ru | accessdate = 2013-03-29| lang =|archiveurl=http://www.webcitation.org/6Fd7XqLtE|archivedate=2013-04-04}}</ref>։
Թոլսթոյի սիրած երգահաններն էին՝ [[Եոհան Սեպասթեան Պախ|Պախ]]ը, Հենտելը ևեւ Շոփէնը։ Երաժշտութեան հանդէպ հակուածութեանունեցած հակումներուն զարգացման նպաստեցկը նպաստէ նաեւ այն հանգամանքը, որ 1848 թուականին-ին Փեթերսպուրկի մէջ, պարի դասի ոչ այնքան յարմար իրավիճակինիրավիճակի մը մէջ ան հանդիպեցաւկը հանդիպի գերմանացի տաղանդաւոր, սակայն ճամբէն շեղած երաժիշտի մը հետ, որ յետագայինհետագային դարձաւկը դառնայ «Ալպերթ» վիպակիվիպակին հերոսը։ [[1849]] թուականին-ին Լէօ ՆիկոլաեւիչըՆիկոլաեւիչ իր տանը՝տան Եասնայամէջ՝ Եասնաիա Փոլիանայի մէջ բնակեցուցկը բնակեցնէ երաժիշտ Ռուտոլֆը, որունորու հետ չորս ձեռքով դաշնակ կը նուագէին դաշնամուրի վրայ։նուագէին։ Այդ ընթացքին երաժշտութեամբ տարուելով՝ ան օրական քանի մը ժամ կը նուագէր՝ Շումէնի, Շոփէնի, Մոցարթի, [[Ֆիլիքս Մենտըլսըն|Մենտըլսըն]]ի ստեղծագործութիւնները։ 1840-ական թուականներու վերջերը, իր ծանօթներէն մէկուն՝ Զիպինի հետ համահեղինակութեամբ, Թոլսթոյ յօրինեցկը յօրինէ վալս մը, որ 1900-ականներու սկիզբը կատարեցկը կատարէ երգահան Ս. Ի. Թանէեւի ներկայութեամբ, եւ այդ ստեղծագործութեան ալ իրականացաւ շնորհիւ այդ նոթաներու արձանագրութեամբ (Թոլսթոյի միակ երաժշտական ստեղծագործութիւնը)<ref>{{Գիրք|автор=Эйгес И. Р.|մաս= |ссылка часть= |վերնագիր=Воззрение Толстого на музыку |բնօրինակ= |ссылка=http://feb-web.ru/feb/tolstoy/critics/est/est-241-.htm |викитека= |ответственный= |հրատարակություն= |վայր= |հրատարակչություն= |թվական= |հատոր= |էջերի թիվ=242—245|մեջբերվող էջեր=308 |սերիա= |ISBN= |տպաքանակ=}}</ref>։ Շատ ժամանակ կը վատնէր նաեւ խրախճանքներու, թղթախաղի եւ որսորդութեան շրջանակներէն ներս։
[[1850]]-[[1851]] թուականներու ձմրան Թոլսթոյ սկսաւկը սկսի գրել «Մանկութիւնը»։ 1851 թուականի-ի Մարտին գրեցկը գրէ «Անցած օրուայօրուան պատմութիւնը»։ Թոլսթոյի՝ կամովին, համալսարանէն հեռանալէ չորս տարի ետք Եասնայա Փոլիանա եկաւկու գայ Կովկաս ծառայող իր եղբայրը՝ Նիքոլայը, որ առաջարկեցկ'առաջարկէ կրտսեր եղբօրը իրեն միանալ՝ զինուորական ծառայութեան անցնելով Կովկասի մէջ։ Լէօը անմիջապէս չհամաձայնեցաւչի համաձայնիր, սակայն Մոսկուայի մէջ մեծ թիւով ունեցած պարտութիւններըպարտքերը արագացուցկ'արագացնեն վերջնական որոշումը։ Գրողին կենսագիրները կը նշեն եղբօր՝ Նիքոլայի զգալի եւ դրական ազդեցութիւնը կենսական հարցերուն անփորձ պատանի Լէօի վրայ։ Ծնողներու բացակայութեան պարագային աւագմեծ եղբայրը իրեն համար եւ՛ ընկեր էր, եւ՛ ուսուցիչ{{sfn|Толстой С. М.|1990|loc=Глава VIII. Николай Николаевич Толстой|էջ=166—169}}։
Պարտքերը փակելու համար անհրաժեշտ էր կրճատել սեփական ծախսերը, եւ 1851 թուականի-ի գարնան Թոլսթոյ աճապարանքով, առանց որոշակի նպատակի, Մոսկուայէն մեկնեցաւկը մեկնի Կովկաս։ Շուտով ան որոշեցկ'որոշէ անցնիլ զինուորական ծառայութեան, սակայն անոր համար կը պակսէին Մոսկուա ձգած որոշ փաստաթուղթեր, որոնց սպասելով՝ Թոլսթոյ մօտ հինգ ամիս ապրեցաւկ'ապրի Փիաթիկորսք՝ հասարակ հիւղակի մը մէջ։ Ժամանակին մեծ մասը ան կ՝ անցնէրանցնէ որսորդութեամբ՝ կազակ Եփիշքայի հետ, որ դարձաւկը դառնայ «Կազակներ» վիպակի հերոսներէն մէկուն՝ Երոշքայի նախատիպը<ref name="ЭСБЕ">{{Գիրք |автор=Венгеров С. А.|մաս=Толстой Лев Николаевич |ссылка часть=http://www.bibliotekar.ru/bet/237.htm |վերնագիր=Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона |բնօրինակ= |հղում= |викитека= |ответственный= |հրատարակություն= |վայր= СПб|հրատարակչություն= АО «Ф. А. Брокгауз — И. А. Ефрон»|թվական=1901 |հատոր=33|էջերի թիվ=448—457 |մեջբերվող էջեր=478 |սերիա= |ISBN= |տպաքանակ=}}</ref>:
[[Պատկեր:Leo Tolstoy and his brother Nikolai.JPG|thumb|left|200px|Թոլսթոյ եւ իր եղբայր Նիքոլայը Կովկաս մեկնելէն առաջ, 1851]]
[[1851]] թուականի-ի աշնան, [[Թիֆլիս (արեւմտահայերէն)|Թիֆլիս]]ի մէջ քննութիւն յանձնելով, Թոլսթոյ կ՛ընդունուի 20-րդ հրաձգային ջոկատի 4-րդ գումարտակ՝ որպէս ենթասպայ, [[Թերեք (գետ, արեւմտահայերէն)|Թերեք]]ի ափին, ԿիզլեարիՔիզլեարի մօտ գտնուող ՍթարոկլատովեանՍթարոքլատովեան կազակական աւանի մէջ։ Որոշ փոփոխութիւններով այն պատկերուած է «Կազակներ» վիպակին մէջ։ Վիպակը կ՝ արտացոլէ մոսկովեան կեանքէն փախած երիտասարդ ազնուականի մը ներաշխարհը։ Կազակական աւանին մէջ Թոլսթոյ կրկին սկսաւկը սկսի գրել եւ [[1852]] թուականի-ի Յուլիսին այն ժամանակ առաւել յայտնի դարձած «Սովրեմեննիք» ամսագիրի խմբագրութիւնխմբագրատուն ուղարկեցկ'ուղարկէ ապագայ ինքնակենսագրական եռագրութեան առաջին՝ «Մանկութիւն» հատուածը՝ ստորագրուած լոկ «Լ. Ն. Տ.» սկզբնատառերով<ref name="ЭСБЕ" />։ Ձեռագիրին հետ ան խմբագրութիւն ուղարկեցկ'ուղարկէ նաեւ նամակ մը, որուն մէջ կ՝ ըսուէր. «...ես անհամբերութեամբ կը սպասեմ ձեր գնահատականին, որ կամ կ՝ոգեւորէ զիս՝ սիրած զբաղմունքսզբաղումս շարունակելու հարցով, կամ ալ կը ստիպէ այրել ամբողջսկսած սկսուածըգործս»<ref name="КЛС">{{cite web |url=http://www.bibliotekar.ru/pisateli/59.htm |title=Лев Николаевич Толстой (1828—1910)|author=Калюжная Л. С. |authorlink= |coauthors= |quote= |date= |format= |work= Великие писатели|publisher= |accessdate=2013 թ․ մայիսի 3 |lang= |description= |deadlink= |archiveurl=http://www.peeep.us/9079be43 |archivedate=2013-05-03 }}</ref>։
Ստանալով «Մանկութեան» ձեռագիրը՝ «Սովրեմեննիքի» խմբագիր Ն. Ա. ՆեքրասովըՆեքրասով իսկոյնկը նկատեցնկատէ անոր գրական արժէքը եւ սիրալիր նամակ մը գրեցկը գրէ հեղինակին, որ վերջինիս վրայ բաւականին ոգեւորիչ ազդեցութիւն ունեցաւ։կ'ունենայ։ [[Իւան Թուրգենեւ|Ի. Ս. Թուրգենեւ]]ին ուղղուած նամակին մէջ ՆեքրասովըՆեքրասով նշած էկ'ըսէ. «Այս նոր եւ, կը կարծեմ, յուսալի տաղանդ է»<ref>''Некрасов Н. А.'' Полн. собр. соч. и писем, т. 10. — М., «Правда», 1952, с. 179</ref>։ Տակաւին անյայտ հեղինակին ձեռագիրը հրատարակուեցաւկը արդէնհրատարակուի Սեպտեմբերին։ Այդ ընթացքին սկսնակ եւ ոգեշնչուած հեղինակը ձեռնամուխ եղաւկ'ըլլայ «Զարգացման չորս դարաշրջան» քառագրութեան շարունակութեան, որունորու վերջին՝վերջը՝ «Երիտասարդութիւն» մասը այդպէս ալ մնացկը մնայ անաւարտ։ Ան (ֆապուլա) առասպելական առակագրութիւն կը մտածէր «Կալուածատիրոջ Առաւօտը» (աւարտուած պատմուածքը զուտ հատուած էր «Ռուս կալուածատիրոջ վէպին»), «Յարձակում» եւ «Կազակներ» ստեղծագործութիւններու համար։ 1852 թուականի [[18 Սեպտեմբեր|Սեպտեմբեր 18 Սեպտեմբեր]] 1852-ին «ՍովրեմեննիքումՍովրեմեննիք»ի մէջ տպագրուած «Մանկութիւն»-ը բացառիկ յաջողութիւն ունեցաւկը գտնէ. հրապարակումէն ետք հեղինակինհեղինակը անմիջապէսկը սկսանսկսին դասել ականաւոր երիտասարդ գրական գործիչներու շարքին՝ այն ժամանակ արդէն յայտնի դարձած Ի. Ս. Թուրգենեւի, Կոնչարովի, Դ. Վ. Գրիգորովիչի, Օսթրովսքիի հետ միասին։ Գրաքննադատներ Գրիգորեւը, Աննենքովը, Տրուժինինը եւ Չերնիշեւսքին գնահատեցինկը գնահատեն հոգեբանական վերլուծութեան խորութիւնը, հեղինակիհեղինակին մտադրութիւններու լրջութիւնն ու իրատեսական գաղափարներու պայծառութիւնը<ref name="ЭСБЕ" />։
Համեմատաբար աւելի ուշ շրջանի գործունէութիւնը բնորոշ է Թոլսթոյի համար. ան երբեւիցէ իրեն չէ համարած արհեստավարժ գրական գործիչ՝ ընկալելով մտարուեստականութիւն ոչ թէ ապրելու պայմաններ ապահովող մասնագիտութեան իմաստով, այլ՝ գրական հետաքրքրութիւններու գերիշխանութեան։ Ան [[Սիրտ (արեւմտահայերէն)|սրտ]]ին մօտ չէր ընդուներ գրական կուսակցութիւններու հետաքրքրութիւնները, տհաճութեամբ կը զրուցէր գրականութեան մասին՝ գերադասելով հաւատի, բարոյականութեան եւ հասարակական յարաբերութիւններու մասին զրոյցները<ref name="ЭСБЕ" />։
[[Պատկեր:Leo Tolstoy, portrait.jpg|մինի|ձախից|Լէօ Թոլսթոյ]]
|
