«Թովմա Արծրունի» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

 

== Կենսագրութիւն ==

 

== Գործը ==

Ա. Դպրութիւնը ունի 11 գլուխներ։ Կը սկսի աշտարակաշինութենէն եւ կը հասնի մինչեւ Թէոդոսի թագաւորութիւնը՝ Յունաց վրայ, Դ դարու վերջը։

Բ. Դպրութիւնը ունի 7 մեծ գլուխներ, որոնց մէջ կը պատմէ արաբ ամիրաներու դառն տիրապետութեան, հայ իշխաններու ապստամբութեան ու գործերուն մասին։ Արծրունի իր նիւթերը քաղած է նախորդ պատմագիրներէն եւ հետեւաբար մեծ արժէք մը չեն ներկայացներ անոնք։ Իր բուն նորութիւնները կը սկսին Ե գլուխէն անդին։

 

== Թովմա Արծրունի իբրեւ պատմիչ ==

Թովմա Արծրունի կրած է մեծ ազդեցութիւնը՝ Ս. Գիրքի, [[Խորենացի]]ի եւ [[Եղիշէ]]ի։ Ի դէպ յայտնենք, որ ինք առաջինն է [[Խորենացի]]ն եւ [[Եղիշէ]]ն յիշատակողը։ Շատ կարեւոր է, որ Արծրունեաց այս պատմիչը յստակօրէն կը վկայէ, թէ Խորենացին իր «Պատմութեան» շարադրանքը հասցուցած է մինչեւ Հռոմէական (Բիւզանդական) Զենոն կայսեր ժամանակ (474-475թթ., ապա՝ [[475]] - [[491]] թթ.), այսինքն Պատմահօր երկն ունեցած է նաեւ չորրորդ մաս։ Այս փաստը կարելի է բացատրել Խորենացիի հակամամիկոնեանական եւ, փաստօրէն, հակակղերական, ինչպէս նաեւ [[Վասակ Սյունի (մարզպան)|Վասակ]]ամէտ դիրքորոշմամբ (պահպանուած երրորդ գիրքին մէջ՝ Վասակ Սիւնիի մասին, Խորենացիին դրական արտայայտութիւնը)։ Իսկ գիրքեր կամ որոշակի հատուածներ վերացնելը, այդ դարերուն, խորթ չէ ընդունուած, ինչպէս վերը մենք արդէն նշեցինք հետաքրքրական օրինակ մը, թէ Վարդանանց պատերազմին ատեն փայլող Արծրունի իշխան չկայ [[Եղիշէ]]ի գրքին մէջ։ Թովմա Արծրունիին ուշադրութիւնը կը գրաւէ այդ պակասը ու իբրեւ մեկնաբանութիւն կը յիշէ, թէ [[ասորի]] չար վանական մը, Բարծումա անուն, որ թշնամութեամբ լեցուած էր Արծրունեաց հանդէպ, Եղիշէի գործին մէջէն վերցուցած, հանած էր Արծրունեաց վերաբերեալ մասը։ Այսինքն՝ սովորական բան էր գրքերի խմբագրումը եւ անգամ ոչնչացումը։

 

== Ազգային դիւցազնավէպը Արծրունիի գործին մէջ ==