«Թուրքերու Ներխուժումը Դէպի Կիպրոս» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

|Ճակատամարտի անուանում = Թուրքերի ներխուժումը Դէպի Կիպրոս

|Վերնագիր = Կիպրոսի ցեղային քարտէսը [[1973]]-ին. դեղինկով նշուած է Կիպրոսի յոյն բնակչութիւնը, մանիշակագոյնով՝ թրքական, իսկ կարմիրով՝ անգլիական բաժինը

|Թուական = [[20 յուլիս]] – [[18 օգոստոս]] [[1974]]

|Արդիւնք = Թուրքերու ռազմական յաղթանակ եւ Հիւսիսային Կիպրոսի առանձնացում<ref>{{cite book|last1=Fortna|first1=Virginia Page|title=Peace Time: Cease-fire Agreements and the Durability of Peace|date=2004|publisher=Princeton University Press|isbn=9780691115122|page=89|url=https://books.google.am/books?id=7MXPOz95A_IC&printsec=frontcover&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false}}</ref>

* Կիպրոսի 36.2 %-ի գրավում<ref>Juliet Pearse, "Troubled Northern Cyprus fights to keep afloat" in Cyprus. Grapheio Typou kai Plērophoriōn, Cyprus. Grapheion Dēmosiōn Plērophoriōn, ''Foreign Press on Cyprus'', 　Public Information Office, 1979, [https://books.google.am/books?id=rHMsAQAAIAAJ&q=%22Turkish+military+victory+in+Cyprus+was+accompanied+by+bitter+economic+defeat%22&dq=%22Turkish+military+victory+in+Cyprus+was+accompanied+by+bitter+economic+defeat%22&hl=en&ei=B7X6TZ-_EIqevQOqvMm6Aw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCkQ6AEwAA p. 15.]</ref><ref>Joseph Weatherby, ''The other world: Issues and Politics of the Developing World'', Longman, 2000, ISBN 978-0-8013-3266-1, [https://books.google.am/books?id=rDlnAAAAMAAJ&q=%22Turkish+military+victory+divided+the+island%22&dq=%22Turkish+military+victory+divided+the+island%22&hl=en&ei=KLT6TangE5C8uwPTpcmIAw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCkQ6AEwAA p. 285.]</ref><ref>David W. Ziegler, ''War, Peace, and International Politics'', Longman, 1997, ISBN 978-0-673-52501-7, [https://books.google.am/books?id=wxsxAQAAIAAJ&q=%22a+clear-cut+Turkish+military+victory%22&dq=%22a+clear-cut+Turkish+military+victory%22&hl=en&ei=vLX6TaD6BoWwvgO2wpWnAw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCkQ6AEwAA p. 275.]</ref><ref>Nils Ørvik, ''Semialignment and Western Security'', Taylor & Francis, 1986, ISBN 978-0709919513, [https://books.google.am/books?id=fJcOAAAAQAAJ&pg=PA79&dq=%22will+not+be+changed+by+any+Turkish+military+victory%22&hl=en&ei=urb6TaCQDYeevgPd_9yLAw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCkQ6AEwAA#v=onepage&q=%22will%20not%20be%20changed%20by%20any%20Turkish%20military%20victory%22&f=false p. 79.]</ref><ref>Richard D. Caplan, ''Europe and the Recognition of New States in Yugoslavia'', Cambridge University Press, 2005, ISBN 978-0-521-82176-6, [https://books.google.am/books?id=6HMxGC_Dcp0C&dq=%22Turkish+military+victory+in+1974+has+still+not+brought+recognition+of+the+Turkish+Republic+of+Northern+Cyprus%22&source=gbs_navlinks_s p. 104.], on the refusal of legal recognition of the Turkish Cypriot state, see S.K.N. Blay, [http://www.austlii.edu.au/au/journals/AUYrBkIntLaw/1981/2.pdf "Self-Determination in Cyprus: The New Dimensions of an Old Conflict"], 10 ''Australian Yearbook of International Law'' (1987), pp. 67–100.</ref>

|Հակառակորդ2 = {{Դրոշավորում|Կիպրոս}} <br> ''Ռազմական օգնութիւն՝''

|Հրամանատար2 = Նիկոս Սամփսոն <br> Գլաֆկոս Կլիրիդիս <br> Տիմիթրիոս Յաննիդիս

|Ուժեր1 = 60, 000<ref name="StudiesKeefe1980">{{cite book|author1=American University (Washington, D.C.). Foreign Area Studies|author2=Eugene K. Keefe|title=Cyprus, a country study|url=https://books.google.am/books?id=m_85te6NyCQC|accessdate=5 December 2012|year=1980|publisher=Foreign Area Studies, American University : for sale by the Supt. of Docs., U.S. Govt. Print. Off.|quote=Authoritative figures for casualties during the two- phased military operation were not published; available estimates listed Greek Cypriot losses at 6, 000 dead and Turkish losses at 1, 500 dead and 2, 000 wounded... }}</ref>

|Ուժեր2 = 42, 000<ref name="JentlesonPaterson1997">{{cite book|author1=Bruce W. Jentleson|author2=Thomas G. Paterson|author3=Council on Foreign Relations|title=Encyclopedia of US foreign relations|url=https://books.google.am/books?id=f9opAQAAMAAJ|accessdate=5 December 2012|year=1997|publisher=Oxford University Press|isbn=978-0-19-511059-3|quote=Greek/Greek Cypriot casualties were estimated at 6, 000 and Turkish/Turkish Cypriot casualties at 3, 500, including 1, 500 dead...}}</ref><ref name="Jaques2007">{{cite book|author=Tony Jaques|title=Dictionary of Battles and Sieges: A Guide to 8, 500 Battles from Antiquity Through the Twenty-First Century|url=https://books.google.am/books?id=Dh6jydKXikoC&pg=PA556|accessdate=5 December 2012|year=2007|publisher=Greenwood Publishing Group|isbn=978-0-313-33538-9|pages=556|quote=The invasion cost about 6, 000 Greek Cypriot and 1500-3.500 Turkish casualties (20 July 1974).}}</ref><ref name="WilsonDonnan2012">{{cite book|author1=Thomas M. Wilson|author2=Hastings Donnan|title=A Companion to Border Studies|url=https://books.google.am/books?id=PeVi8_N-agIC&pg=PA44|accessdate=5 December 2012|date=19 June 2012|publisher=John Wiley & Sons|isbn=978-1-4051-9893-6|page=44|quote=The partition of India was accompanied by a death toll variously credibly estimated at between 200, 000 and 2 million. ... In the Turkish invasion and partition of Cyprus, 6, 000 Greek Cypriots were killed and 2, 000 reported missing, and some 1500 Turks and Turkish-Cypriots killed.}}</ref>

Cite book| last = Mallinson | first = William | authorlink = | title = Cyprus: A Modern History | publisher = I. B. Tauris | date = June 30, 2005 | location = | url = https://books.google.am/?id=HEjkuhF2GsMC&pg=PA81&dq= | doi = | id = | isbn = 978-1-85043-580-8| page = 81 }}</ref><ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/4644652.stm BBC: Turkey urges fresh Cyprus talks] (2006-01-24)</ref><ref>{{cite journal|last1=Papadakis|first1=Yiannis|title=Nation, narrative and commemoration: political ritual in divided Cyprus|journal=History and Anthropology|date=2003|volume=14|issue=3|pages=253–270|doi=10.1080/0275720032000136642|url=http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/0275720032000136642#.VQmrtNKUd8E|publisher=Routledge|quote="[...] culminating in the 1974 coup aimed at the annexation of Cyprus to Greece"}}</ref><ref>{{cite book|last1=Atkin|first1=Nicholas|last2=Biddiss|first2=Michael|last3=Tallett|first3=Frank|title=The Wiley-Blackwell Dictionary of Modern European History Since 1789|isbn=9781444390728|page=184|url=https://books.google.am/books?id=1QyXCTW_MCQC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false}}</ref><ref>{{cite book|title=Journal of international law and practice, Volume 5|date=1996|publisher=Detroit College of Law at Michigan State University|pages=204}}</ref>: Նախքան զինադադարի կնքուիլը՝ [[յուլիս]] [[1974]]-ին, թրքական զօքերը [[Կիպրոս (արեւմտահայերէն)|Կիպրոս]] ներխուժեցին եւ գրաւեցին կղզիի 3 %-ը։ [[Ատեան (արեւմտահայերէն)|Յունական զինուորական ատեան]] փլուզուեցաւ եւ անոր փոխարինելու եկաւ ժողովրդավարական կառավարութիւնը<ref>''Strategic review, Volume 5'' (1977), United States Strategic Institute, [https://books.google.am/books?id=hCfcAAAAMAAJ&q=%22Hellenic+Republic+of+Cyprus%22&dq=%22Hellenic+Republic+of+Cyprus%22&hl=en&sa=X&ei=-L3VT_WBEMHKsgbL8rj3Ag&redir_esc=y p. 48].</ref><ref>Allcock, John B. ''Border and territorial disputes'' (1992), Longman Group, [https://books.google.am/books?id=6pztAAAAMAAJ&q=%22Hellenic+Republic+of+Cyprus%22&dq=%22Hellenic+Republic+of+Cyprus%22&hl=en&sa=X&ei=-L3VT_WBEMHKsgbL8rj3Ag&redir_esc=y p. 55].</ref>:

[[Օգոստոս]] [[1974]]-ին, [[Թուրքիա (արեւմտահայերէն)|Թուրքիոյ]] ուժերը հերթական անգամ Կիպրոս ներխուժեցին եւ գրաւեցին կղզիի մօտ 40 %-ը։ [[1974]]-էն Կիպրոսի թրքական եւ յունական գոտիներու բաժանման գիծը ՄԱԿ-ի կողմէն որպէս արգելակային գոտի որակուեցաւ։ Զայն յաճախ նաեւ «Կանաչ գիծ» կը նկատուի: Կիպրոսի աւելի քան մէկ քառորդ բնակչութիւնը (Յունական Կիպրոսի բնակչութեան 1/3 մասը կը կազմէ) տեղահանուեցան։ Հիւսիսային Կիպրոսի բնակչութեան մօտ 80 %-ը կազմող յոյները տեղահանուեցան թուրքերու կողմէ գրաւուած հողերէն։

Մօտ մէկ տարի ետք՝ [[1975]]-ին, մօտ 60, 000 թուրք կիպրոսցիներ (անոնք Կիպրոսի ամբողջ թուրք բնակչութեան կէսը կը կազմէին) հարաւէն դէպի հիւսիս տեղահանուեցան<ref name=pericleousdisp>{{cite book|last1=Pericleous|first1=Chrysostomos|title=Cyprus Referendum: A Divided Island and the Challenge of the Annan Plan|date=2009|publisher=I.B. Tauris|isbn=9780857711939|page=201|url=https://books.google.am/books?id=PHQAAwAAQBAJ&pg=PA201&cad=0#v=onepage&q&f=false}}</ref><ref>"1974: Turkey Invades Cyprus" BBC 2010. Web. Retrieved: 2 October 2010. <http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/july/20/newsid_3866000/3866521.stm></ref>:

Այս շրջանին Կիպրոսի բնակչութեան հիմնական մասը [[Յունարէն|յոյները]] եւ [[Թրքերէն|թուրքերը]] կը կազմէին, որոնք հաւասար էր իրենց համար «մայր» երկիր հանդիսացող Կիպրոսի մէջ՝ որպէս կիպրոսցի։ Սակայն երկու համայնքներու մեջ եղած ձեւերը տարբեր էին. յունական համայնքը աւելի առաջադէմ էր (աւելի կրթուած եւ աւելի բարեսէր), ինչ որ կը տարբերի Կիպրոսի աւանդական հասարակութենէն՝ թուրքերէն<ref>James S. Corum, ''Bad Strategies: How Major Powers Fail in Counterinsurgency'', Zenith Imprint, 2008, ISBN 978-0-7603-3080-7, [https://books.google.am/books?id=BTyEbqop4MQC&pg=PA110&dq=%22a+new+police+force+was+formed, +the+Special+Mobile+Reserve%22&hl=en&ei=o1EeTuHTGIv0mAWhvfSjAw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCgQ6AEwAA#v=onepage&q=%22a%20new%20police%20force%20was%20formed%2C%20the%20Special%20Mobile%20Reserve%22&f=false pp. 109–110.]</ref>: Սակայն յոյն եւ թուրք կիպրոսցիները երկար տարիներ իրար կողք-կողքի ապրած են հանգիստ միջավայրի մէջ<ref name="Smith, M 1974"/><ref>Sedat Laciner, Mehmet Ozcan and Ihsan Bal, ''USAK Yearbook of International Politics and Law'', USAK Books, 2008, [https://books.google.am/books?id=MEZE3yVj0WgC&pg=PA444&dq=%22education+has+been+a+main+vehicle+of+transferring+inter-communal+hostility%22&hl=en&ei=HVQeToKvBKnUmAWZ5oC0Aw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CC0Q6AEwAA#v=onepage&q=%22education%20has%20been%20a%20main%20vehicle%20of%20transferring%20inter-communal%20hostility%22&f=false p. 444.]</ref>:

[[Պատկեր:King_George_VI_of_England, _formal_photo_portrait, _circa_1940-1946.jpg|մինի|աջից|220px|[[Անգլիա (արեւմտահայերէն)|Անգլիոյ]] եւ համապատասխանաբար Անգլիական [[Կիպրոս (արեւմտահայերէն)|Կիպրոսի]] արքայ Ճորճ VI-ը (1895-1952)]]

անգլիական տիրապետութիւնը [[Կիպրոս |Կիպրոսի]] մէջ մինչեւ [[1960]] շարունակուեցաւ: [[1960]]-ին, կղզին անկախ պետութիւն հռչակեց, իսկ անոր անկախութիւնը իրաւականօրէն [[Լոնտոն]]ի եւ [[Ցիւրիխ]]ի պայմանագիրներով հաստատուեցաւ։ Միացեալ Կիպրոսը իր մէջ կը ներարէր թրքական եւ յունական համայնքները։ Անկախութենէն ետք կառավարութեան ներկայացուեցաւ նոր սահմանադրութեան նախագիծը, սակայն միայմ երեք տարուայ հաստատուեցաւ՝ [[1963]] -ին։ Սահմանադրութեան ընդունումը եւս չկրցաւ հանդարտեցնել Կիպրոսի ազգամիջյան խռովութիւնները։ Կիպրոսի մէկ մասը յունական կհողմնորոշումներ ունէր, իսկ միւս մասը թրքական։ Կիպրոսը երկու տարբեր հասարակութիւններու միջեւ բաժնուած էր։ Այդ իսկ պատճառով Կիպրոսը յունական եւ թրքական շրջաններու միջեւ բաժնուեցաւ, ինչպէս նաեւ անգլիական [[Ակրոտիրի եւ Դեկելիա|Ակրոտիրի եւ Դեկելիա կոչուող ռազմական հենակէտի]]<ref>[http://www.cyprus-conflict.net/communal_strife%20-%20%2758.html The Outbreak of Communal Strife, 1958] The Guardian, London.</ref>: Այս ու հանդերձ դժգոհութիւնները կը շարունակուէին, որովհետեւ յոյներուն աւելի մեծ բաժիններ հասած էր։ Ըստ Կիպրոսի սահմանադրութեան՝ թուրքերուն պէտք է բաժին հասնէր երկրի սպասարկման աշխատատեղերու 30 %-ը, փոխարէնը բաժին կը հասնէր ընդամէնը 18, 3 %-ը։ Բացի այդ գրեթէ բոլոր բարձրաստիճան պաշտօնեաները [[Յոյն|յոյներ]] էին։ [[Դեկտեմբեր]] [[1963]]-ին Կիպրոսի նախագահ [[Մակարիոս III (արեւմտահայերէն)|Մակարիոսը]] տասներեք սահմանադրական փոփոխութիւններ առաջարկեց, այն բանէն ետք, երբ Կիպրոսի թրքական օրենսդիրները արգելափակուած էին կառավարութեան կողմէն<ref>{{cite book|last1=Reynolds|first1=Douglas|title=Turkey, Greece, and the Borders of Europe. Images of Nations in the West German Press 1950-1975|date=2012|publisher=Frank & Timme GmbH|isbn=9783865964410|pages=91}}</ref>: Հաւատալով որ փոփոխութիւնները վերջ ի վերջոյ պիտի բարելաւեն Կիպրոսի յոյներու եւ թուրքերու քաղաքական վիճակը եւ պիտի յաթեն արաձայնութիւնները։ Յունական Կիպրոսի ղեկավարութիւնը կը հաւատար, որ [[1960]]-ի Սահմանադրութիւնը չափազանց մեծ իրաւունքներ կու տար թուրքերուն, իսկ Մակարիոսի նպատակը ի օգուտ յոյներու բարեփախումներ կատարելն էր։ Նոր սահմանադրութիւնը կը պաշտպանէր Կիպրոսի տարածքին ապրող ազգային փոքրամասնութիւններու իրաւունքները։ Սակայն այս ծրագիրը եւս ծայրահեղ կերպով դատապարտուեցաւ թուրք համայնքի կողմէն<ref name="country12">[http://countrystudies.us/cyprus/12.htm Eric Solsten, ed. ''Cyprus: A Country Study''], Library of Congress, Washington, DC, 1991.</ref>:

[[Յունաստանի Թագաւորութիւն|Յունաստանի թագաւորութեան]] անմիջական աջակցութիւնը ստանալով, յոյն կիպրոսցիները կրցան 700 թուրք ռազմագերի վերցնել՝ որոնցմէ են կանանց եւ երեխաներուն եւ զանոնք Կիպրոսի հիւսիսային արուարձանները աքսորեցին։ Բռնութիւնները 364 թուրքերու եւ 174 յոյներու մահուան պատճառ դարձան<ref name=oberling120>Oberling, Pierre. ''The road to Bellapais'' (1982), Social Science Monographs, [https://books.google.am/books?ei=EMbjTcnNDs_z-gbg-NXSBg&ct=result&id=XIK6AAAAIAAJ&dq=pierre+oberling+364&q=According+to+official+records%2C+364+Turkish+Cypriots+and+174+Greek+Cypriots+were+killed+during+the+1963-1964+crisis.#search_anchor p.120]: "According to official records, 364 Turkish Cypriots and 174 Greek Cypriots were killed during the 1963-1964 crisis."</ref>, աւելի քան 109 թրքական գիւղեր աւերուեցան եւ մօտ 25, 000-30, 000 թուրք կիպրոսցիներ տեղահանուեցան<ref name=hoff>{{cite book |author= Hoffmeister, Frank |title= Legal aspects of the Cyprus problem: Annan Plan and EU accession |publisher= EMartinus Nijhoff Publishers|year= 2006 |url= https://books.google.am/?id=LZXbg3ZwvGoC&dq= | pages = 17–20 |isbn= 978-90-04-15223-6}}</ref> : Հետագային անգլիական«<nowiki/>[[The Daily Telegraph]]<nowiki/>» պարբերականը Կիպրոսի մէջ տեղի ունեցածը «հակաթրքական ջերդեր» որակած են<ref name=TELTd>{{cite news|title=Turkish distractions|url=http://www.telegraph.co.uk/comment/telegraph-view/3639566/Turkish-distractions.html|accessdate=8 February 2011|newspaper=The Daily Telegraph|date=30 April 2007|author=Telegraph View (represents the editorial opinion of The Daily Telegraph and The Sunday Telegraph)|quote=we called for intervention in Cyprus when the anti-Turkish pogroms began in the 1960s}}</ref>:

Վերջին դէպքերէն ետք Թուրքիա կը սկսի պնդել, որ անհրաժեշտ է Կիպրոսը երկու մասի բաժնելը։ Թուրք կիպրոսցիները կը շարունակէին անկարգութիւնները [[Լիմասոլ (արեւմտահայերէն)|Լիմասոլի]], [[Լառնաքա]]յի, [[Այիա Նապա (արեւմտահայերէն)|Այիա Նապայի]] եւ [[Նիկոսիա (արեւմտահայերէն)|Նիկոսիայի]] փողոցներով։ Այս պայմաննեուն մէջ, Թուրքիա ռազմական ներխուժման կը պատրաստուի։ [[5 յունիս]] [[1964]]-ին<nowiki/>ին [[Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներ]]ու [[ԱՄՆ-ի Նախագահներու Ցանկ|նախագահ]] [[Լինտոն Բ. Ճոնսոն|Լինտոն Բեյնս Ճոնսոնը]] նամակ կը յղէ Թուրքիոյ ղեկավարին եւ թրքական իշխանութիւններոն կը հորդորէ եւ Կիպրոսի թուրք զինեալներուն ռազմական ներխուժումէն զերծ մնալ։ ԱՄՆ նախագահը նշած է նաեւ, որ ներխուժմանը կրնայ հակասութիւնները յաջորդել Խորհրդային Միութեան հետ, որուն ժամանակ ԱՄՆ-ն Թուրքիոյ օգնութեան չի հասնիր։ Յայտարարութենէն մէկ ամիս ետք ԱՄՆ պէտքարտուղարը Յունաստանի եւ Թուրքիոյ ղեկավարներու միջեւ հանդիպում կազմակերպեց։

[[1967]]-ին Կիպրոսի մէջհերթական վատ մարտեր բռնկեցան, որովհետեւ թուրք կիպրոսցիները իրենց վճռական ազատագրական շարժումը բարձրացուցին, որ Թուրքիոյ իշխանութիւններու պաշտօնական սպառնալիքով ուղղեկցուեցաւ։ Յունաստանը կղզիի նկատմամբ փոխզիջումներու գնաց՝ իր զօրքերը դուրս բերելով համար կղզիի տարածքէն։

Չնայած անոր, որ յեղաշրջման գաղափարը խստօրէն դատապարտուած է Եւրոպայի մէջ, այս ու հանդերձ Յունաստան Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներու աջակցութիւնը ունէր։ [[17 նոյեմբեր]]-ին երկրին մէջ ուսանողական ապստամբութիւն կը բռնկի, որ ազգային համայունական յեղաշրջման կը վերաճէ։ Յունաստանի նախագահ Ֆայիդոն Գիզիկիսը կը կարծէր, որ Մակարիոս Կիպրոսը Յունաստանին միացնելու կողմնակից էր, սակայն իրողութիւնը այդպէս չէր։ Էնոզիսի կողմնակիցները հիմնականին ԷՕԿԱ-ի անդամներն էին։ [[2 յուլիս]] [[1974]]-ին Մակարիոսը բաց նամակ կը գրէ Յունաստանի նախագահ Գիզիկիսին, ուր կը յայտնէ իր դժգոհութիւնը Յունաստանի կառավարութեան հանդէպ՝ ԷՕԿԱ-ի ահաբեկչական գործողութիւնները սատարելու եւ աջակցելու համար։ Մասնաւորապէս Կիպրոսի նախագահը հորդորած է յոյն սպաներուն լքելու համար Կիպրոսի ազգային պաշտպանութեան շարքերը։

Կիպրոսի ազգային յեղաշրջման ժամանակ 91 մարդ կը զոհուի։ Զարմանալիօրէն թուրք կիպրոսցիները չեն մասնակցիր Մակարիոսի դէմ շարժմանը, որովհետեւ չէին ուզեր թրքական հակաստեցութիւնը։ Ի պատասխան Կիպրոսի մէջ տեղի ունեցած դէպքերու՝ ԱՄՆ պէտքարտուղար Հէնրի Քիսինջերը կզղի ՛կուղղարկէ Ճոզէֆ Սիսկոյին, որ կը փորձէ միջապտել հակասութեան։ Անոր յաջորդեց ան բանը, որ Թուրքիա ԱՄՆ-ի միջնորդութեամբ պահանջացանկ ներկայացուց Յունաստանին՝ Կիպրոսի մէջ յունական քաղաքականութեան վերանայելու վերաբերեալ։ Թուրքերը կը պահանջէին հեռացնել Նիկոս Սամպսոնին կառավարութենէն եւ դուրս հանել 650 յոյն սպաներ Կիպրոսի ազգային պաշտպանութենէն։ Թուրքիոյ օրենսդիր կառավարութեան ղեկավար Պիւլենթ Էջեւիթի պաշտօնապէս կը դիմէ Անգլիոյ, եւ խնդրանք կը ներկայացնէ Կիպրոսի մէջ անգլիական կառավարութեան ստեղծման համար եւ չեզոքութիւնը կը ապահնջէ։ Անգլիա մերժած է առաջարկը եւ հորդորած է Թուրքիոյ դադարեցնելու համար Կիպրոսի մէջ թրքական ռազմակայաններու գործողութիւնները։

Թուրքերու առաջին ռազմական ներխուժումը դէպի Կիպրոս կղզի տեղի ունեցած է [[20 յուլիս]] [[1974]]-ին՝ շաբաթ օրը։ Այս գործողութիւնները այն բանով սկսան , որ Թուրքիոյ կառավարութիւնը Կիրենիա մտցուցին թրքական կայազօրայիններուն, որոնց դէմ դուրս եկան Յունաստանի եւ Կիպրոսի յոյները։ Պաշտօնական Անկարան վկայակոչած է, որ ներխուժումէն առաջ, Թուրքիա երաշխիք ընդունած է կիպրաթուրքերու սահմանադրական իրաւունքները եւ Կիպրոսի անկախ պետութիւն ըլլալու հանգամանքը։ Այս գործողութիւնները պատմութեան մէջ յայտնի են որպէս «Աթիլլիա գործողութիւններ» անունով։

[[20 յուլիս]]-ին 10, 000 կիպրոսցիները Լիմասոլը հանձնեցին Կիպրոսի ազգային պաշտպանութեան։ Անկէ ետք, ըստ յոյն եւ թուրք կիպրոսէն ականատեսներու կիպրա-թրքական թաղամասը այրած է, կանայք բռնաբարուած են, իսկ երեխաները` այրած։