Ինքնագիտակցութիւն

Ինքնագիտակցութիւն՝ անհատի բոլոր մտքերն ու զգացմունքներն են սեփական անձի վերաբերեալ, գնահատականները՝ որոնք կը տրուին սեփական անձին, երբ ան ինքն իր համար կը դառնայ հետազոտութեան առարկայ կամ աւելի դիւրին ըսած ինքը իրեն կը գիտակցի։ Անհատի ինքնագիտակցութիւնը բարդ երեւոյթ մըն է։ Այդ պատճառով զարմանալի չէ, որ ինքնագիտակցութեան մասին խօսելով՝ իւրաքանչյուր հեղինակ կը ներդրէ իր հասկացումը։ Ճանաչողականները կը դիտարկեն ինքնագիտակցութիւնը ճանաչողական նիւթերու ձեւաւորման տեսանկիւնէն, ուր ինքնագիտակցութիւնը կը ներկայացնէ որպէս ճանաչիղական յատուկ սկզբունքներու հիման վրայ ձեւաւորուած բարդ համակարգ։ Դերային մօտեցման կողմնակիցները կը դիտարկեն ինքնագիտակցութիւնը՝ որպէս մարդու ընկերվարական դերերու արտացոլումը Ես-գաղափարին մէջ։ Կը դիտարկուին նաեւ այլ մօտեցումներ։ Ռոճըրզը՝ Ես-գաղափարի թերմինի հեղինակը, այն կը դիտարկուի որպէս մէկ ամբողջական, ամբողջական համակարգ, որ իր մէջ կը ներառէ Ես-կերպարը։

Այսպես Ես-գաղափարը յատուկ ձեւով ձեւաւորուած գիտելիք է սեփական անձի մասին, որ ան կ'օգտագործէ ինչպէս սեփական կեանքի իրավիճակները հասկանալու ու բացատրելու, այնպէս ալ արտաքին ընկերվարական աշխարհը հասկանալու համար։