«Լա Սքալա» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

'''Լա Սքալա''' ({{lang-it|La Scala}} կամ լրիւ {{lang-it|Teatro alla Scala}}), հայտնի օփերային թատրոն [[Միլան (արեւմտահայերէն)|ՄիլանՄիլանի]]ի մէջ, համաշխարհային [[օփերա]]յի կեդրոններէն` հիմնուած [[1778]]-ին:

Թատրոնի շէնքը կառուցուած է ճարտարապետ Ճուզեփփէ Փիերմարինիի նախագիծով 1776-1778 թուականներուն այնտեղ, ուր ժամանակին Սանթա-Լուչիա տելլա Սքալա եկեղեցին էր: Այստեղէն ալ ծնած է թատրոնի անունը: Եկեղեցին իր անունը ստացած է 1831-ին ոչ թէ «աստիճան» բառէն ({{lang-it|skala}}), այլ անոր հովանաւորուհիի մականունէն` Փեատրիչէ Ռեճինա տելլա Սքալա (Beatrice Regina della Scala), որ Վերոնայի տիրակալներու ցեղի ներկայացուցիչ էր:

Թատրոնի բացումը մեկնարկած է [[Անթոնիօ Սալիերի]]ի «Հանրաճանաչ Եւրոպա» օփերայով [[3 Օգոստոս]] [[1778]]-ին: 18-րդ դարու վերջաւորութեան եւ 19-րդ դարու սկիզբը թատրոնի խաղացանկին մէջ աւելցան իտալացի երաժշտահան [[Փասքուալէ Անֆոսսի]]ի, [[Տոմենիքօ Չիմարոզա]]յի, [[Լուիճի Քերուպինի]]ի, [[Ճովանի Փայիզիելլօ|Ճովանի Փայիզելլոյի]] եւ [[Սիմոն Մայր (արեւմտահայերէն)|Սիմոն ՄայրՄայրի]]ի օփերաները: 1830-էն սկսեալ, խաղացանկին մէջ աւելցան [[Կայետանօ Տոնիցեթթի]]ի, [[Վինչենցօ Պելլինի]]ի, [[Ճուզեփփէ Վերտի]]ի եւ [[Ճաքոմօ Փուչինի]]ի ստեղծագործութիւնները: Այստեղ առաջին անգամ ցուցադրուած են Պալլինիի «[[Ծովահենը (օփերա)|Ծովահենը»]]» ([[1827]]), «[[Նորմա (օփերա)|Նորմա»]]» ([[1831]]) օփերաները, Վերտիի «[[Նապուքքօ]]»-ն ([[1842]]), «[[Օթելլօ (Վերտիի օփերա)|Օթելլօ»]]»-ն ([[1887]]), Փուչինիի «[[Մատամ Պաթըրֆլայ]]»-ը ([[1904]]) եւ «[[Տուրանդոտ (օփերա)|Տուրանդոտ»]]»-ը:

[[Երկրորդ Համաշխարհային Պատերազմ (արեւմտահայերէն)|Երկրորդ Համաշխարհային ՊատերազմիՊատերազմիի]]ի ժամանակ՝ [[16 Օգոստոս]] [[1943]]-ին շէնքը լիովին աւերուած է։ Վերականգնած է ճարտարագետ Լ. Սեքքին։ Շէնքը վերաբացուած է [[1946]]-ին<ref>Энциклопедический музыкальный словарь, Москва 1966 {{ref-ru}}</ref>: Թատրոնի շէնքը ժամանակ առ ժամանակ վերանորոգուած է: Վերջին անգամ ատիկա կատարուած է 2001-2004 թուականներուն: Այդ ընթացքին ներկայացումները տեղի կ'ունենային Առչիմպոլտի թատրոնին մէջ: [[7 Դեկտեմբեր]] [[2004]]-ին նոր վերանորոգուած բէմին վրայ ցուցադրուեցաւ [[Անթոնիօ Սալիերի|Անթոնիօ Սալիերիի]]ի «Հանրաճանաչ Եւրոպա» օփերան:

=== Խաղացանկ ===

19-րդ դարու 30-ականներէն սկսեալ, Լա Սքալայի պատմութիւնը կը սերտաճի իտալացի մեծանուն երաժիշտներ Կայետանօ Տոնիցեթթիի, Վինչենցօ Պելլինիի, Ճուզեփփէ Վերտիի եւ Ճաքոմօ Փուչինիի հետ: Անոնց ստեղծագործութիւնները այստեղ կը ցուցադրուէին առաջին անգամ: Ատոնք էին Պելլինիի «Նորմա» (1831) եւ «Ծովահենը» (1827) օփերաները, Տոնիցեթթիի «[[Լուքրեցիա Պորճիա (օփերա)|Լուքրեցիա Պորճիա»]]» օփերան (1833), Վերտիի «[[Նապուքքօ]]»-ն (1842), «[[Օթելլօ (Վերտիի օփերա)|Օթելլօ»]]»-ն (1887), «[[Ֆալստաֆ (օփերա)|Ֆալստաֆ»]]»-ը (1893), Փուչինիի «Մատամ Պաթըրֆլայ»-ը (1904) եւ «[[Տուրանդոտ (օփերա)|Տուրանդոտ»]]»-ը (1926):