«Լազարեան Ճեմարան (Մոսկուա)» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
Նոր էջ «{{ԱՀ}} {{Արևելահայերեն|Լազարյան ճեմարան (Մոսկվա)}} Լազարեան Ճեմարանի հիմնադրութեան հանդէսի տեղի ուն...»:
 
Չ վերջակետների ուղղում, փոխարինվեց: ն: → ն։ (20)
Տող 1.
{{ԱՀ}}
{{Արևելահայերեն|Լազարյան ճեմարան (Մոսկվա)}}
Լազարեան Ճեմարանի հիմնադրութեան հանդէսի տեղի ունեցած է [[Մայիս (արեւմտահայերէն)|Մայիս]] 10, 1814ին:1814ին։ Ճեմարանի առաջին ուսուցիչը՝ [[Յարութիւն Ալամդարեան]] իր տասը աշակերտներով հյոց եկեղեցիէն փոխադրուած է դպրոցի նորակառոյց շէնքը եւ մասնակցած հանդէսին:հանդէսին։
 
[[Պատկեր:Lazarev Institute 1838.jpg|մինի|Մոսկուայի Լազարեան Ճեմարան]]
 
 
Լազարեան Ճեմարանին վիճակուած էր փառաւոր դեր կատարել հայ կրթական եւ մշակութային կեանքին մէջ:մէջ։ Կարճ ժամանակէն ան կը բարձրանայ առաջնակարգ կրթական հաստատութեան մը վիճակին:վիճակին։ Իր ուսուցչական կազմով, ուսումնական զրագրով եւ նիւթական ապահովութեամբ աւելի բարձր էր կանգնած քան ժամանակի շատ մը վարժարանները:վարժարանները։ Ան կոչուած է արդարօրէն «Հայոց դպրոցների նախակարապետ»:
 
Թէեւ պայմաններու բերմամբ Լազարեան Ճեմարանին մէջ ուսումնական նիւթերու մէծ մասը կ’աւանդուէր ռուսերէն, այսուհանդերձ Ճեմարանը իր գոյութեան ընթացքին կրցաւ պահպանել իր հայկական դիմագիծը:դիմագիծը։ Հայագիտական առարկաներու դասաւանդումը միշտ ալ ստացաւ մեծ կարեւորութիւն:կարեւորութիւն։ Այդ բանին նախանձախնդիր եղած է Ճեմարանի հիմնադիր եւ առաջին խնամակալ [[Յովակիմ Լազարեան]]:
 
Մեծ տեղ յատկացուած էր գրաբարի ուսուցման:ուսուցման։ Ուսուցիչներու եւ սաներու մեծ մասը հայեր էին. հաստատութեան ղեկավարութիւնը հայերու ձեռքն էր:էր։
 
Լազարեան Ճեմարան ուսուցիչներ կը պատրաստէր հայ դպրոցներու եւ հոգեւորականներ՝ հայ եկեղեցիներու համար:համար։ Մինչեւ 1870ական թուականները ճեմարանը միակ ազգային հաստատութիւնն էր, որուն շրջանաւարտները իրաւունք ունէին ընդունելու ռուսական համալսարաններ:համալսարաններ։ Շրջանաւարտները կը տիրապետէին հայերէնէ զատ ռուսերէնի եւ այլ օտար լեզուի մը:մը։
 
Լազարեան Ճեմարանի մէջ գործած են անոր առաջին տեսուչ [[Սերովբէ Կարնեցի|Սերովբէ Կարնեցին]], Մխիթարեաններու սան [[Միքայէլ Սալլանթեան]], [[Ստեփանոս Նազարեան]], [[Միքայէլ Նալբանդեան]], [[Սմբատ Շահազիզ (արեւմտահայերէն)|Սմբատ Շահազիզ]] եւ ուրիշներ:ուրիշներ։
 
Ճեմարան ուսանած են հայագէտներ Մկրտիչ Էմին, Գր. Խալաթեան, [[Կարապետ Մելիք-Օհանջանեան]], բանաստեղծներ [[Գէորգ Դոդոխեան]], Ռ. Պատկանեան, [[Յովհաննէս Յովհաննիսեան]], [[Վահան Տէրեան]], նկարիչ [[Վարդգէս Սուրէնեանց]], գրական քննադատ [[Ցոլակ Խանզադեան]], [[Պօղոս Մակինցեան]], պետական գործիչ [[Ալեքսանդր Միասնիկեան]], եւ այլն:այլն։
 
Լազարեան Ճեմարանի շնորհիւ կը բարձրանան Մոսկուայի հայ գաղութի կշիռն ու հեղինակութիւնը:հեղինակութիւնը։ Մկրտիչ Էմինի ջանքերով Ճեմարանի մէջ կը ստեղծուի հայագիտական կեդրոն:կեդրոն։ Էմինի գործը կը շարունակեն Գ. Խալաթեան, Քերովբէ Պատկնաեան, եւ այլն:այլն։
 
Լազարեան Ճեմարանի շուրջ համախմբուած հայ մտաւորականներու շնորհիւ եւ Ստ. Նազարեանի եւ Միքայէլ Նալբանդեանի նախաձեռնութեամբ ու ջանքերով Մոսկուայի մէջ 1858ին հիմը կը դրուի հայ մամուլին, երբ կը սկսի լոյս տեսնել «[[Հիւսիսափայլ]]» ամսագիրը:
 
Ճեմարանը ունէր սեփական մատենադարան, որ խնամքով կը պահէր հայ եւ օտար լեզուներով գրքերու հարուստ հաւագածոյ:հաւագածոյ։ Տպարանը լոյս կ’ընծայէր հայագիտական հրատարակութիւններ, ուսումնասիրութիւններ, դասագրքեր:դասագրքեր։ Այս տպարանին մէջ է, որ կը շարուէր ու կը տպագրուէր նաեւ «Հիւսիսափայլ»ը:
 
Այսօր ալ գոյութիւն ունի Լազարեան Ճեմարանի շէնքը Մոսկուայի «Հայկական Նրբանցք» կոչուող փողոցին մէջ, բայց այլեւս դպրոց չէ:չէ։ Անոր ձախ թեւը յատկացուած է հայկական ներկայացուցչութեան, իսկ շէնքին մնացեալ մասերը ֆը ծառայեն եբրեւ «Արեւելեան Դպրոթեանց Ինսդիդիւտ»: