«Լեարդ» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

{{ԱՀ}}

{{Արևելահայերեն|Լյարդ}}

[[Պատկեր:Liver 04 Couinaud classification animation.gif|մինի|Լեարդը.]]

[[Պատկեր:Leber Schaf.jpg|thumb|[[Ոչխար (արեւմտահայերէն)|Ոչխար]]ի լեարդ]]

== Յաւելեալ ==

 

 

[[Պատկեր:Anatomy of liver and gall bladder.png|[[Մարդ (արեւմտահայերէն)|Մարդ]]ն ու իր լեարդը|աջից|350px|thumb]]

 

 

 

Տեսնուած է, որ լեարդի 70 տոկոսի հատումով, մնացեալ լեարդի բաժինը բաւարար է բնական աշխատանքի համար<ref name=EMedicine1900159>{{EMedicine|article|1900159|Liver Anatomy}}</ref>:

=== Լեարդի Պարտականութիւնները ===

 

Այս պարտականութիւններուն կարեւորագոյններն են՝

#Կ’արտադրէ օրական 500-600 մլ. մաղձ (bile), որ կանաչ-դեղին հեղուկ մըն է, որ կը պարունակէ ջուր, մաղձային աղեր (bile salts), մաղձային ներկեր (bile pigments), քոլեսթերոլ, bilirubin եւ բնասպիտներ (proteins): Մաղձը հասնելով տասներկումատնեայ աղիք՝ կ’օժանդակէ’ մարսողութեան, մասնաւորապէս՝ կազմալուծելու համար ճարպերը<ref name="radiologyassistant.nl">{{cite web|url=http://www.radiologyassistant.nl/en/p4375bb8dc241d/anatomy-of-the-liver-segments.html |title=The Radiology Assistant : Anatomy of the liver segments |publisher=Radiologyassistant.nl |date=2006-05-07 |accessdate=2015-06-26}}</ref><ref>{{cite web|author= |url=https://www.imaios.com/en/e-Cases/Channels/Radiology/Radiological-classifications-commonly-used-on-medical-imaging/Hepatic-segments-Couinaud-classification |title=Hepatic segments (Couinaud classification) / Radiological classifications commonly used on medical imaging / Radiology / Channels / e-Cases / |publisher=IMAIOS.com |accessdate=2015-06-26}}</ref>:

#Կ’արտադրէ’ զանազան տեսակի խմորիչներ (enzymes) եւ բնասպիտներ, որոնք մեծ դերակատարութիւն ունին մարմնի ընդհանուր նիւթափոխանակումի գործընթացին մէջ եւ արեան մակարդումին (clotting) համար<ref>{{cite journal |last1=Jelkmann |first1=Wolfgang |title=The role of the liver in the production of thrombopoietin compared with erythropoietin |journal=European Journal of Gastroenterology & Hepatology |volume=13 |issue=7 |pages=791–801 |year=2001 |pmid=11474308 |url=http://meta.wkhealth.com/pt/pt-core/template-journal/lwwgateway/media/landingpage.htm?issn=0954-691X&volume=13&issue=7&spage=791 |doi=10.1097/00042737-200107000-00006}}</ref>:

#Կ’ամբարէ կենսանիւթեր եւ մետաղներ, օրինակ՝ A, D, K, B12 կենսանիւթերը եւ երկաթը<ref>[http://www.ccfa.org/info/about/complications/liver Extraintestinal Complications: Liver Disease] Crohn's & Colitis Foundation of America. Retrieved 2010-01-22</ref>:

#Մարմնին մէջ արտադրուած կարգ մը թափօններ (waist products), որոնք երիկամներէ չեն արտաթորուին, կը հասնին լեարդ եւ մաղձի միջոցաւ կը հասնին տասներկումատնեայ աղիք, ուրկէ կ’ուղղուի’ն դէպի հաստ աղիք{{sfn|Marieb|Hoehn|2012|}}:

#Կ’արտադրէ կարգ մը ներազդակներ եւ կը կ’անոնաւորէ անոնց աշխատանքը, օրինակ՝ առական ներազդակը (hormone)<ref name="GuoZhang2009">{{cite journal|last1=Guo|first1=Bin|last2=Zhang|first2=Shicui|last3=Wang|first3=Shaohui|last4=Liang|first4=Yujun|title=Expression, mitogenic activity and regulation by growth hormone of growth hormone/insulin-like growth factor in Branchiostoma belcheri|journal=Cell and Tissue Research|volume=338|issue=1|year=2009|pages=67–77|url=https://www.researchgate.net/profile/Shaohui_Wang/publication/26719830_Expression_mitogenic_activity_and_regulation_by_growth_hormone_of_growth_hormoneinsulin-like_growth_factor_in_Branchiostoma_belcheri/links/54ad86b70cf2213c5fe410a3.pdf|issn=0302-766X|doi=10.1007/s00441-009-0824-8}}</ref>:

 

[[Պատկեր:Anatomy Abdomen Tiesworks.jpg|մինի]]

 

== Լեարդի Յաճախակի Հիւանդութիւններ ==

 

Լեարդի յաճախակի հիւանդութիւններն են.

 

==== Hepatitis A (HAV) ====

#Վատ առողջապահական վայրերու մէջ կ’ապրին.

#Ոչ-առողջապահական ջուր եւ սննդանիւթեր կը սպառեն.

#Համաճարակներու մէջ կ’ապրին.

 

[[Պատկեր:Perfused Rat Liver.JPG|thumb|աջից|[[Առնետ (արեւմտահայերէն)|Առնետ]]ի լեարդ.]]

 

==== Hepatitis B (HBV) ====

 

==== Hepatitis C (HCV) ====

 

==== Hepatitis D (HDV) ====

 

==== Hepatitis E (HEV) ====

 

Սուր լեարդաբորբի ախտանշանները կը զարգանան երեք հանգրուաններով.

#Թխսաւորումի ընթացքին ժահրը կը բազմապատկուի եւ կը տարածուի առանց ախտանշանի.

#Սուր բորբոքումը կը յայտնուի հետեւեալ ախտանշաններով՝ ախորժակի նուազում, յոգնածութիւն, նողկանք, փսխունք, մեղմ ջերմ, լեարդի ցաւ, երբեմն քերուըտուք եւ յօդացաւ մանաւանդ՝ HBV պարագային.

 

===== Կարեւոր կետեր =====

 

=== Մնայուն-Երկարատեւ Լեարդաբորբ (chronic viral hepatitis) ===

#HBV եւ HCV լեարդաբորբեր.

#Կարգ մը դեղերու գործածութիւն.

#Ալքոլի երկարատեւ սպառում.

 

Մնայուն լեարդաբորբի ախտաճանաչումը կ’ըլլայ.

#Կատարելով վերոյիշեալ հինգ ժահրերու արեան յատուկ քննութիւններ.

#Փաստելով լեարդի թորշոմումը-փճացումը (cirrhosis).

 

 

 

=== Լեարդային Ուռեր ===

==== Լեարդային պզտիկ բուշտ-տոպրակ (cyst){{sfn|Marieb|Hoehn|2012|p=881}} ====

 

[[Պատկեր:Anatomy Abdomen Tiesworks.jpg|մինի]]

 

==== Ժապաւէնաձեւ որդի բուշտէ (hydatid cyst) ====

 

 

Այս բուշտերուն ախտաճանաչումը կը կատարուի փորի համակարգչային նկարահանումով (CT Scan) եւ անդրձայնային նկարահանումով (ultrasound):

 

==== Քաղցկեղ<ref name="cancer.ca"/>====

 

 

Անոր ախտաճանաչումին համար կը կատարուին արեան յատուկ քննութիւններ, պարզ «Ք» ճառագայթային նկարահանում, համակարգչային նկարահանում (CT Scan), անդրձայնային նկարահանում (ultrasound) եւ մաքնիսարձագանգային նկարահանում (MRI):

 

 

==== Մարմինի այլ տեղերէ եւ օրկաններէ վատորակ ուռերու տեղաշարժ (metastatic) դէպի լեարդ ====

 

=== Դեղնութիւն (jaundice)<ref>http://www.medicinenet.com/jaundice_in_adults/article.htm</ref><ref>http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/infant-jaundice/basics/definition/con-20019637</ref> ===

 

 

== Ուրիշ Նկարներ ==