«Լուսաբեր (քիմիական տարր)» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Տող 4.
'''Լուսաբեր''' քիմիական տարր է, որուն նշանն է <big>'''P'''</big> ({{Լեզու la|Phosphorus}}-էն)։ Կարգաթիւը՝ 15, հիւլէական զանգվածը՝ 30.97376։ Ոչ մետաղ է։
== Պատմութիւն ==
Լուսաբերին յայտնաբերումը կը վերագրուէ համպուրկցի ալքիմիքոս Հէննիկ Պրանտին ({{Լեզու de|[[:en:Hennig Brand|Hennig Brand]]}}), որ [[1669 թուական|1669]]-ին ստացաւ երկնագոյն լուսարձակող նիւթ մը՝ «սառը կրակ», եւ անուանեցաւ փոսփոր ({{Լեզու el|
== Ստացում ==
Տող 73.
Սեւ լուսաբերը տարրական լուսաբերի տարատեսակներէն ամէնաիներտն է։
Առաջին անգամ [[1914 թուական|1914-ին]] ստացած է ամերիկացի բնագէտ Փերսի Պրիճմանը ({{Լեզու en|[[
Սեւ լուսաբերն ունի մետաղական փայլ եւ շատ կը նմանի կրաֆիթին։ Ջուրի եւ օրկանական լուծիչներուն մէջ բացարձակապէս չլուծուեր։
Ելեկտրահաղորդիչ է եւ ունի կիսահաղորդչի յատկութիւններ։
==Կենսաբանական Դեր==
Փոսփատի տեսքով անօրկանական լուսաբերը անհրաժեշտ է կեանքի բոլոր ձեւերուն համար:<ref>Ruttenberg, K.C. [http://www.libraryindex.com/pages/3375/Phosphorus-Cycle.html Phosphorus Cycle – Terrestrial Phosphorus Cycle, Transport of Phosphorus], from ''Continents to the Ocean, The Marine Phosphorus Cycle''. ([http://archive.li/6amcz archived link])</ref>Լուսաբերը գլխաւոր դեր ունի ԴՆԹ-ի եւ ՌՆԹ-ի կառուցուածքային ձեւաւորման համար: Ապրող բջիջները լուսաբերը կ'օգտագործեն ատենոզին թրիփոսփատի (ԱԹՓ) միջոցաւ եռանդը փոխադրելու համար: Փոսփոլիպիտները գլխաւոր կառուցուածքային բաղադրիչ կը հանդիսանան բջիջներու թաղանթներուն համար:<ref>Nelson, D. L.; Cox, M. M. "Lehninger, Principles of Biochemistry" 3rd Ed. Worth Publishing: New York, 2000. {{ISBN|1-57259-153-6}}.</ref><br>
Միջին չափահաս մարդուն մարմինը կը պարունակէ 0,7 քկ լուսաբեր, որուն 85-90%-ը՝ ոսկորներուն եւ ակռաներուն մէջ ապատիտի ձեւով: Արեան մէջ լուսաբերի միջին պարունակութիւնն է շուրջ 0,4 կ/լ, որուն 70%-ը օրկանական եւ 30%-ը անօրականական փոսփատներ են:<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/?id=ba_5OSsyS4YC&pg=PA171|page=171|title=Nutrition for the Middle Aged and Elderly|author= Bernhardt, Nancy E.|author2= Kasko, Artur M.|publisher=Nova Publishers|date=2008|isbn=1-60456-146-7}}</ref>
<br>
Լուսաբերի աղբիւրները նոյնն պրոթէին պարունակող սնունդն է, թէեւ պրոթէինները լուսաբեր չեն պարունակեր: Զորօրինակ, կաթը, մսեղէնը եւ սոյան կը պարունակեն նաեւ լուսաբեր: Որպէս կանոն, ուտելիքին միջոցաւ անհրաժեշտ պրոթէին եւ կաղկիոն ստանալը հաւանական է, որ կ'ապահովէ նաեւ բաւականաչափ լուսաբերի ստացումը: <ref>[https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/002424.htm Phosphorus in diet: MedlinePlus Medical Encyclopedia]. Nlm.nih.gov (2011-11-07). Retrieved on 2011-11-19.</ref>
{{Սեղմ Պարբերական Աղիւսակ}}
== Ծանօթագրութիւններ ==
{{ծանցանկ}}
| |||