«Խաղաղական Ովկիանոս» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Տող 12.
[[1520 թուական]]ի Նոյեմբեր 28-ին բաց ովկիանոս նաւարկութեան ելաւ Ֆերնան Մակելանը<ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/437703/Pacific-Ocean/36086/The-trade-winds "Pacific Ocean: The trade winds"], ''Encyclopædia Britannica''. Retrieved 9 June 2013.</ref>։ Ան ովկիանոսը հատեց Հրոյ Երկիր կղզիէն մինչեւ Փիլիպինեան կղզիներ 3 ամիս 20 օրուան<ref>Camino, Mercedes Maroto. ''Producing the Pacific: Maps and Narratives of Spanish Exploration (1567–1606)'', p.76. 2005.</ref>։ Այդ նաւարկութեան ամբողջ ընթացքին կը տիրերր խաղաղ եւ հանգիստ եղանակ եւ Մակելանը ովկիանոսը կոչեց Խաղաղական<ref name="oceanario">[http://www.oceanario.pt/cms/1316/ "Life in the sea: Pacific Ocean"], Oceanário de Lisboa. Retrieved 9 June 2013.</ref>։
== 19<sup>րդ</sup> Դար ==
[[File:Trieste (23 Jan 1960).jpeg|thumb|«Թրիէսթ» պաթիսքափը դէպի Մարիանեան Ստորոտ իջնելէն առաջ, 23 Յունուար [[1960 թուական|1960]]]]
19<sup>րդ</sup> դարու աճող նուաճողական քաղաքականութեան արդիւնքին Ովկիանիոյ մեծ մասը գրաւեցին եւրոպական տերութիւնները, այնուհետեւ՝ [[Ճափոն]]ը եւ [[ԱՄՆ (արեւմտահայերէն)|Միացեալ նահանգները]]: Ովկիանագիտութեան նշանակալի իրադարձութիւն մըն էր 1830-ականներուն ''Beagle'' նաւուն ճամբորդութիւնը [[Չարլզ Տարուին]]ին հետ, ''Challenger''-ինը 1870-ականներուն, ''Tuscarora''-ինը՝ 1873–76-ին եւ գերմանական ''Gazelle''-ինը 1874–76-ին:
[[File:TahitiDupetitThouars.jpg|thumb|left|Dupetit Thouars-ի Թահիթիի գրաւումը 9 Սեպտեմբեր [[1842 թուական|1842-ին]]]]
Ովկիանիոյ մէջ [[Ֆրանսա]]ն առաջատար դիրք գրաւեցաւ 1842-ին եւ 1853-ին Թահիթիի եւ Նոր Քալետոնիոյ վերայ տիրապետութիւն հաստատելէն ետք:<ref name=Asiapacific>Bernard Eccleston, Michael Dawson. 1998. ''The Asia-Pacific Profile''. Routledge. p. 250.</ref> 1875-ին եւ 1887-ին դէպի Զատկի կղզի կատարած նաւարկային այցելութիւններէ ետք չիլիացի ծովային սպայ Փոլիքարփոյ Թորոն կրցաւ բնիկներուն հետ բանակցելով կղզին մտցնել Չիլիի կազմին մէջ:<ref>William Sater, ''Chile and the United States: Empires in Conflict'', 1990 by the University of Georgia Press, {{ISBN|0-8203-1249-5}}</ref>{{rp|page=53}} By 1900 nearly all Pacific islands were in control of Britain, France, United States, Germany, Japan, and Chile.<ref name=Asiapacific/>
Թէեւ Միացեալ նահանգները վերահսկողութիւն հաստատած էին Կուամի եւ Փիլիփիներուն վերայ [[1898 թուական|1898-ին]] առնելով զանոնք [[Սպանիա]]յէն,<ref name="TewariAlvarez2008">{{cite book|last1=Tewari|first1=Nita|last2=Alvarez|first2=Alvin N.|title=Asian American Psychology: Current Perspectives|url=https://books.google.com/books?id=m8qgAi0LVj8C&pg=PA161|accessdate=12 June 2013|date=17 September 2008|publisher=CRC Press|isbn=978-1-84169-749-9|page=161}}</ref> 1914-ին մօտ [[Ճափոն]]ը կը վերահսկէր արեւմտեան Խաղաղականի մեծ մասը եւ նուաճեցաւ շատ այլ կղզիներ [[Երկրորդ Համաշխարհային Պատերազմ (արեւմտահայերէն)|Բ.Պատերազմին]]: Այդ պատերազմին աւարտին [[Ճափոն]]ը պարտուեցաւ Միացեալ նահանգներու նաւատորմը դարձաւ ովկիանոսին տիրակալը: [[Երկրորդ Համաշխարհային Պատերազմ (արեւմտահայերէն)|Բ.Պատերազմին]] աւարտէն ետք Խաղաղականի շատ գաղութներ ձեռք բերեցին անկախութիւն:
{{ՎՊԵԱ|Խաղաղական Ովկիանոս}}
{{Ծովերու Ցանկ}}
| |||