«Խաղաղական Ովկիանոս» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Տող 1.
{{Արևելահայերեն|Խաղաղ օվկիանոս}}
Տող 8 ⟶ 7՝
==Պատմութիւն Եւ Ծագումնաբանութիւն ==
Առաջին եւրոպացին, որ տեսած է ովկիանոսի արեւելեան ափը սպանացի Վասքոյ Նունիես տէ Պալպոան էր<ref name="Ober2">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=98zUIbdvAYgC&pg=PT129|title=Vasco Nuñez de Balboa|last=Ober|first=Frederick Albion|publisher=Library of Alexandria|isbn=978-1-4655-7034-5|page=129|accessdate=12 June 2013}}</ref> {{resize|90%|({{Լեզու es|Vasco Núñez de Balboa}})}}։ Ան [[1513 թուական]]ին իր ուղեկիցներուն հետ անցաւ Փանամայի պարանոցը եւ ելաւ անյայտ ովկիանոսի ափ։ <br>
Տող 15 ⟶ 14՝
== 19<sup>րդ</sup> Դար ==
[[File:Trieste (23 Jan 1960).jpeg|thumb|«Թրիէսթ» պաթիսքափը դէպի Մարիանեան Ստորոտ իջնելէն առաջ, 23 Յունուար [[1960 թուական|1960]]]]
19<sup>րդ</sup> դարու աճող նուաճողական քաղաքականութեան արդիւնքին Ովկիանիոյ մեծ մասը գրաւեցին եւրոպական տերութիւնները, այնուհետեւ՝ [[Ճափոն]]ը եւ [[ԱՄՆ (արեւմտահայերէն)|Միացեալ նահանգները]]: Ովկիանագիտութեան նշանակալի իրադարձութիւն մըն էր 1830-ականներուն
[[File:TahitiDupetitThouars.jpg|thumb|left|
Ովկիանիոյ մէջ [[Ֆրանսա]]ն առաջատար դիրք գրաւեցաւ 1842-ին եւ 1853-ին Թահիթիի եւ Նոր Քալետոնիոյ վերայ տիրապետութիւն հաստատելէն ետք:<ref name=Asiapacific>Bernard Eccleston, Michael Dawson. 1998. ''The Asia-Pacific Profile''. Routledge. p. 250.</ref> 1875-ին եւ 1887-ին դէպի Զատկի կղզի կատարած նաւարկային այցելութիւններէ ետք չիլիացի ծովային սպայ Փոլիքարփոյ Թորոն կրցաւ բնիկներուն հետ բանակցելով կղզին մտցնել Չիլիի կազմին մէջ:<ref>William Sater, ''Chile and the United States: Empires in Conflict'', 1990 by the University of Georgia Press, {{ISBN|0-8203-1249-5}}</ref>{{rp|page=53}} By 1900 nearly all Pacific islands were in control of Britain, France, United States, Germany, Japan, and Chile.<ref name=Asiapacific/>
Թէեւ Միացեալ նահանգները վերահսկողութիւն հաստատած էին Կուամի եւ Փիլիփիներուն վերայ [[1898 թուական|1898-ին]] առնելով զանոնք [[Սպանիա]]յէն,<ref name="TewariAlvarez2008">{{cite book|last1=Tewari|first1=Nita|last2=Alvarez|first2=Alvin N.|title=Asian American Psychology: Current Perspectives|url=https://books.google.com/books?id=m8qgAi0LVj8C&pg=PA161|accessdate=12 June 2013|date=17 September 2008|publisher=CRC Press|isbn=978-1-84169-749-9|page=161}}</ref> 1914-ին մօտ [[Ճափոն]]ը կը վերահսկէր արեւմտեան Խաղաղականի մեծ մասը եւ նուաճեցաւ շատ այլ կղզիներ [[Երկրորդ Համաշխարհային Պատերազմ (արեւմտահայերէն)|Բ.Պատերազմին]]: Այդ պատերազմին աւարտին [[Ճափոն]]ը պարտուեցաւ Միացեալ նահանգներու նաւատորմը դարձաւ ովկիանոսին տիրակալը: [[Երկրորդ Համաշխարհային Պատերազմ (արեւմտահայերէն)|Բ.Պատերազմին]] աւարտէն ետք Խաղաղականի շատ գաղութներ ձեռք բերեցին անկախութիւն:
| |||