| image title = Ծիրան
| image descr =Ծիրան
| regnum = ԲույսերԲոյսեր
| ref =
| comment =
==Ծիրանենի==
Արդիւնաւէտ ծառ է միջին չափի հասակով (2,3 մ.), բայց տարիքոտ ծառերուն հասակը կը հասնի 8 մ. եւ աւելի։ Տերեւները սրտաձեւ են, տերեւներուն հասակը 10 ս․մ. կ՛ըլլայ, իսկ լայնքը՝ 3,4 ս․մ.։ [[Աշուն (արեւմտահայերէն)|Աշնան]] ծառերը [[տերեւաթափ]] կ'ըլլան եւ կը բուսնին [[Գարուն (արեւմտահայերէն)|Գարնան]], իսկ [[Ամառ (արեւմտահայերէն)|Ամրան]] պտուղները կը հասուննան։ Ծաղիկներուն գոյնը կ՛ըլլայ ճերմակ՝ վարդագոյնի մօտ։
==Համառօտ պատմութիւն==
Ծիրանին բուն բնավայրը [[Չինաստան]]ն է, ուր կ'աճէր ռուսիոյՌուսիոյ սահմանի ցամաքաին։ Չինաստանի մէջ յայտնուեցաւ 3000 Ք.Ա., յետոապա փոխադրուեցաւ [[Հայաստան]] եւ ուրիշ երկրներ եւ ծիրանը. Եւրոպա մտաւ [[Քրիստոս]]ըի ծնունդին հետ։ Ծիրանի ցանելըմշակումը տարածուեցաւ աշխարհի մէջ։ [[ՍիրիաՍուրիոյ]] եւ [[Թուրքիոյ]]ի մէջ շատ մեծ գանակներովքանակով ծիրան կը ցանուի: Այս ինչպէս նաևօրերուս [[Թուրքիա]]ումն կՙարտահանէ չոր ծիրանի 85% ։տոկոսը։
Այս օրերուս [[Թուրքիա]]ն աշխարհի 85% կը արտահանէ չորացրած ծիրանից։
Ծիրանը կը գանուիգտնուի պաղ ևեւ միջին պաղութիւանպաղութեամբ քաղաքներիկլիմայ ունեցող քաղաքներու մէջ, բայց զայն ցանելու ամենալաւ տեղըվայրը չոր կլիմայ ունեցող ջորներկիրներն է։են։
=== Արտադրութիւնը ===
=== Աշխարհի արտադրութիւնը ===
[[Պատկեր:2005apricot.PNG|450px|մինի|աջից]]
{| class="wikitable" align=rightstyle="clear:right"
==Ցանքի աճման պայմանները==
[[Պատկեր:Apricot tree flowers.jpg|մինի|Ծաղկած ծիրանենի]]
Ծիրանի ծառերը այն ծառեր են է որըծառը կ'ազտուիազդուի օդենօդէն, մանավանդմանաւանդ՝ ծաղկած ժամանակժամանակ։ Ծառը կը վնասուի, երբ տաքութիւնը կը փարձրանայբարձրանայ եւ բացասական ազտեցութիւնազդեցութիւն կ'ուտայկ՛ունենայ բերքին։ ԻնչպեսԻնչպէս նաևնաեւ խոնավութիւնըխոնաւութեան բարձրանալու դեպքումբարձրացումով Սնկային հիւանդությունները կը շատանան։շատնան սնկային հիւանդութիւնները։
==Բժշկական գործարութիւններուըգործառութիւններու մէջ== ▼
▲==Բժշկական գործարութիւններուը մէջ==
[[Պատկեր:Dried apricot 01 Pengo.jpg|մինի|չորացուած ծիրան]]
Ծիրանը հարուստ է [[Վիտամին]]ներով,կը բաղկանայ [[Վիտամին A]]-է որը մարդու օրվա պետքեր էն 18%-ն է, [[Վիտամին C]], [[երկաթ]] և [[Կալիում]] և քանի դարմ ծիրանը շատ ժամանակ չի դիմանար կը չորացնեն կամ կը պահածոյացն էն ինչպես նաև [[Սիրիա|Սուրիա]]ի մէջ։
Ծիրանը հարուստ է [[վիթամին]]ներով։ Ան կը պարունակէ [[վիթամին A]], որ մարդու կ՛ապահովէ մէկ օրուայ անհրաժեշտ նկատուող 18%-ն, [[վիթամին C]], [[երկաթ]] եւ [[քալսիոմ։]] Ծիրանը թարմ վիճակով երկար ժամանակ չի դիմանար, այդ պատճառով զայն չորցնելով կը պահեն, ինչպէս՝ [[Սիրիա|Սուրիոյ]] մէջ։
Չորացած ծիրանը ավելի հարուստ է վետամիններով գան դարմը։ Ծիրանը տեսողութիւնը կը լաւացնէ, [[լյարդ]]ը կ'աշխուժացնէ, օգտակար է [[Սակավարյունություն|սակավարյունիւթիւն]]ի բուժման և կը Նվազեցնում է [[Խոլեսթերին|խոլեստերին]]ի մակարդակը արյան մեջ, ինչպես նաև կը պաշտպան է [[սիրտ]]ը և երակները հիւանդութիւններէ։ ▼
▲ՉորացածՉոր ծիրանը ավելիաւելի հարուստ է վետամիններովվիթամիններով՝ գանքան դարմը։թարմը։ Ծիրանը տեսողութիւնը կը լաւացնէ տեսողութիւնը, կ'աշխուժացնէ [[ լյարդլեարդ]]ը կ'աշխուժացնէ,. օգտակար է [[Սակավարյունություն| սակավարյունիւթիւն]]իարեան տկարութեան բուժման ևեւ կը Նվազեցնում էնուազեցնէ [[Խոլեսթերին| խոլեստերինքոլեստերոլ]]ի մակարդակը արյանարեան մեջ, ինչպեսինչպէս նաևնաեւ կը պաշտպան էպաշտպանէ [[սիրտ]] ըն ևու երակները զանազան հիւանդութիւններէ։
==Օգուտները==
[[Պատկեր:Turkey.Pasa Baglari005.jpg|մինի|ծիրանի ծառ]]
[[Պատկեր:Apricotfresh.JPG|մինի|Թարմ ծիրան]]
Ծիրանը կը պարունակէ հետեւեալ վիթամինները.-[[վիթամին A]],[[վիթամին B1]],[[վիթամին B2]] եւ [[վիթամին C]], որոնք կ'օգնեն մարսողութեան, կը նպաստեն անքնութեան վերացման եւ ախորժակի բարելաւման. ծիրանի օգտագործումը կը զօրացնէ մարմնի դիմադրողականութիւնը, անհրաժեշտ է երեխաներու աճման ընթացքին։ Անոր սպառումը անհրաժեշտ է յղիներուն։
Կը բաղկանայ [[Վիտամին A]],[[Վիտամին B1]],[[Վիտամին B2]] և [[Վիտամին C]] որորնք շատ կ'օգնեն մարսողութիւան,շատ հիւանդներուն կը բուժէ և Անքնություն հիւանդութիւնը կը բուժէ, ախորժակ կը բանայ, մարմնի պաշտպանութիւնը կը զորացնէ, երեխաներին աճումը կը աշխուժացնէ և շատ պետք է հղիներուն։
===քաղցկեղի դեմ պայքարոմ=== ▼
Նոր գիտութիւնը [[Չինաստան]]ի մէջ բաստեց որ վետամինով ուտելիքներ ուտելը կը պահպանէ լիյարդի քաղցկեղից։
▲===քաղցկեղի դեմդէմ պայքարոմպայքար===
Նոր [[գիտութիւն]]ը [[Չինաստան]]ի մէջ փաստեց, որ վիթամիններով հարուստ ուտելիքներ սպառելը կը պաշտպանէ լեարդը քաղցկեղի դէմ։
Նոր գիտութիւնը բաստեց որ չորացած ծիրանը կը պահէ մորդը կնճիռներ է, գանի կը պատկանի շատ մեծ ցևով ՎիտամինC ։
===Սննդաին տեղեկություն===
Նոր գիտութիւնը կը հաստատէ, որ չոր ծիրանը կը պաշտպանէ մորթը կնճիռներէ, իր մէջ պարունակած մեծ քանակով վիթամին C-ի շնորհիւ ։
Ամեն 1 ծիրանը (35 կ.) կը պարունակի հետևիալները.
* Կալորիա-17
===Սննդային տեղեկութիւն===
Իւրաքանչիւր ծիրան (35 կ.) կը պարունակէ հետեւալները.
* Քալորի-17
* Ճարպեր-0.14
* Գարպոհիտրադ-3.89
* Թաղանթանիւթ-0.7
* Սպիտակուց-0.49
* քոլեստերոլ-0
* Խոլեստերին-0
==Ծիրանի հիւթ==
ԿարելիաԿարելի խարնելէ խառնել ծիրանը շաքարով ևեւ ջուրովջուրով՝ հիւթագամիջիհիւթաքամիչի մէջ, ևեւ ստանալ ծիրանի հիւթ։ Ծիրանի հիւթը շատ հարուստ է Վիտամիններովվիթամիններով եւ և[[սպիտակուց]]ներով, Սպիտակուցներովորոնք որըկը կ'օգնէնպաստեն մարսողութիւան։մարսողութեան։
== Գրականություն ==
== Գրականութիւն ==
* Loudon, J.C. (1838). Arboretum Et Fruticetum Britannicum. Vol. II. London։ Longman, Orme, Brown, Green and Longmans. pp. 681–684.
[[Կատեգորիա:Միրգեր]]
[[Կատեգորիա:Պտուղներ]]
[[Կատեգորիա:ԾիրաններՎիքիպեդիա:Արեւմտահայերէն յօդուածներ]]
[[Կատեգորիա:Վիքիպեդիա:Արևմտահայերեն հոդվածներ]]
|