«Ծիրան» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
Չ մանր-մունր, փոխարինվեց: : → ։, → (17)
No edit summary
Տող 35.
==Համառօտ պատմութիւն==
 
Ծիրանին բուն բնավայրը [[Չինաստան]]ն է, ուր կ'աճէր Ռուսիոյ սահմանի ցամաքաին։ Չինաստանի մէջ յայտնուեցաւ 3000 Ք.Ա., ապա փոխադրուեցաւ [[Հայաստան]] եւ ուրիշ երկրներ. Եւրոպա մտաւ [[Քրիստոս]]ի ծնունդին հետ։ Ծիրանի մշակումը տարածուեցաւ աշխարհի մէջ։ [[Սուրիոյ]] եւ [[Թուրքիոյ]] մէջ շատ մեծ քանակով ծիրան կը ցանուի։մշակուի։ Այս օրերուս [[Թուրքիա]]ն կՙարտահանէկ՛արտահանէ չոր ծիրանի 85% տոկոսը։
 
Ծիրանը կը գտնուի պաղ եւ միջին պաղութեամբ կլիմայ ունեցող քաղաքներու մէջ, բայց զայն ցանելու ամենալաւ վայրըվայրը՝ չոր կլիմայ ունեցող երկիրներն են։
 
=== Արտադրութիւնը ===
Տող 76.
 
[[Պատկեր:Apricot tree flowers.jpg|մինի|Ծաղկած ծիրանենի]]
 
Ծիրանի ծառը կ'ազդուի օդէն, մանաւանդ՝ ծաղկած ժամանակ։ Ծառը կը վնասուի, երբ տաքութիւնը կը բարձրանայ եւ բացասական ազդեցութիւն կ՛ունենայ բերքին։ Ինչպէս նաեւ խոնաւութեան բարձրացումով կը շատնան սնկային հիւանդութիւնները։
 
Տող 82 ⟶ 83՝
[[Պատկեր:Dried apricot 01 Pengo.jpg|մինի|չորացուած ծիրան]]
 
Ծիրանը հարուստ է [[վիթամինԿենսանիւթ|կենսանիւթ]]ներով։ներով (վիթամիններով)։ Ան կը պարունակէ [[վիթամինկենսանիւթ A]], որ մարդու կ՛ապահովէ մէկ օրուայ անհրաժեշտ նկատուող 18%-ն, [[վիթամինկենսանիւթ C]], [[երկաթ]] եւ [[քալսիոմ։[[Քալսիոմ|քալսիոմ]]]]: Ծիրանը թարմ վիճակով երկար ժամանակ չի դիմանար, այդ պատճառով զայն չորցնելով կը պահեն, ինչպէս՝ [[ՍիրիաՍուրիա|Սուրիոյ]] մէջ։
 
Չոր ծիրանը աւելի հարուստ է վիթամիններով՝կենսանիւթերով՝ քան թարմը։ Ծիրանը կը լաւացնէ տեսողութիւնը, կ'աշխուժացնէ [[լեարդ]]ը. օգտակար է [[Սակավարյունություն|արեան տկարութեան բուժման եւ կը նուազեցնէ [[ԽոլեսթերինՔոլեստերոլ|քոլեստերոլ]]ի մակարդակը [[Արիւն|արեան]] մեջմէջ, ինչպէս նաեւ կը պաշտպանէ [[Սիրտ|սիրտ]]ն ու երակները[[Երակներ|երակներ]]ը զանազան հիւանդութիւններէ։
 
==Օգուտները==
Տող 90 ⟶ 91՝
[[Պատկեր:Turkey.Pasa Baglari005.jpg|մինի|ծիրանի ծառ]]
[[Պատկեր:Apricotfresh.JPG|մինի|Թարմ ծիրան]]
Ծիրանը կը պարունակէ հետեւեալ վիթամիններըկենսանիւթերը.-[[վիթամինկենսանիւթ A]],[[վիթամինկենսանիւթ B1]],[[վիթամինկենսանիւթ B2]] եւ [[վիթամինկենսանիւթ C]], որոնք կ'օգնեն մարսողութեան, կը նպաստեն անքնութեան վերացման եւ ախորժակի բարելաւման. ծիրանի օգտագործումը կը զօրացնէ մարմնի դիմադրողականութիւնը, անհրաժեշտ է երեխաներու աճման ընթացքին։ Անոր սպառումը անհրաժեշտ է յղիներուն։[[Յղութիւն|յղի]]ներուն։
 
===քաղցկեղիՔաղցկեղի դէմ պայքար===
Նոր [[Գիտութիւն|գիտութիւն]]ը [[Չինաստան]]ի մէջ փաստեց, որ վիթամիններովկենսանիւթերով հարուստ ուտելիքներ սպառելը կը պաշտպանէ լեարդը քաղցկեղի դէմ։
 
===Մորթ===
Նոր գիտութիւնը կը հաստատէ, որ չոր ծիրանը կը պաշտպանէ մորթը կնճիռներէ, իր մէջ պարունակած մեծ քանակով վիթամինկենսանիւթ C-ի շնորհիւ ։
 
===Սննդային տեղեկութիւն===
Իւրաքանչիւր ծիրան (35 կ.) կը պարունակէ հետեւալները.
 
* Ջերմուժ (քալորի)-17
* Քալորի-17
* Ճարպեր-0.14
* Գարպոհիտրադ-3.89
* Թաղանթանիւթ-0.7
* Սպիտակուց-0.49
* Քոլեստերոլ-0
* քոլեստերոլ-0
 
==Ծիրանի հիւթ==
Կարելի է խառնել ծիրանը շաքարով եւ ջուրով՝ հիւթաքամիչի մէջ, եւ ստանալ ծիրանի հիւթ։ Ծիրանի հիւթը հարուստ է վիթամիններովկենսանիւթերով եւ [[Սպիտակուց|սպիտակուց]]ներով, որոնք կը նպաստեն մարսողութեան։
 
== Գրականութիւն ==
Տող 115 ⟶ 116՝
 
[[Կատեգորիա:Պտուղներ]]
[[Կատեգորիա:Վիքիպեդիա:Արևմտահայերեն հոդվածներ]]
Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/wiki/Ծիրան» էջէն