«Կաթողիկէութիւն» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Կաթոլիկութիւն (յունարէն՝ [[յուն]].՝ καvθολικοvτητα– ընդհանրականութիւն), քրիստոնէութեան հիմնական ուղղութիւններէն, հետեւորդներու թիւով [[քրիստոնէութիւն|քրիստոնէութեան]] ամենախոշոր ճիւղը (ըստ 2007 թուականի տուեալներուն աշխարհին մէջ կը հաշւուի մոտ 1,147 միլիար կաթոլիկադաւան)։ Կաթոլիկութիւնը տարածուած է եւ միլիոնաւոր հետեւորդներ ունի Եւրոպային մէջ (հատկապէս՝ Իտալիայի, Ֆրանսայի, Սպանիայի, Փորթուկալի, Աւստրիայի, եւ Լեհաստանի մէջ), Լատինական եւ Կեդրոնական Ամերիկային մէջ։ Հետեւորդներ ունի նաեւ Հիւսիսային Ամերիկայի, Ասիայի, Աֆրիքայի, եւ Աւստրալիայի մէջ։

Հռոմի կաթոլիկ եկեղեցիի գլուխը Հռոմի պապն է, որուն նստավայրը՝ Վատիկանը, որ 1929 թուականին ճանցուեցաւ որպէս առանձին պետութիւն։ [[VIII դարին]] կազմաւորուած Պապական մարզը մինչեւ 962 թուական գտնուած է ֆրանսական Կարոլինգներու թագաւորութեան, այնուհետեւ՝ Հռոմէական սրբազան կայսրութեան կազմին մէջ։ XI դարին Կաթոլիկ եկեղեցին կ'ընդարձակուի եւ կ'ամրապնդուի իր դիրքերը, Հռոմի աթոռը իրեն կ'ենթարկէ Արեւմուտքի բոլոր եկեղեցիները՝ հաստատելով Հռոմի պապի բացարձակ գերիշխանութիւնն ու հեղինակութիւնը հաւատքի եւ կրօնաեկեղեցական հարցերուն մէջ, վճռորոշ դերակատարությունը քաղաքական խնդիրներում։ XIII դ. Պապական մարզը դառնում է անկախ, իսկ 1274 թվականին պաշտոնապես ճանաչվում ինքնիշխան պետություն։ Ֆրանսիական թագավոր Ֆիլիպ IV Գեղեցիկը պապի աթոռանիստը Հռոմէն կը տեղափոխուի Ավինիոն[[Ավինիո]]ն (1309–77)։ Այդ շրջանը պատմութեան մէջ յայտնի է պապերու «Ավինիոնեան գերութիւն» անունով։ Հռոմի կաթոլիկ եկեղեցին, ձգտելով տիրանալ Սուրբ Հողին, XI–XIII դդ. կը նախաձեռնէ Խաչակրաց արշաւանքներ, ստեղծել ասպետական օրդեններ (Հիւանդախնամներու կամ Հիւրընկալներու, Տաճարականներու, Տեւտոնական եւ այլն), կրօնական միաբանութիւններ (Ճիզվիտական, Տոմինիքեան, Ֆրանցիսկեան, Կարմելեան եւ այլն), Կաթոլիկ եկեղեցիի հակառակորդներուն, հերետիկոսներուն, ազատամիտներուն դարձի բերելու իսկ չուղղւողներուն պատժելու համար XIII դ. կը ստեղծուի հաւատաքննութիւնը, որ հետագային պայքար կը մղէ բողոքականութեան դէմ։

Հռոմը նաեւ փորձած է ամենատարբեր եղանակներով կաթոլիկութիւն տարածել Հայաստանի մէջ, սկիզբը՝ Կիլիկեան Հայաստանին մէջ՝ Հայ եւ Կաթոլիկ եկեղեցիներու միութիւն հաստատելու միջոցով, ապա՝ XIV դարին սկիզբէն՝ բուն Հայաստանում՝Հայաստանին ունիթորությանմէջ՝ ունիթորութեան միջոցով։ ԴաԱն հանգեցրելհանգեցրած է Հռոմի կաթոլիկ եկեղեցունեկեղեցիին միացած ԱրևելյանԱրեւելեան պատրիարքություններիպատրիարքութիւններու ևեւ եկեղեցիներիեկեղեցիներու կազմավորմանըկազմաւորմանը, որոնցիցորոնցմէ է նաևնաեւ [[Հայ կաթողիկեկաթողիկէ եկեղեցին։եկեղեցի]]ն։

XVI–XVIII դդ. Պապական մարզումմարզին հաստատվումմէջ էկը հաստատուի բացարձակապետությունբացարձակապետութիւն, իսկ XIX դարին ան կը մտնէ միաւորուած Իտալական թագաւորութեան մեջ եւ դադարումդադարին մէջ գոյութիւն ունենալուց։ունենալէն։

Կաթոլիկ եկեղեցուեկեղեցիի ամբողջ համակարգը փոխվեցփոխուեցաւ Վատիկանի II ժողովի ժամանակ։ Այս ժողովիժողովին որոշումներիորոշումներուն համաձայն կարելի էկրնանք ասելըսել, որ պապական Հռոմի ամբողջ համակարգը գլխիվայր փոխվեցփոխուեցաւ ևեւ ավելիաւելի արդիանականացվեց։արդիանականացուեցաւ։ ԴրաԱնոր օրինակօրինակը էկը հրաժարումնհրաժարի այն բանիցբանէն, որ ծառայություննծառայութիւնը անպայման կատարվիկատարուի լատիներենլատիներէն լեզվով։լեզուով։