«Կասպիական Արշաւանք» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

'''Պետրոս Ա-ի կասպիական արշաւանք''' ({{lang-ru|Персидский поход}}, {{lang-fa|جنگ ایران و روس}}), [[Ռուսական Կայսրութիւն|Ռուսական կայսրութեան]] նախաձեռնութեամբ կազմակերպուած արշաւանք է [[Կասպից ծով (արեւմտահայերէն)|Կասպից ծովու]] առափնեայ շրջաններուն մէջ հաստատուելու համար<ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/453644/Peter-I Պետրոս I-ի մասին]</ref>։ [[1715]]-ին [[Պետրոս Ա.]]-ը Ա.Վոլինսկիի գլխաւորութեամբ դեսպաններ կ՛ուղղարկէ [[Պարսկաստան (արեւմտահայերէն)|Պարսկաստան]]։ Անոր հանձնարարուած էր հանգամանօրէն ուսումնասիրել երկրին մէջ տիրող դրութիւնը եւ տեղեկութիւններ հաւաքել Պարսկաստանի տիրապետութեան տակ գտնուող ժողովուրդներու մասին։ Հայ ժողովուրդի քաղաքական ու տնտեսական վիճակի մասին աւելի մանրամասն տեղեկութիւններ ստանալու նպատակով Հայաստան ուղարկուեցաւ [[Ռուսաստան (արեւմտահայերէն)|Ռուսաստանի]] մէջ [[Իսրայէլ Օրի|Իսրայէլ Օրիի]]ի գործի շարունակող Մինաս վարդապետ Տիգրանեանը։

XVIII դարու առաջին երկու տասնամեակներուն [[Պարսկաստան (արեւմտահայերէն)|Պարսկաստանի]] մէջ դրութիւնը կը շարունակէր վատթարանալ։ Պարսկական լուծի տակ գտնուող ժողովուրդները, որոնց մէջ նաեւ հայերը, հարմար առիթ կը փնտրէին Պարսից լուծը թոթափելու համար։ Զէնքի ուժով զանոնք հնազանդ պահելու փորձերը այլեւս չէին յաջողեր:յաջողեր։ [[Պարսկաստան (արեւմտահայերէն)|Պարսկաստանի]] դէմ առաւել եռանդուն կը գործէր [[Աֆղանիստան]]ը ։ [[1722]]-ին աֆղանները գրաւեցին երկրի մայրաքաղաք Սպահանը։

[[Հիւսիսային պատերազմ]]ի աւարտէն ետք [[Պետրոս Ա. (արեւմտահայերէն)|Պետրոս Ա.]]-ը ձեռնամուխ եղաւ [[Կասպից ծով (արեւմտահայերէն)|Կասպից ծովու]] արեւմտեան երկրամասերու գրաւմանը։ Պարսից [[Շահ (արեւմտահայերէն)|շահին]] ապստամբութենէն պաշտպանելու պատրուարքով Պետրոս Ա.-ը [[1772]]-ին արշաւանք կը կազմակերպէ Անդրկովկաս։ Դերբենտը գրաւելէ ետք [[Պետրոս Ա. (արեւմտահայերէն)|Պետրոս Ա.]]-ը, սակայն, անակնկալօրէն կը վերադառնայ [[Աստրախան (արեւմտահայերէն)|Աստրախան]]` զօրքերու առաջխաղացումը դէպի [[Կասպից ծով (արեւմտահայերնէ)|Կասպից ծովու]] հարաւային ափերը յետաձգելով յաջորդ տարուան։

[[Պարսկաստան (արեւմտահայերէն)|Պարսկաստանի]] մէջ սկսած խառնակութիւններու ժամանակ [[Վրաստան (արեւմտահայերէն)|Վրաստանի]] ազատագրման նպատակով ապստամբութեան նախապատրաստութիւններ կը տեսնէր վրաց թագաւոր [[Վախթանգ Զ.]]-ը։ Ան բանակցութիւններ կը վարէր ցարական կառավարութեան հետ` [[Ռուսաստան (արեւմտահայերէն)|Ռուսաստանի]] օժանդակութիւն ստանալու համար։ Վրաց թագաւորը, իր հերթին, այդ ամէնուն մասին յայտնած էր [[Արցախ Հանրապետութիւն |Արցախի]] հայ ազատագրական ուժերուն ու առաջարկած էր համատեղ հանդէս գալ պարսից լուծի դէմ։