|
Թատերգական սեռի տեսակներ
- Թաւոերգւսկան սեռի երկերը ւոեսակներու կը բաժնուին ըստ իրենց
Թատերգական սեռի երկերը տեսակներու կը բաժնուին ըստ իրենց հիմնական նիւթին, բայց մանաւանդ արտայայտած տրամադրութիւններու «գոյնին»։ Այդ տեսակները երեք են.
'''օ Թւստերգական Սեռի Տեսւսկներ.*'''
հիմնական նիւթին, բայց մանաւանդ արտայայտած
տրամադրութիւններու«գոյնին»։ Այդ տեսակները երեք են.
ողբերգութիւն, կատակերգութիւն եւ տռամա։
. [[20]]րդ դարու (տրոփիւններէննորութիւններէն այս տեսակներուն վրայ կրնանք աւելցուած նկատել շարժանկարի բեմագրութիւնը կամ սենարիօն:
նկատել շարժանկարի բեմւսգրութիւնը կամ սենարիօն:
-Թատերգական այս տեսակը կը ցուցահանէ կեանքի պատկերներ՝ իրականութեան տխուր երեսներու խտացած ներկայացումով եւ անխուսափելի ողբերգական վերջաւորութեամբ (մինչ՝ այլ տեսակներ ողբերգական դրուագներ կը ներկայացնեն պարագայաբար միայն)։
ււտււււ®
-Ողբերգութիւնը Հնադարու դիցաբանական ժամանակներէն ժառանգ հասած է հելլէն դասական գրականութեան։ Այդ դասական շրջանին է (Ք.ա. [[5]]րդ–[[4]]րդ դարեր), որ անիկա ստացած է իր առաջին գրական կայուն ձեւը։
Դիցաբանական խորքի վրայ, գլխաւոր գործող անձը՝ ողբերգական հերոսը, մարդկային ՜արտասովոր տիպար էր առհասարակ։ Ան կ՚ապրէր ճակատագրական բախում մը, կը գործէր ճակատագրական սխալ մը, որ իր կործանումը կը բերէր։ Հետեւելով անհատական իր ճակատագրին, հանդիսատեսին մէջ ան կը ստեղծէր "կարեկցութիւն մը, որ՝ "գեղագիտական յուզումին ու բարոյական իտէալին միացած՝ կ՚ունենար զգալի դաստիարակիչ ազդեցութիւն։
- Թատերգական այս տեսակը կը ցուցահանէ կեանքի պատկերներ՝
-Հակառակ իրենց այս մասնայատկութիւններուն, Հնադարու հելլէն մեծ ողբերգակներու գործերը յաջողեցան ընել մարդկային–բարոյական ընդհանրական հարցադրումներ, որոնք իբր ՛ժառանգութիւն փոխանցուեցան ու մնացին անփոփոխ՝ յետագայ դարերուն եւ հազարամեակներուն՝ տեսակի հոլովոյթին ու ձեւաւորումներուն մէջ։
իրականութեան տխուր երեսներու խտացած ներկայացումով եւ
-Ողբերգութիւնը երկրորդ ծնունդ մը ունեցաւ Նոր ժամանակներուն, եւրոպական [[Վերածնունդ]]ի մթնոլորտին մէջ։ [[16]]րդ դարուն՝ [[Անգլիա]]ն (Ու.Շէյքսփիր), իսկ աւելի ետք՝ Ֆրանսան (Փ. Քորնէյ, ժ. Ռասին),[[Գերմանիա]]ն (Շիլլէր, Կէօթէ), [[Ռուսիա]] (Պուշկին) եւն. նոր ձեւեր տուին անոր։
անխուսափելի ողբերգական վերջւսւորութեւսմբ (մինչ՝ այլ տեսակներ
. Հայ նոր գրականութիւնը, որուն առաջին քայլերուն՝ ողբերգութիւնը իբր տեսակ մօտեցած էր սպառման փուլին,- չէ արտադրած ուշագրաւ ողբերգական գործեր։▼ողբերգական դրուագներ կը ներկայացնեն "պւսրւսգայաբար միայն)։
- Ողբերգութիւնը Հնադւսրու դիցաբանական ժամանակներէն ժառանգ հասած է
հելլէն դասական գրականութեան։ Այդ դասական շրջանին է (Ք.ա. 5րդ–4րդ
դարեր), որ անիկա ստացած է իր առաջին գրական կայուն ձեւը։
. Դիցաբանական խորքի վրայ, գլխաւոր գործող անձը՝ ողբերգական հերոսը,
մարղկային ՜արտասովոր տիպար էր առհասարակ։ Ան կ՚ապրէր
ճակատագրական բախում մը, կը գործէր ճակատագրական սխալ մը, որ իր
կործանումը կը բերէր։ Հետեւելով անհատական իր ճակատագրին,
՜հանդիսատեսին մէջ ան կը ստեղծէր "կարեկցութիւն մը, որ՝ "գեղագիտական
յուզումին ու բարոյական իտէալին միացած՝ կ՚ունենար զգալի դաստիարակիչ
ազդեցութիւն։
- Հւսկառւսկ իրենց այս մասնայատկութիւններուն, Հնադարու հելլէն
մեծ ողբերգակներու գործերը յւսջողեցւսն ընել մւսրդկւսյին–
բարոյական ընդհանրական հարցադրումներ, որոնք իբր
՛ժառանգութիւն փոխանցուեցան ու մնացին անփոփոխ՝ յետագայ
դարերուն եւ հազարամեակներուն՝ տեսակի հոլովոյթին ու
ձեւաւորումներուն մէջ։
- Ողբերգութիւնը երկրորդ ծնունդ մը ունեցաւ Նոր ժամանակներուն,
եւրոպական Վերածնունդի մթնոլորտին մէջ։ [[16]]րդ գարուն՝ Անգլիան
(Ու. Շէյքսփիր), իսկ աւելի ետք՝ Ֆրանսան (Փ. Քորնէյ, ժ. Ռասին),
Գերմանիան (Շիլլէր, Կէօթէ), Ռուսիա (Պուշկին) եւն., նոր ձեւեր տուին
անոր։
▲. Հայ նոր գրականութիւնը, որուն առաջին քայլերուն՝ ողբերգութիւնը իբր տեսակ
մօտեցած էր սպառման փուլին, - չէ արտադրած ուշագրաւ ողբերգական գործեր։
Բ. Կատակերգութիւն
- Կատակերգութիւնը ամենածաւալունն է երգիծական շեշտ կրող տեսակներէն։ Ինչպէս այլ սեռերու երգիծական տեսակներու համար, անոր սկզբունքն է կեանքը դրսեւորել իր հեգնելի, ծաղրելի
տեսակներէն։ Ինչպէս այլ սեռերու երգիծական տեսակներու համար,
անոր սկզբունքն է կեանքը դրսեւորել իր հեգնելի, ծաղրելի
կողմերուն, թերիներուն տեսանկիւնէն։
- Դասական կատակերգութեան ծագումը, ինչպէս ողբերգութեանը, կը տեղադրուի հելլէնական Հնադարուն (Արիստոֆանէս), փայլուն վերածաղկումով
տեղադրուի հելլէն ական Հնւսդարուն (Արիստոֆանէս), փայլուն վերածաղկումով
մը լատին գրականութեան ծաղկման դարերուն. Հռոմ։
. Հնադարու դասական այս կատակերգութիւնները ունէին թեմաթիք լայն ընդգրկում-մարդկային տիպարներու, բայց մանաւանդ հանրային կեանքի թերիներու մատնանշումով, երբեմն հանճարեղ երգիծական շեշտով։
ընդգրկում - մարդկային տիպարներու, բայց մանաւանդ հանրային կեանքի
թերիներու մատնանշումով, երբեմն հանճարեղ երգիծական շեշտով։
Մեթոա Դ.– Թաաեբգակսւն Սեո -
| 