«Հայոց Ցեղասպանութիւն» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
Տող 26.
=== Օսմանեան Կայսրութեան Բնակչութիւն Եւ Եզրութաբանութիւն ===
[[Պատկեր:Armenian population map 1896.jpg|thumb|left|280px|Հայ բնակչութեան տեղաբաշխումը Օսմանեան կայսրութեան արեւելեան շրջաններուն մէջ (''[[Արեւմտեան Հայաստան]]'') 1896 թուականին]]
19-րդ դարու վերջը [[Օսմանեան Կայսրութիւն (արեւմտահայերէն)|Օսմանեան կայսրութեան]] բնակչութիւնը ցեղային առումով բազմազգ էր։ Անոր մէջ կը մտնէին մի քանի մուսուլմանական ցեղեր՝ թուրքեր, [[քիւրտեր]], արաբներ, չերքեզներ, եւ Հիւսիսային [[Կովկաս (արեւմտահայերէն)|Կովկաս]]էն ու այլ տեղերէ վերաբնակեցուածներ։ Քրիստոնեայ ցեղերու մէջ կ՛առանձնանային հայերը, յոյները, պուկարները եւ այլք։այլեր։ Օսմանեան կայսրութեան մէջ կ՛ապրէին նաեւ հրեաներհրիաներ եւ այլ ժողովուրդներ։
 
Մինչ 20-րդ դարու սկիզբը «թուրք» (թուրք.՝ Türk) էթնոնիմը կ՛օգտագործուէր նուաստացուցիչ իմաստով։ «Թուրքեր» կ՛անուանուէին [[Անատոլիա (արեւմտահայերէն)|Անատոլիոյ]] թրքալեզու բնակչութւնը՝բնակչութիւնը՝ ակնյայտ արհամարհանքով առ անոնց տգիտութիւնը (օրինակ՝ kaba türkler՝ «կոպիտ թուրքեր»)<ref name="Taner Akçam 68">{{Գիրք|հեղինակ=Taner Akçam|վայր=Լոնդոն և Նյու Յորք|վերնագիր=From Empire to Republic: Turkish Nationalism and the Armenian Genocide|մեջբերվողմէջբերուող էջեր=68}}</ref>։ 20-րդ դարու սկiզբըսկիզբը, երիտթուրքերու իշխանութեան գալով, թուրքական ազգայնամոլութեան քաղաքականութիւնն աւելի ակնյայտ դարձաւ. փանթուրքիզմ դարձաւ հիմնական գաղափարախօսութիւնը, իսկ «թուրք» էթնոնիմը կորսնցուց բացասական իմաստը։ Բայց շատ [[Արաբներ (արեւմտահայերէն)|արաբներ]] կը շարունակէին իրենց համարել «օսմաններ» մինչեւ կայսրութեան գոյութեան վերջը<ref name="Taner Akçam 103">{{Գիրք|հեղինակ=Taner Akçam|վայր=ԼոնդոնԼոնտոն ևեւ ՆյուՆիւ Յորք|վերնագիր=From Empire to Republic: Turkish Nationalism and the Armenian Genocide|մեջբերվողմէջբերուող էջեր=103}}</ref>։
 
Օսմանեան կայսրութեան անկման նախորդող ժամանակաշրջանին [[Մուսուլման (արեւմտահայերէն)|մուսուլման]]ական բնակչութեան նոյնականացման համար, եթէ անոնք որոշակի ցեղային խումբեր էին (ինչպէս, օրինակ, քիւրտական քոչուոր ցեղերը), կ՛օգտագործուէին «մուսուլմաններ» կամ «օսմաններ» եզրոյթները, չնայած աւելի խիստ դիտարկելու պարագային «օսմաններ» կարելի է անուանել նաեւ հայերը։ Նախքան Առաջին համաշխարհային պատերազմի աւարտը կայսրութեան պետական մարմինները բնութագրելու համար հիմնականօրէն կ՛օգտագործուէին «օտտոմանեանօթոմանեան» կամ «օսմանեան» եզրոյթները, աւելի հազուադէպ՝ «թուրքական», չնայած այս ընդունուած անուանում է [[Ռուսեր (արեւմտահայերէն)|ռուս]]ական պատմագրութեան մէջ (օրինակ՝ Ռուս-թուրքական պատերազմ (1877-1878))։
 
Հայերու սպանութիւններուն մէջ մասնակցութիւն ունէին շատ մուսուլմանական ցեղեր, ինչպէս՝ քիւրտերը եւ չերքեզները, բայց այս գործողութիւնները կը կատարուէին հիմնականօրէն թուրք պաշտօնեաներու կարգադրութեամբ<ref name="degree" group="Ն">ԿենտրոնականԿեդրոնական իշխանություններիիշխանութիւններու մասնակցությանմասնակցութեան չափը հակահայկական գործողություններումգործողութիւններուն մէջ միշտ չէ, որ հայտնիյայտնի է։</ref><ref name="Taner Akçam 116-117">{{Գիրք|հեղինակ=Taner Akçam|վայր=ԼոնդոնԼոնտոն ևեւ ՆյուՆիւ Յորք|վերնագիր=From Empire to Republic: Turkish Nationalism and the Armenian Genocide|մեջբերվողմէջբերուող էջեր=116-117}}</ref>։
 
=== Օսմանեան Կայսրութիւն եւ Հայկական Հարցի Յառաջացում ===