'''Հելլենիզմ''' կամ '''Յունականութիւն''', [[Մերձաւոր Արեւելք|Մերձաւոր]] ու [[Միջին Արեւելք]]ի երկիրներու պատմութեան մէջ իւրայատուկ ժամանակաշրջան (Ք.Ա. IV4-րդ - Ք.Ա. I1- ին դարերուն): Սկզբնաւորուած է [[Ալեքսանտր Մակեդոնացի|Ալեքսանդր Մակեդոնացիի]]<nowiki/>ի նուաճումներէն ետք, սկսած է գերակայել յունական մշակոյթը եւ լեզուն:
[[Պատկեր:Garni.jpg|մինի|Հելլենիստական դարաշրջանի եւ ոճի [[Գառնիի Հեթանոսական Տաճար (արեւմտահայերէն)|Գառնիի հեթանոսական տաճար]]ը [[Հայաստան (արեւմտահայերէն)|Հայաստանի]] մէջ]]
== Եզրոյթի Պատմութիւնը ==
«Հելլենիզմ» եզրոյթը գիտական շրջանառութեան մէջ դրած է գերմանացի[[Գերմանիա (արեւմտահայերէն)|գերմանաց]]<nowiki/>ի պատմաբան Եօ. Տրոյզէնը ([[1808]]-[[1884]])` անոր տակ հասկնալով «Յունական պետականութեան եւ կրթուածութեան տարածումը» արեւելեան ժողովուրդներու մէջ, անտեսելով Հելլենիզմի հասարակական եւ տնտեսական էութիւնը: Այնուհետեւ Հելլենիզմը մեկնաբանուած է որպէս միայն մշակութային (Իւ. Կերստ), քաղաքական (Վ. Դառն) կամ տնտեսական (Մ. Ռոսդովցեւ) ազդեցութիւն: Հելլենիզմը բնորոշուած է նաեւ որպէս պատմական որոշակի ժամանակաշրջան` պայմանաւորուած յունական եւ տեղական հասարակական եւ տնտեսական, քաղաքական, մշակութային տարրերու ու սովորոյթներու փոխազդեցութեամբ (ԱՅ. Ռանովիչ եւ ուրիշներ): Հելլենիզմի ժամանակաշրջանի աւարտը ընդունուած է իբրեւ Ք.Ա. 30-ը, երբ [[Հռոմ (արեւմտահայերէն)|Հռոմ]]ը նուաճած է հելլենիստական վերջին պետութիւնը` Պտղոմէոսեան Եգիպտոսը[[Եգիպտոս (արեւմտահայերէն)|Եգիպտոս]]<nowiki/>ը, թէեւ Հելլենիզմին բնորոշ երեւոյթները շարունակած են գոյատեւել:
== Հելլենիզմը Մեծ Հայքի Մէջ ==
[[Մեծ Հայք]]ը սկիզբէն ընդգրկուած է հելլենիստական աշխարհի ոլորտը: Զարգացած են երկրի տնտեսական եւ քաղաքական կեանքը, քաղաքաշինութիւնը, հելլենիստական մշակոյթը: [[Արտաշէսեաններ|Արտաշէսեան արքայատան]] օրօվօրով (Ք.Ա. II2-I1 դարերուն) [[Մեծ Հայք (արեւմտահայերէն)|Մեծ Հայքը]] դարձած է հելլենիստական խոշոր տիրութիւն: Ինչպէս մնացեալ ազգերու, այնպէս ալ հայերու շրջանին մէջ այն մեծ զարգացում ունեցեած է, դժբախտաբար, մեզի հասած է ժամանակի շինութիւններէն միայն [[Գառնիի Հեթանոսական Տաճար (արեւմտահայերէն)|Գառնիի հեթանոսական տաճար]]ը:
