«Մխիթար Հերացի» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
Նոր էջ «{{ԱՀ}} {{Տեղեկաքարտ Անձ (արեւմտահայերէն) | անուն ազգանուն =Մխիթար Հերացի | բնագիր ԱԱՀ = | պատկեր = | չափ...»:
 
արևելահայերեն → արեւմտահայերէն oգտվելով ԱՎԲ
Տող 28.
| ստորագրութիւն =
}}
'''Մխիթար Հերացի''' (մօտ [[1120]], [[Հեր]] (Խոյ)-[[1200]]), մ.թ. 12-րդ դարուն ապրած է հայ մեծանուն գիտնական, բժիշկ, բնագէտ եւ փիլիսոփայ, հայկական եասական բժշկութեան հիմնադիրը, արժեքաւոր Ջերմանց Մխիթարութիւն աշխատութեան հեղինակը: [[1989]] թուականին [[Երեւան]]ի պետական բժշկական ինսդիդուդի (հետագային՝ Երեւանի Պետական Բժշկական Համալսարան) անուանուած է անոր անունը: ԵՊԲՀ ամէնաառաջաւոր ուսանողները կը պարգեւորէն Հերացիի անուան անուանակն կրթաթոշակով:
 
== Կենսագրութիւն ==
Տող 36.
Մասնագիտական կրթութինը ստացած է Կիլիկիա Հայաստան: Գիտա-բժշկական գործունէութիւնը ծաւալած է Սիս մայրաքաղաքը ու կաթողիկոսանիստ Հռոշկլայ ամրոցը՝ [[Ներսէս Շնորհալի]] եւ [[Գրիգոր Դ Տղայի]] հովանաւորութեամբ: Տիրապետած է յունարէն, արաբերէն, եւ պարսկերէն: 12-րդ դարու 60-ականներուն արդէն ունէր մէծ բժշկապետի համբաւ:
 
Մխիթար Հերացի գրի առած է բժշկական գրքեր, որոնցմէ բացի մասունքներէն, ուրիշ ոչ մէկ բան հասած է: Անոր գիրքը կո կոչուի «[[Ջերմանց Մխիթարութիւն]]» եւ գրուած է [[1184]] թուականին, ժամանակի Գրիգոր կաթողիկոսի առաջարկութեամբբ: «Անուանեցաք «Ջերմաց մխիթարութիւն», այս կը մխիթարէ բժիշկ ուսմամբ, իսկ հիւանդ առողջութեամբ»: Ան գրած է նաեւ ակնաբուժական գիրք, որտէղ նկարագրած է աչքի հիւանդութիւններու տեսակները եւ անոնց բուժման դեղերը: Ներսէս Շնորհալի կաթողիկոսը (1098-1173 թ) անոր անուանած է բժշկապետ եւ աստղագետ: Հերացիի մասին շատ քիչ կենսագրական տեղեկութիւններ ունինք: Այդ տեղեկութիւններոպ սկզբնաղբիւրը կը համարուի իր գրքի ներածականի բովանդակութիւնը, որոնց կը պարզուի, որ ան ծնած է 12-րդ դարու առաջին կիսուն ժամանակահատուածը (մօտ 1120 թ), Պարսկաստանի Խոյ քաղաքը, պատմական Հայաստանի Խոռիխոռունեաց իշխաններու պատկանոծ շրջան, որ Զարեւանդ գաւառի հարեւանութեամբ կազմած է մէկ միասնական վարչական միաւոր՝ Ուրմիո լճի հիւսիս-արեւմտեան կողմը: Փոքր հասակէն սիրած է բժշկութիւնն ու իմաստութեան արուեստը: Հերացի մասնագիտական գրքերէն ոչ մէկը մեզ հասած է, անոնց մնացած են հատուածներ, որոնք կը պահուին Մատենադարանը: Հերացիի գրքերէն մէկուն բովանդակութիւնը, ինչպէս ինքը մատնանշած է, կը պարփակէ միայն ժերման երեք տեսակներու ախտաճանաչման եւ բուժման մէջ, եւ այն չէ ծաւալուած ամբողջ բժշկական գիտութիւններու բնագաւառը: Ան լաւապէս տերապետած է [[արաբերէն]]ին, [[պարսկերէն]]ին եւ [[յունարեն]]ին:
 
 
== Գրականություն ==
Տող 47 ⟶ 46՝
 
{{DEFAULTSORT:Հերացի, Մխիթար}}
[[Կատեգորիա:Հայ գիտնականներ (արւմտ․)]]
[[Կատեգորիա:Հայ բժիշկներ (արւմտ․)]]
[[Կատեգորիա:Հայ բնագետներ]]
[[Կատեգորիա:Հայ փիլիսոփաներ (արւմտ․)]]
[[Կատեգորիա:Խոյ քաղաքում ծնվածներ]]