«Մեծն Պետրոս» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
No edit summary
մանր-մունր, փոխարինվեց: → (9) oգտվելով ԱՎԲ
Տող 2.
 
== Մեծն Պետրոս ==
'''Մեծն Պետրոս'''(Ռուսերէն՝ Пётр Вели́кий), Պետրոս Ա (Ռուսերէն՝ Пётр I) կամ Պետրոս Ալեքսեւիջ (Ռուսերէն՝ Пётр Алексе́евич) ծնած է 9 Յունիս 1672 – 8 Փետրուար 1725).
իղխած է [[ցարական Ռուսիա|ցարական Ռուսիոյ]] եւ աւէլի ուշ [[Ռուսական կայսրութիւն|Ռուսական կայսրութիւնը]]ը 7 Մայիս 1682 էն մինչեւ իր մահը համատեղ իշխած է իր կէս եղբորը հետ մինչեւ 1696.
Մի քանի հաջող պատերազմներէ ետք հաջողեցաւ ընդլայնել ցարակն Ռուսեան աւելի մէծ ու հզոր կայսրութեան մը որ դարձաւ հիմնական եւրոպական ուժ.
Մշակութային հեղափոխութեան պատճարը եղաւ Ռուսիոյ մէջ որ փոխարինեց որոշ ավանդականութիւն եւ միջնադարեան հասարական եւ քաղաքական համակարքեր:
Տող 9.
== կեանքը ==
=== Մանկութիւնը ===
Փոքր տարիքէն Պետրոսի կրթութիւնը (համձնարարծ է Կայսր Ալեքսիս Ա) հանցնուած է մի քանի ուսուցիչներու ցերքը հատկանապէս Նիքիդիա զօդօւ Բադրիք Կօրտօն եւ Փոլ Մէնէսիըս . 29 Յունուարին Ցար Ալեքսիս կը մահանայ լքելով կայսրութիւնը Պետրոսի կէս-եղբորը հիվանդ եւ տկար Ֆէօտօր Գ ին: Այս ժամանակին կարավարութիւնը հիմնականորէն կարավարուած էր Արդամօն Մադվիիվ ի կողմէ, որ կայսր Ալեքսիսի ըրկերներէն մէկն էր ան նայեւ քաղաքական ղեկավարն էր Նարիշիքին ընտանիքին եւ Պետրոսի ամենամէծ մանկութեան բարեկամներէն: Այս պաշտոնը բոխուեցաւ երբ Ֆէօտօր Գ. մահացաւ 1682-ին:Քանի որ Ֆէօտօր ժարանքորդ չունէր վէճ մը ծագեցաւ Նարիշիքի եւ Միլօվսլավսքի ընտանիքներուն միջեւ որոշելու համր ով պէտք էր ժառանքէ գահը. Պետրոսի հաջորդ կէս եղբայրը Իվան Ե. էր հաջորդը գահ բարցրանալու, բայց ան գրոնիկ ու մտքի հիվանդութիւն ունէր. Հետեւաբար Պօեար Տուման (խորհուրդ Ռուսական ազնվականներու կողմէ) ընտրեց 10-ամյա Պետրոս որ ցար դարնայ հետն ալ մայրը իբր խնամակալ: Այս դասավորումը ներկայացուեցավ Մոսկոի ժողովուրդին, որովհետեւ հին ավանդութիւն էր պահանջել, եւ վավերացել: Սօֆիա Ալեքսէյէւնա, ցար Ալեքսիս ի զաւակը՝ իր արաջին ամուսնութենէն կազմակերպէց ապստամբութիւն Ռուսիոյ էլիտար ռազմական խումբին վրայ Ապրիլ 1682-ին. Հետավաբար Պետրոսի հարազատները եւ ընկերները սպաննուեցան. Մադվէէվ եւ Պետրոս ականատէս եղան որոշ քաղաքական դէպքերուն:
 
== Աղբյուրներ ==
Տող 23.
*կրէի, Եան (1960 թ.) Մեծն Պետրոս. Կայսրը Ռուսիո.
*Հիուկո, Ճօն Ր (2007): «Այն Ձերբակալութիւն Պետրոս Ալեքսեւիջ». Լուսնոտութեուն եւ վարքագիծ 10 (1): 179-182.
*Հիուկո, լինտսէի (2004): «Քեթրին I Ռուսաստանի, Վիճակակից է Մեծն Պետրոս». Գամբպէլ, Գլարիսսա. գուինշիբ Եվրոպաի մէջ 1660-1815: դերը ընկերոջ. Գամպրիճ համալսարան պրէս. էջ 131-154: ԻՍՊՆ 0-521-81422-7.
*Հիուկո, լինտսէի(1998): Ռուսաստանը Մեծն Պետրոսի դարին մէջ. Եաել համալսարան պրէս. ԻՍՊՆ 0-300-08266-5.
*Հիուկո, լինտսէի (2001 թ.) Մեծն Պետրոս եւ Արեւմուտքը: Նոր հեռանկարներ. բալկրէվ Մագմիլան. ԻՍՊՆ 0-333-92009-0.
*Հիուկո, լինտսէի (2002 թ.) Մեծն Պետրոս. A Կենսագրութիւն. Եաել համալսարան պրէս. ԻՍՊՆ 0-300-10300-X.
Տող 32.
* բայբս, Րիչարտ (1974): Ռուսաստանը համաձայն հին ռեժիմի.
*Րաէֆֆ, Մաֆրգ, խմբ. (1963): Մեծն Պետրոս, ռեֆորմատոր կամ հեղափոխական.
*Րիասանոօվսքի, Նիքոլա (2000): պատմութիուն մը Ռուսաստանի (6 - րդ խմբ.). օքսֆորտ: օքսֆորտ համալսարան պրէս.
*Տավերնիեն, Րօժեր (2006): Ռուսաստանն ու ցածր երկրների: An համաշխարաին կենսագրութիւն, 1500-2000. Պարխուիզ. էջ. 349. ԻՍՊՆ 978-90-77089-04-0.
*դօիադ, հէնրի(1987): Մեծն Պետրոս. Նիու Եօրք: Է.Բ. Տոթթոն. ԻՍՊՆ 0-525-24547-2.
*Ուէս, Մարդինոս Ա. (1992): դասական Ռուսաստանի մէջ, 1700-1855: երկու պրոնզե ձիավորներ. Պրիլլ. ԻՍՊՆ 978-90-04-09664-6.
*զիդսր, էրնեսդ Ա (Գարուն 2005). «Հետխորհրդաին Պետրոս նոր պատմություններ են Ուշ Մոսկվաբնակ եւ վաղ ռուսական կայսերական դատարանի». քրիդիքա: երկրախուզութիւն Ռուսաստանի եւ Եվրասիայի պատմութիուն 6 (2): 375-392.