«Մետաղագործութիւն» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
Նոր էջ «{{ԱՀ}} thumb| '''Մետալուրգիա''', սկզբնական նեղ իմաստով՝ հանքաքարէն մետաղներու արտազ...»:
 
Չ oգտվելով ԱՎԲ
Տող 4.
 
== Ընդհանուր Բնութագիր ==
Ժամանակակէն տեխնիկային մէջ, կը տարբերին սեւ եւ գունաւոր մետալուրգիա։ Սեւ մետալուրգիան կ'ընդգրկէ [[երկաթ]]ի հիմքով համաձուլուածքներու՝ թուջի, [[պողպատ]]ի, ֆեռոհամաձուլուածքներու արտադրութիւնը։ Մետաղներու համաշխարհային արտադրանքի մօտ 95%-ը բաժին կ'իյնայ [[սեւ մետաղներ]]ուն։
 
Գունաւոր մետալուրգիան կը զբաղի մնացած բոլոր մետաղներու եւ ատոնց համաձուլուածքներու արտադրութեամբ։ Մետալուրգիական պրոցեսները կը կիրառուին նաեւ կիսահաղորդիչներու եւ ոչ մետաղներու ([[սիլիցիում]], [[գերմանիում]], [[սելեն]], [[թելուր]], [[ծծումբ]] եւ այլն) ստացման համար։ Ընդհանուր առմամբ ժամանակակէն մետալուրգիան կը զբաղի [[Մենդելեեւի պարբերական համակարգ]]ի գրեթէ բոլոր տարրերով, բացառութեամբ [[հալոգեններ]]ու եւ [[գազեր]]ու։
Տող 10.
== Մետալուգիայի Զարգացում ==
[[Պատկեր:Metalurgia cividade de terroso.jpg|մինի]]
Մետալուրգիայով մարդիկ զբաղած են հնագոյն ժամանակներէն (մ․թ․ա․ 7-6-րդ հազարամյակներ)։ Այդ կը վկայեն Փոքր Ասիոյ մէջ պեղումներու ժամանակ յայտնաբերուած պղինձի հալման հետքերը։ Մետալուրգիայի հնագոյն օճախներէն է նաեւ [[Կովկաս]]ը։ Յիշատակութեան արժանի է [[Մեծամոր]]ի մետալուրգիական համալիրը։ Բնածին մաքուր մետաղներու ([[ոսկի]], [[արծաթ]], [[պղինձ]])՝ սկիզբը սառը, ապա տաք կռմամբ մշակելուն զուգընթաց զարգացած է օքսիդացուած պղնձաքարէն պղինձի ստացման եւ ձուլուած շինուածքներու պատրաստման պրոցեսը (մ․թ․ա․ մօտ 5-4-րդ հազարամյակներ)։
 
Սակայն օքսիդացուած պղինձի հանքավայրերու սահմանափակ քանակը եւ պաշարների նուազումը պայմանաւորեցին, աւելի բարդ պրոցեսներու կիրառմամբ սուլֆիդային հանքաքարի վերամշակման անհրաժեշտութիւնը։ ատոր շնորհիւ մեծցաւ պղինձի եւ անոր համաձուլուածքներու (պրոնզներ) ստացման ու օգտագործման ծաւալը (պրոնզի դար)։
 
Մօտաւորապէս մ․թ․ա․ 2-րդ հազարամյակի կէսերուն, մարդը սկսած է իւրացնել հանքաքարէն [[երկաթ]]ի ստացման դժուարին ու աշխատատար պրոցեսը։ Այդ նպատակով սկզբը՝ կը կիրառէին խարոյկներ, իսկ հետագային՝ հալման փոսեր, որոնց մէջ [[օդ]] ներփչելով (բնական հոսքով կամ փուքսերով) օքսիդներու անմիջական վերականգնումով հանքաքարը կը վերածուէր փափուկ, կռելի երկաթի (սպունգային երկաթ)։ Այս պրոցեսի հետագայ զարգացումը (ածխածնով երկաթի հարստացումը, այսինքն՝ պողպատի ստացումը եւ մխումը) նպաստեց երկաթի աւելի լայն կիրառման (երկաթի դար)։ Երկաթի մետալուրգիայի հետագայ զարգացման շնորհիւ [[14-րդ դար]]ու կէսերուն սկսան կիրառուիլ տոմնային վառարաններ, որոնց մէջ, ստացուած թուշը վերամշակուելով կը վերածուէր պողպատի (Մարտենեան արտադրութիւն, Բեսեմերեան պրոցես եւ այլն)։ [[Պղինձ|Պղինձ]]ի եւ [[երկաթ]]ի ստացումէն բացի մարդիկ ծանօթ եղած են նաեւ ոսկիի, [[արծաթ]]ի, [[անագ]]ի, [[կապար]]ի եւ [[սնդիկ]]ի ստացման եղանակներուն։
 
=== Ոսկիի Մետալուրգիա ===
Տող 48.
 
{{ՀՍՀ}}
 
 
{{ծանցանկ}}