«Մուշ» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն
Content deleted Content added
No edit summary |
Չ կետադրական |
||
Տող 41.
'''Մուշ''', Արեւմտեան Հայաստանի քաղաքներէն։
Մուշ քաղաքը կը գտնուի [[Արևմտյան Հայաստան|Արեւմտեան Հայաստան]]ի , [[Բիթլիսի վիլայեթ|Պիթլիս]] նահանգի՝ Մշոյ գաւառի մէջ. գաւառի կեդրոնն էր ու հայոց թեմակալի աթոռանիստը։ Կը յիշատակուի նաեւ իբրեւ [[բերդ]], [[Ավւան (գիւղ)|աւան]], [[
== [[Պատմութիւն]] եւ [[
Կը գտնուի «[[Արեւմտեան Եփրատ]]»ի ձախ ափէն ոչ հեռու, [[Մեղրագետ]]ի ձախակողմեան վտակ՝ Մշոյ գետի ափերուն։ Հարաւային կողմէն կը բարձրանան [[Հայկական Տավրոս|Հայկական Տաւրոս]] լեռնաշղթայի [[Սասուն|Սասնայ]] լեռները, [[Ծիրկատար]] եւ [[Կորդուխ]] լեռնագագաթներով, որոնց թեք սարալանջերուն վրայ աստիճանաձեւ կառուցուած էին, 1-2 յարկանի [[Կաւեղէն|կաւ]]աշէն, անշուք եւ տարրական յարմարութիւններէ զուրկ, տափակ կտուրներով տուները։ Մուշի գետը քաղաքը բաժանած է 2 մասի։ գետին ջուրը ժամանակին կ՛աշխատցնէին 10-12 ջրաղաց ու կ՛ոռոգէին քաղաքի ու անոր շրջակայքի [[Բանջարեղէն|բանջարանոց]]ներն ու այգիները։
Տող 51.
Մինչեւ [[1915]] թուական, Մուշը ունէր 12 մեծ ու փոքր թաղեր ՝ Բերդի թաղ, Բրուտի թաղ, Դաշ մահլա, Դուզ մահլաէ Խուրդենց թաղ, Ձորի թաղ, Ս. Մարինէի թաղ, Մինարա մահլա, Ջիգրաշէնի թաղ, Սուֆրա մահլա, Ջերին թաղ, Քյոթան մահլա։ Քաղաքի կեդրոնին մէջ կը գտնուէր շուկան, որտեղ 19-րդ դարու վերջերուն կը հաշուէին շուրջ 800 մեծ ու փոքր խանութներ, կրպակներ եւ արհեստանոցներ, որոնց 500-ը կը պատկանէր հայերուն։ Շուկան չ'ուներ շատ, թէ քիչ կանոնաւոր յատակագիծ, ան փաստօրէն կը ներկայացնր խանութներու ու կրպակներու՝ անկանոն դասաւորուած, հաւաքատեղին։ Քաղաքի ծուռումուռ, նեղ ու կեղտոտ փողոցներուն շուրջը կառուցուած տուներու մեծ մասը չ'ուներ բակեր ու ցանկապատ։ Այդ պատճառաւ՝ լուացքը փողոցներուն մէջ կը լուային, ճաշ եփելն ու երեխայ լոգցնելը սովորական երեւոյթներ էին։
Ըստ որոշ աղբիւրներու՝ [[1909]]-ին, Մուշն ունէր շուրջ 25,000 բնակիչ, որուն 9,000-ը հայեր, մնացածը [[թուրք]]եր եւ [[
Քաղաքի, շատ թէ քիչ նկատելի շինութիւններն էին՝ քարաշէն բաղնիքը, 2 իջեւանատուները, գաւառի թուրք կառավարիչի «անճաշակ ու անճոռնի» առանձնատունը, [[մուսուլման]]ական 2 [[մզկիթ]]ները (մէկը նախապէս հայկական եկեղեցի էր) եւ հայկական Ս. Աւետարանոց, Ս. Գրիգոր Լուսավորիչ, Ս. Կիրակոս, Ս. Հարութիւն, [[Սուրբ Մարինե եկեղեցի (Մուշ)|Ս. Մարինէ]], Ս. Սարգիս, Ս. Ստեփանոս, Ս. Փրկիչ եկեղեցիները, որոնց մեծ մասը կանգնուած էին եւ գործել էին մինչեւ [[1915]]։ Այս եկեղեցիներէն ամէնէն շքեղն ու գեղեցիկը Ս. Մարինէն էր, իսկ ամենահինը՝ Ս. Փրկիչը, ուր յիշատակուած է [[851]]-[[852]] թուականներու դէպքերու առնչութեամբ։
|