«Մատթէոս Ուռհայեցի» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
Չ clean up, replaced: ։Ի → ։ Ի oգտվելով ԱՎԲ
Չ clean up, փոխարինվեց: եւ → և (18) oգտվելով ԱՎԲ
Տող 1.
{{wikify}}
'''Մատթեոս Ուռհայեցի''' ծնած, ապրած եւև գործած է Եդեսիոյ՝ այսինքն Ուրհայի մէջ, որմէ առած է Ուրհայեցի կոչումը։
 
Ծննդեան ճշգրիտ թուականը յայտնի չէ։ Ծնած պէտք է ըլլայ ժԱ. դարու կէսին (1050 –ական թուականներուն եւև վախճանած՝ 1136-1144 թուականներու միջեւմիջև, վասնզի իր գործը կը հասցնէ միչեւմիչև 1136 թուականը եւև չի յիշատակէր Ուրհայի գրաւումը, որ տեղի ունեցավ 1144-ին։ Կարծիք կայ որ ան զոհուած ըլլայ Նուր-էդ-դինի հայր Իմադ-էդ-դին Զանգիի կողմէ 1144 թուականին Ուրհայի գրաւման ժամանակ։ Իր գործէն դատելով եղած է համեստ ուսման տէր հոգեւորականհոգևորական մը ։ Իր գործունէութեան կեդրոնը եղած է Ուրհան, որու վանքերէն մէկուն՝ Կարմիր վանքի մէջ եղած է երեց վանական։
 
Իրմէ մեզի հասած է կարեւորկարևոր գործ մը՝ իր ժամանակի համար նորագոյն ձեւիձևի պատմագրութիւն կամ ժամանակագրութիւն մը։ Ուրհայեցիի ժամանակագրութիւնը իբր նիւթ ունի 952-1136 թուականներու միջեւմիջև եղած ժամանակաշրջանի պատմութիւնը։ Գրուած է ժամանակագրական կամ տարեգրական ձեւովձևով միայն թէ՝ բարեբախտաբար հեղինակը շարք մը դէպքերու եւև անձերու մասին ունի ընդլայնումներ եւև սեփական կեցուածք որոնցմով իր գործը կը ստանայ նախորդ շրջաններու պատմագիրներու գործերուն խորքը։ Իր գործին նուիրուած է 8 տարիներ։ Իր պատմագրելու եղանակը սիրուն ձեւովձևով նմանցուցած է ծիծեռնակի բոյն շինելուն այսինքն շիւղ առ շիւղ աճող բոյնին, որ սակայն ամուր կերպով միահիւսուած։
 
Իր գործը բաժնուած է երեք մասերու.-
Տող 12.
Գործը ունի չորրորդ մաս մըն ալ 1137-1162 թուականներու դէպքերու մասին որ շարունակած է գրել Գրիգոր երեցը։
Իր պատմագրութեան նիւթին շրջագիծը կ'իյնայ Միջագետքի, Փոքր կամ արեւմտեանարևմտեան Հայքի եւև Կիլիկիոյ վրայ։ Ուրհայեցի իր գործը գրած է դէպքերը դիտելով Ուրհայէն ուր ան կ'ապրէր եւև որ գրեթէ կեդրոն էր վերոյիշեալ շրջաններուն։
Բարեբախտաբար հեղինակը վերոյիշեալ ժամանակներու եւև շրջաններու միմիայն հայկական դէպքերը չէ որ մատուցած է այլ նաեւնաև շրջակայ ազգերու՝ յոյներու, խաչակիրներու, արաբներու, սելջուկներու իրադարձութիւնները։