«Ուքրանիա» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Նախագահը կ'ընտրուի հինգ տարի ժամկէտով գաղտնի քվեարկութեամբ ուղղակի համընդհանուր ընտրական իրաւունքի հիման վրայ։ Նոյն թեկնածուն չի կրնար զբաղեցնել նախագահի պաշտօնը 2 անգամէն աւելի անընդմէջ։ [[1991]] թ երկրի առաջին նախագահ ընտրուած է [[Լեոնիդ Կրավչուկ]]ը։

Գերագոյն ռադան կազմուած է 450 պատգամաւորներէն։ [[2013]] թ դրութեամբ խորհրդարանի նախագահն է [[Վլատիմիր Ռիբակ]]ը։

Կուսակցութիւններու գործունէութիւնը կը կարգաւորուի գործող օրէնսդրութեամբ, որ պարբերաբար վերանայման կ'ենթարկուի։ [[2012]] թ [[Հոկտեմբեր]]ի դրութեամբ կը գործէ կուսակցութիւններու վերաբերեալ [[2011]] թ [[Նոյեմբեր]]ին ընդունուած օրէնքը։ Համաձայն այդ օրէնքի՝ կուսակցութիւն ստեղծելու իրաւունք ունին երկրի ցանկացած 30 քաղաքացի։ Կուսակցութիւնը պէտք է գրանցուի արդարադատութեան նախարարութեան մէջ եւ կուսակցական գործունէութիւն սկսելու համար պետք է ապացոյց ներկայացնի, որ երկրի բոլոր մարզերուն մէջ ունի իր անդամները։ Բոլոր կուսակցութիւնները պարտաւոր են ընդունիլ [[Սահմանադրութիւն]]ը որպէս Ուքրանիոյ հիմնական օրէնք։

[[2012]] թ դրութեամբ Ուքրանիոյ մէջ պաշտօնապէս գրանցուած է աւելի քան 200 կուսակցութիւն։ <ref>[http://www.minjust.gov.ua/parties Ուքրանիոյ արդարադատութեան նախարարութիւն]</ref> Վերջին խորհրդարանական ընտրութիւններու ժամանակ, որ տեղի ունեցած է [[2012]] թ [[Հոկտեմբեր 28]]-ին, մասնակցած է 21 կուսակցութիւն։ Օրէնքով սահմանուած 5%-ի շեմը յաղթահարեց 5 կուսակցութիւն, 16 կուսակցութիւն խորհրդարանին մէջ տեղ չզբաղեցուց։

[[1918]]-[[1922]] թթ Ուքրանիան դիւանագիտական յարաբերութիւններ ունէր [[Լեհաստան]]ի, Պուլկարիոյ, Թուրքիոյ, [[Վատիկան]]ի, [[Դանիա]]յի, [[Նորվեգիա]]յի, [[Շուետիա]]յի, [[Շվեյցարիա]]յի, [[Իրան]]ի, [[Ռումինիա]]յի, [[Լիտվա]]յի, [[Լատվիա]]յի, [[Ֆինլանդիա]]յի, [[Էստոնիա]]յի, [[Վրաստան]]ի, [[Աւստրիա]]յի եւ [[Չեխոսլովակիա]]յի հետ։ [[1945]] թ դարձաւ [[ՄԱԿ]]-ի, այնուհետեւ [[ՅՈւՆԵՍԿՕ]]-ի, [[Աշխատանքի միջազգային կազմակերպութիւն|Աշխատանքի միջազգային կազմակերպութեան]] (ԱՄԿ) անդամ։ Խորհրդային Ուքրանիոյ առաքելութիւնը ՄԱԿ-ին կից որոշուեցաւ [[Վիեննա]]յի , [[Փարիզ]]ի, [[Ժնեւ]]ի, [[Նիւ Յորք]]ի մէջ։ [[1948]] թ Ուքրանիան առաջին անգամ դարձաւ [[ՄԱԿ-ի Անվտանգութեան Խորհուրդ|ՄԱԿ-ի Անվտանգութեան խորհուրդի]] ոչ մշտական անդամ։ Մինչեւ [[1991]] թ Լեհաստանը, [[Գերմանիոյ Դեմոկրատական Հանրապետութիւն|ԳԴՀ]]-ն, Չեխոսլովակիան, [[Հունգարիա]]ն, Ռումինիան, Պուլկարիան, [[Հարաւսլաւիա]]ն, [[Կանադա]]ն, [[Գերմանիոյ Դաշնային Հանրապետութիւն|ԳԴՀ]]-ն, [[ԱՄՆ]] հիւպատոսութիւններ ունէին [[Կիեւ]]ի մէջ, իսկ Պուլկարիան, [[Կուբա]]ն, [[Հնդկաստան]]ը եւ [[Եգիպտոս]]ը՝ [[Օդեսա]]յի մէջ։ [[1991]] թ ետք, Ուքրանիան վերականգնեց դիւանագիտական յարաբերութիւնները աշխարհի պետութիւններու մեծ մասի հետ։ Որովհետեւ [[ՌԴ]] [[ԽՍՀՄ]]-ին պարտքի փոխարէն իրեն վերցուց Ուքրանիոյ արտերկրներուն մէջ գտնուող նախկին դեսպանատները, ապա պետութիւնը բոլորովին մնաց առանց դեսպանատներու՝ բացառութեամբ ԱՄՆ-ում գտնուող դեսպանատանը։ ՌԴ եւ [[Բելառուս]]ի հետ միասին Ուքրանիան դարձաւ [[ԱՊՀ]] հիմնադիրը, թէեւ յետագային որոշակիօրէն հեռացաւ անորմէ։ [[1997]] թ [[Մայիս 31]]-ին ՌԴ եւ Ուքրանիոյ նախագահները ստորագրեցին ընկերութեան, համագործակցութեան եւ գործընկերութեան պայմանագիր, որ վավերացուեցաւ Գլխաւոր ռադայի եւ Պետական դումայի կողմէն։ [[1999]] թ [[Մայիս 14]]-[[Մայիս 15|15]] [[Լվով]]ի մէջ կայացած [[Կեդրոնական Եւրոպա]]յի պետութիւններու նախագահներու հանդիպման Կուչման յայտարարեց, որ Ուքրանիան կ'երթայ «եւրոպական ուղիով» եւ սերտ կապեր կը հաստատի ԵՄ հետ։ Դատապարտելով [[1999]] թ գարնան Հարաւսլաւիայի ռմբակոծութիւնները՝ ուքրանացի դիւանագետները իրենց միջնորդական դերակատարութիւնը առաջարկեցին [[Բալկաններ]]ի հակամարտութեան լուծման գործին մէջ։

[http://www.globalsecurity.org/wmd/world/ukraine/index.html Ուքրանիոյ յատուկ զինամթերքը]</ref>[[1992]] թ [[Մայիս]]ին Ուքրանիան ստորագրեց [[Ստրատեգիական յարձակողական սպառազինութիւններու սահմանափակման պայմանագիր]], ուր երկիրը համաձայնուեցաւ Ռուսիոյ տալ ողջ միջուկային զենքը և միանալ միջուկային զենքի չտարածման պայմանագրին որպես միջուկային զյնք չունեցող երկիր։ Ուքրանիան վավերացուց պայմանագիրը [[1994]] թ եւ [[1996]] թ երկիրը ազատեցաւ միջուկային զէնքէն։ <ref name=milgov>[http://www.mil.gov.ua/index.php?lang=en&part=history&sub=history Ուքրանիոյ ռազմական ոյժերու պատմութիւնը]</ref>

Ուքրանիան հետեւողական քայլեր ձեռնարկեց սովորական զէնքի կրճատման ուղղութեամբ։ Ան ստորագրեց [[Եւրոպայի մէջ Սովորական Սպառազինութիւններու մասին պայմանագիր]], որ կ'ենթադրէր [[տանկ]]երի, [[հրետանի]]ի եւ [[զրահապատ մեքենա]]ներու թիւի կրճատում (զինուած ոյժերը կրճատուեցան 300000-ի)։ Պետութիւնը կը նախատեսնէ ներկայիս բանակը փոխարկել պրոֆեսիոնալ կամաւոր բանակի ոչ ուշ քան [[2011]] թ։ <ref name="wbook06">[http://web.archive.org/web/20121028133352/http://www.mil.gov.ua/files/white_book_eng2006.pdf Սպիտակ գիրք, 2006 թ]</ref>

Ուքրանիան զգալի դեր կը խաղայ խաղաղապահ գործողութիւններուն մէջ։ Ուքրանական զորքերը տեղաբաշխուած են [[Կոսովո]]յի մէջ որպէս ուքրանիա-լեհական [[գումարտակ]]ի մաս։ <ref>[http://www.mil.gov.ua/index.php?lang=en&part=peacekeeping&sub=kfor_kosovo Բազմազգային խաղաղապահ զորքերը Կոսովոյի մէջ]</ref> Ուքրանական զորքեր տեղաբաշխուեցան նաեւ [[Լիբանան]]ի մէջ, որպէս [[ՄԱԿ-ի ժամանակաւոր ոյժեր]]ի մաս՝ հրադադարը պահպանելու նպատակով։ Տեխնիկական սպասարկման եւ ուսումնական գումարտակ տեղակայուեցաւ նաեւ [[Սիերա Լեոնե]]ի մէջ։ [[2003]]-[[2005]] թթ ուքրանական զորքերը լեհական հրամանատարութեան ներքո մեկնեցան [[Իրաք]] որպէս [[Միջազգային կոալիցիոն ոյժեր Իրաքի մէջ|միջազգային կոալիցիոն ոյժերու]] մաս։ Ուքրանական բանակի զինծառայողներիւ թիւին աշխարհին մէջ, կը կազմէ շուրջ 562։ <ref>

Անկախութենէն ետք, Ուքրանիան իրեն չեզոք երկիր հռչակեց։ <ref>[http://gska2.rada.gov.ua:7777/site/postanova_eng/Declaration_of_State_Sovereignty_of_Ukraine_rev1.htm Ուքրանիոյ ինքնիշխանութեան մասին հռչակագիր]</ref> Պետութիւնը սահմանափակ ռազմական համագործակցութիւն ունի Ռուսիոյ, այլ [[Անկախ պետութիւններու համագործակցութիւն|Անկախ պետութիւններիու համագործակցութեան]] երկրներու եւ [[ՆԱՏՕ]]-ի հետ սկսած [[1994]] թուականէն։ [[2000]]-ական թուականներուն, կառավարութիւնը հակուած էր դէպի ՆԱՏՕ-ն եւ խորը համագործակցութեան սկիզբը դրուեցաւ, երբ [[2002]] թ ստորագրուեցաւ ՆԱՏՕ-Ուքրանական գործողութիւններու ծրագիրը։ Ետքը որոշուեցաւ, որ ՆԱՏՕ-ին միանալու որոշումը պետք է ընդունուի համազգային հանրաքվեի միջոցով հետագային։ <ref name="wbook06"/> Գործող նախագահ [[Վիկտոր Յանուկովիչ]]ը Ուքրանիոյ եւ ՆԱՏՕ-ի միջեւ համագործակցութիւնը բաւարար կը համարէ։ <ref name=NATOTAK>[http://www.kyivpost.com/news/nation/detail/63797/ ՆԱՏՕ-ն կը հաստատէ Ուքրանիոյ պատրաստուածութիւնը կազմակերպութեան մէջ ընդգրկուելու համար]</ref> Յանուկովիչը դէմ է Ուքրանիոյ միացման ՆԱՏՕ-ին։<ref>[http://www.reuters.com/article/idUSTRE6062P320100107 Յանուկովիչը կը խոստանայ Ուքրանիոյ հեռու պահել ՆԱՏՕ-ից]</ref> [[2008]] թ [[Բուխարեստ]]ի մէջ, կայացած համաժողովին ՆԱՏՕ-ն յայտարարեց, որ Ուքրանիան կրնայ անդամակցել ՆԱՏՕ-ին, երբ ան ցանկանայ եւ երբ ան կը համապատասխանի անդամակցման չափանիշերուն։ <ref name=NATOTAK/>

Ուքրանիան ունի 3 պետական խորհրդանիշ՝ [[դրօշ]], [[զինանշան]], [[քայլերգ]]։ [[1996]] թ [[Յունիս 28]]-ին Ուքրանիոյ Սահմանադրութեան 20-րդ յօդուածով հաստատուեցաւ պետութեան փոքր զինանշանը՝ ոսկէ եռաժանին՝ կապոյտ ֆոնի վրայ։ Եռաժանին [[Կիեւեան Ռուսիոյ ժամանակ Ռիւրիկովիչ իշխանատոհմի պետական խորհրդանիշը եւ տոհմական կնիքը կը հանդիսանար։ Փոքր զինանշանը այդպէս ալ չընդունուած մեծ զինանշանի մասը կը կազմէ. անոր վրայ պատկերուած է կապոյտ վահան՝ դեղին եռաժանիով։

[[1992]] թ [[Յունուար 28]]-ին Ուքրանիոյ Գերագոյն խորհուրդը հաստատեց Ազգային դրօշը, որ ուղղանկիւն պաստառ՝ կազմուած լայնութեամբ իրար հաւասար 2 հորիզոնական շերտերէն․ վերին շերտը [[կապոյտ]] է, ստորինը՝ [[դեղին]]։ <ref name="Конституция Украины">[[Ուքրանիոյ Սահմանադրութիւնը]]</ref><ref>[https://archive.is/20120913134435/www.ukrgold.net/country/page554.htm Խորհրդանիշեր]</ref>

Ուքրանիան կը պատկանի արդիւնաբերաագրարային երկիրներու բաժինին։ Ըստ ազգային մրցունակութեան՝ ան [[2012]] թ աշխարհին մէջ, զբաղեցուցած է 73-րդ տեղը։

Ուքրանիոյ տնտեսութիւնը կը զբաղեցնէ 39-րդ տեղը աշխարհին մէջ, ըստ [[ՀՆԱ]]-ի չափի ([[2011]])։ <ref>[http://mostinfo.su/86-vvp-po-pps-stran-mira.html Աշխարհի երկիրներու ՀՆԱ-ն]</ref><ref name="Сіа.gov">[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/up.html CIA — The World Factbook]</ref> Մէկ բնակչին բաժին իյնկող ՀՆԱ-ի չափը կը կազմէ 7600 ԱՄՆ դոլար (2011)։ <ref name="Сіа.gov" /> 2011 թ ՀՆԱ-ի աճը կազմեց 5,2%։ <ref name="Сіа.gov:рост">[http://korrespondent.net/business/economics/1313156-vvp-ukrainy-v-2011-godu-vyros-na-52-gosstat Ուքրանիոյ ՀՆԱ-ն 2011 թ աճեցաւ 5,2%-ով]</ref> Ուքրանիոյ պարտքը [[2010]] թ հասաւ ՀՆԱ-էն 93,5%-ի, իսկ 2010 թ [[Յուլիս 1]]-ի դրութեամբ ՀՆԱ-ի աճը կազմեց 3,7%։ <ref>[http://top.rbc.ru/economics/17/03/2010/381129.shtml Ուքրանիոյ պետական պարտքը կազմեց ՀՆԱ-էն 93,5%։]</ref>

Ուքրանիան կը համարուի արտահանման ուղղուածութիւն ունեցող երկիր․ ըստ որոշ գնահատականներու՝ երկրի ՀՆԱ-ի 50%-ը կը կազմուի արտահանումէն։ <ref>[http://www.ukrrudprom.ua/digest/Vsemirniy_bank_poddergit_ukrainskiy_eksport.html Համաշխարհային բանկը կ'աջակցէ ուքրանական արտահանութեան]</ref> [[2011]] թ ըստ [[Առեւտուրի Համաշխարհային Կազմակերպութիւն|Առեւտուրի Համաշխարհային Կազմակերպութեան]]՝ Ուքրանիան համաշխարհային ներմուծողներու շարքին մէջ զբաղեցուց 25-րդ տեղը։ <ref>[http://news.mail.ru/inworld/ukraina/economics/8686938/ Տնտեսութեան նորութիւններ «Ուքրանիան մտաւ համաշխարհային ներմուծողներու առաջին 25-ի մէջ»]</ref>

[[1992]] թ սկսած նկատուեցաւ հարաճող ապաինդուստրալացին մէջ, որ բարձր տեխնոլոգիական արտադրութուններու մէջ եւ [[մեքենաշինութիւն|մեքենաշինութեան]] ոլորտին մէջ, ընդհանուր բնոյթ կրեց։ [[1999]] թ [[ՀՆԱ]]-ն 40%-ով ցած էր [[1991]] թ մակարդակէն։ Որոշակիօրէն բարորակ վիճակին մէջ, յայտնուեցան մետաղագործական, քիմիական եւ ցած աւելացուած արժէքով այլ էներգատար արտադրութիւնները, որոնք [[համաշխարհային շուկա]]յին մէջ պահպանեցին իրենց մրցունակութիւնը՝ ի շնորհիւ էներգակիրներու ռուսական ցած գիներու։ Արդիւնաբերութեան այն ճիւղերը, որոնք քիչ թէ շատ կ'աշխատին [[մետաղագործութիւն]]ն է, [[էներգետիկա]]ն (կան ատոմային էլեկտրակայաններ եւ [[Դնեպր (գետ)|Դնեպր]] գետի վրայ ՀԷԿ-ի ամբողջ մը համալիր), ինչպէս նաեւ [[քիմիական արդիւնաբերութիւն]]ը եւ [[հանքարդիւնաբերութիւն]]ը ([[ածուխ]]ի, [[հանքանիւթ]]ի արդիւնահանում)։ Որոշակի չափով տնտեսապէս զարգացած շրջաններն են [[Դոնբաս]]ը (Դոնեցկի եւ Լուգանսկի մարզ), [[Պրիդնեպրովիէ]]ն (Դնեպրոպետրովսկի եւ Զապորոժիէի մարզ), ինչպէս նաեւ [[Կիև]], [[Խարկով]], [[Օդեսա]] եւ [[Լվով]] քաղաքները։

Տնտեսութեան իր շուկայական բնոյթի համաձայն բնորոշ է պետութեան աշխոյժ դերը՝ անոր կը պատկանին մօտ 140 մեծ ընկերութիւններ ազգային տնտեսութեան տարբեր ոլորտներուն մէջ, ինչպէս նաեւ պետութիւնը կը վերահսկէ շարք մը ապրանքներու գիները՝ ներառեալ հիմնական [[սննդամթերք]]ը եւ վառելիքաքսանիւթերը։ [[2011]] թ ՀՆԱ ծաւալին մէջ, արդիւնաբերութեան մասնաբաժինը կազմեց 34,4%, ծառայութիւններու ոլորտը՝ 56,2%, [[գիւղատնտեսութիւն]]ը՝ 9,4%։ Ընդ որուն արդիւնաբերութեան մէջ, զբաղուած է աշխատող բնակչութեան 18,5%, գիւղատնտեսութեան մէջ՝ 15,8%, իսկ ծառայութիւններու ոլորտին մէջ՝ 65,7%։ Աշխատունակ բնակչութեան ընդհանուր թուաքանակը կը կազմէ 22.09մլն մարդ (30-րդ տեղը աշխարհին մէջ), գործազրկութեան մակարդակը կը կազմէ 7% (81-րդ տեղը աշխարհին մէջ)։

* ''Սնունդի արդիւնաբերութեան'' մէջ զբաղուած է երկրի աշխատուժի 12.8%-ը ([[2003]] թ տուեալներով)։ Կ'արտադրուի աւելի քան 3000 տեսակ ապրանք։

Գիւղատնտեսութեյան ցուցանիշերը ըստ [[2011]] թ Ուքրանիոյ Պետական վերլուծական ծառայութեան տուեալներու՝

* [[Հացահատիկ]]ի արտադրութիւն՝ 56.7մլն տոննա (51մլն տոննա [[1990]] թ)

Ծառայութիւններու ոլորտը սովորաբար կարեւոր դեր չէ խաղացած Ուքրանիոյ տնտեսությեն մէջ (ներառեալ [[ԽՍՀՄ]] կազմի մէջ)։ Այս ոլորտի զարգացումը կապուած է [[1990]]-[[2000]] թթ հետ։ [[2011]] թ ծառայութիւններու ոլորտը կը կազմէր [[ՀՆԱ]]-ի 56,2%-ը եւ աշխատանքով կ'ապահովէր երկրի աշխատուժի 65.7%-ին։

Ուքրանիոյ ֆինանսաւարկային համակարգը [[1997]]-[[1998]] թթ խորը ճգնաժամէն ետք, [[2000]]-ական թթ առաջին կիսուն, ընդհանուր առմամբ կայունացաւ։ [[2005]] թ [[Ուքրանիոյ Ազգային բանկ]]ը երկարաժամկէտ ծրագիր մշակեց՝ ուղղուած երկրին մէջ գործող մասնաւոր բանկային հաստատութիւններու թիւի կրճատմանը՝ փոքր բանկերու միաձուլման կամ մեծ բանկերու կողմէն փոքրերու «կուլ տալու» միջոցով։ Ի տարբերութիւն [[2009]]-[[2011]] թթ բացասական արդիւնքներու ([[2009]] թ կորուստը կազմեց 38 450մլն գրին, [[2010]] թ՝ 13 027մլն գրին, [[2011]] թ՝ 7 708մլն գրին) [[2012]] թ 9 ամիսներու ընթացքին, Ուքրանիոյ բանկային համակարգը դրական ֆինանսական արդիւնք ցուցաբերեց, որ հաւասար էր +2 775մլն գրինի։<ref>[http://news.finance.ua/ru/~/3/0/all/2012/11/16/291418 Ուքրանիոյ բանկային համակարգի վերլուծական ուսումնասիրութիւնը 2012 թ 9 ամիսներու ընթացքին]</ref> [[2012]] թ [[Սեպտեմբեր]]ի դրութեամբ Ուքրանիոյ մէջ, կը հաշուըւի 176 կոմերցիոն [[բանկ]], որոնցմէ 55-ը օտարերկրեայ գործընկերներու հետ կը համագործակցի, 10-ի վերահսկող փաթեթը կը պատկանի օտարերկրեայ սեփականատերերու։ <ref>[http://www.bank.gov.ua/control/uk/publish/article?art_id=36807 Oсновнi показники діяльності банків України]</ref> Յատկանշական է, որ այդ բանկերէն 10 ամենամեծերը կը ղեկավարուին բանկային ոլորտի 63,4%-ը, որուն ընդհանուր միջոցները կը կազմեն $353մլդ։<ref name="Госдеп">[http://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/3211.htm Department of State]</ref>

[[2010]] թ Ուքրանիոյ Ազգային բանկի վերաֆինանսաւորումը կը կազմէր 11,97% (27-րդ տեղը աշխարհին մէջ), կոմերցիոն բանկերու վարկաւորման բազային տոկոսադրոյքը՝ 15,95% (36-րդ տեղը աշխարհին)։ <ref name="CIA-Main" />

Ուքրանիան կը հանդիսանայ էներգետիկայի արտահանող։ Ըստ «Ուքրանատերէներգո» պետական ընկերութեան տուեալներու՝ [[2012]] թ Ուքրանիան արտահանած է 9 745մլդ կվ/ժ էլեկտրաէներգիա։ Հիմնական գնորդներն են [[Հունգարիա]]ն, [[Լեհաստան]]ը, [[Սլովակիա]]ն, [[Ռումինիա]]ն եւ [[Մոլդովա]]ն։

[[2004]] թ ուքրանական 4 ատոմակայաններ արտադրեցին երկրի էլեկտրաէներգիայի 53.2%-ը։ Մինչ 2030 թ Ուքրանիան կը ծրագրէ կառուցել 9 նոր ատոմային էներգաբլոկներ եւ եւս 2 բլոկներ կառուցման տարբեր մակարդակներու վրայ կ'ըլլան։

* [[Չեռնոբիլի ատոմակայան]]ը, որ [[2000]] թ [[Դեկտեմբեր 15]]-էն հանուած է շահագործումէն

[[2005]] թ [[Դեկտեմբեր]]ին պետական ատոմային էներգետիկ «Էներգոատոմ» ընկերութիւնը պայմանագիր ստորագրեց ամերիկեան «Holtec International» ընկերութեան հետ՝ չոր տեսակի թափոն հանդիսացող միջուկային վառելիքի համար պահեստի նախագծման եւ կառուցման համար։ Այս պահեստը օգտագործուելու է Ռովենսկի, Հարավուքրանական եւ Խմելնիցկի ատոմակայաններու թափոն միջուկային վառելիքի պահպանման համար, որ այժմ արտահանուած է [[Ռուսաստան]]։

[[2010]] թ 20 տարով երկարաձգուած է Ռովենսկի ատոմակայանի առաջին Էներգաբլոկի ռեսուրսը, իսկ [[2011]] թ աշխատանքներ տարուած են Ռովենսկի ատոմակայանի երկրորդ էներգաբլոկի եւ Հարաւուքրանական ատոմակայանի առաջին էներգաբլոկի ռեսուրսներու երկարաձգման ուղղութեամբ։

[[2011]] թ արտաքին առեւտուրի ծաւալը կազմեց $125,3մլդ՝ $31,1մլդ բացասական մնացորդի դէպքին մէջ, արտահանման ծաւալը՝ $69,42մլդ, ներմուծումը՝ $83,22մլդ (արտահանումով 38-րդն է աշխարհին, իսկ ներմուծմամբ՝ 51-րդը)։ <ref name="CIA-Main" />

[[2009]] թ դրութեամբ ուքրանական արտահանման հիմնական սպառողները կը հանդիսանան [[ՌԴ]] (27.3%), [[Թուրքիա]]ն (5.9%), [[Իտալիա]]ն (4.7%)։<ref name="CIA-Main" />

Ուքրանական տնտեսութեան մէջ օտարերկրեայ ներդրումները [[2011]] թ դրութեամբ կազմած են մօտ $60.5մլդ (52-րդ տեղը աշխարհին)։ Ուքրանական ներդրումները արտասահմանին մօտ, կազմած են $3մլդ (65-րդ տեղը աշխարհին)։ <ref name="CIA-Main">[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/up.html Տեղեկութիւն Ուքրանիոյ մասին ԿՀՎ-ի պաշտօնական կայքին մէջ]</ref>

[[1833]] թ ստեղծուած եւ [[ԽՍՀՄ]]-ի ժամանակ զարգացող Սեւծովեան [[շոգենաւ]]երը վաճառուեցան կասկածելի գործարքներու արդիւնքինմէջ եւ այժմ գրեթէ դադարած են գոյութիւն ունենալ․ 350 նաւերէն մնացած է միայն 6։ <ref>[http://web.archive.org/web/20070716095103/http://www.zn.ua/2000/2675/54298/ Ցամաքային նաւագնացութիւն]</ref><ref>[http://www.realestate.net.ua/news234.html Սեւծովեան նաւագնացութիւնը կը զբաղի անշարժ գոյքով]</ref>

Երկաթուղային փոխադրութիւնը սկսաւ բաւական աշխուժօրէն զարգանալ [[19-րդ դար]]ու վերջին (առաջին երկաթուղային ճանապարհը դրբւած է [[1861]] թ)։ [[2009]] թ դրութեամբ երկաթուղային ճանապարհներու երկարութիւնը կը կազմէ 22 300քմ եւ կը զբաղեցնէ 7-րդ տեղը աշխարհին։ Ելեկտրաֆիկացուած երկաթուղիներու երկարութիւնը 9752քմ է։ Որպէս ազգային ստանդարտ ընդունուած է այսպէս կոչուած լայնագիծը, որ ունի 1520մմ լայնութիւն։ Երկաթուղային ցանցի զարգացման համար բնորոշ են նույն շրջանային անհամաչափութիւնները, ինչ աւտոճանապարհներու համար։

[[2012]] թ վերջի դրութեամբ [[Կիեւ]]ի, [[Խարկով]]ի, [[Դնեպրոպետրովսկ]]ի կը գործէ մեթրօ։