«Պահք» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Պահքի արտայայտած միւս իմաստը ինքնաքննութեան ուեւ խոկումի ժամանակաշրջանն է, յատկապէսյատկապէս՝ Մեծ պահոց շրջանը, երբ հաւատացեալները ոչո՛չ միայն կերակուրներէն կը հրաժարին, այլեւ՝ հեռու կը մնան մարմնական հաճոյքներէն, [[ապաշխարութեամբ]] ու աղօթասացութեամբ չափաւոր, զուսպ կեանք մը կը վարեն։ Պահքը կը հիմնաւորուի «մարմնի հանդէպ հոգւոյ առաջնայնութեան ուսմունքով։ուսմունքով»։ [[Քրիստոնէական]], [[Իսլամական]] եւ [[յուդայական]] կրօններուն մէջ Պահքը հաւատքի ամրապնդման միջոց է, որ ունի նաեւ մաքրագործական եւ ճգնակեցական նշանակութիւն։

Պահքը քրիստոնէական եկեղեցւոյ կեանքի կարեւոր երեւոյթներէն է։ Շատեր, ինչպէս վկայուած է [[Աստուածաշունչ]]ին մէջ, ինչպէս նաեւ [[Նոր կտակարան]]-ին մէջ, երկնքիերկինքի արքայութեան արժանի դառնալու եւ մեղքերէն թողութիւն ստանալու համար «պահք կը պահեն»։

Ըստ Հայ եկեղեցւոյ սահմանած կարգին, տարուան շուրջ վեց ամիսները պահոց օրեր են։ Հայ եկեղեցին տարուան օրերը բաժնած է երկու մասի՝ տօնական եւ պահոց օրերու։ Եկեղեցական կանոններու համաձայն, իւրաքանչիւր շաբթուան [[Չորեքշաբթի]] եւ [[Ուրբաթ]] օրերը Պահք են։ Պահոց օրերը կ՛ըլլանկ'ըլլան բուն պահոց օրեր, երբ պետքպէտք է հրաժարիլ կենդանական ծագում ունեցող կերակուրներու (մսեղէն, կաթնեղէն, ձկնեղէն) օգտագործումէն եւ նաւակատեաց պահոց օրեր, երբ կարելի է ուտել կաթնեղէն եւ ձկնեղէն։ Նաւակատիքի օրեր են հինգ Տաղաւարներու շաբաթապահոց [[Շաբաթ]] օրերը։

Պահոց օրերը բաժնուած են երեք խումբերու. ա.խումբերու՝ Օրական Պահք, բ. Քառասնօրեայ Պահք (Մեծ Պահք), գ.եւ Շաբաթական Պահք (Շաբաթապահք)։

ա. Օրական Պահք, իւրաքանչիւր շաբթուան [[Չորեքշաբթի]] եւ [[Ուրբաթ]] օրերու ՊահքՊահքն է, որ, համաձայն Հայ եկեղեցւոյ Տօնացոյցին համաձայն, կը վերաբերի տարուան գրեթէ բոլոր շաբաթներուն, բացառութեամբբացառութեամբ՝ Ս. Ծննդեան շաբթուան (6-13 [[Յունուար]] 6– 13) [[Չորեքշաբթի]] եւ [[Ուրբաթ]] օրերու եւ [[Ս. Զատիկէն]] մինչեւ [[Համբարձում]] ինկած շաբաթներու Չորեքշաբթի եւ Ուրբաթ օրերու, որոնք պահոց օրեր չեն։ [[Քառասնօրեայ Պահք]], կը կոչուի նաեւ Մեծ Պահքի ([[Բուն Բարեկենդանի]] Երկուշաբթիէն մինչեւ [[Աւագ ուրբաթ]])։

բ. Քառասուն օրը, կապուած է անապատ քաշուած [[Քրիստոս]]ի քառասնօրեայ ծոմապահութեան, աղօթքի եւ ապաշխարութեան շրջանին, ինչպեսինչպէս նաեւ Ս. Գիրքին մէջ յաճախ յիշուող 40 խորհրդանշական թիւին հետ։

Իրականութեան մէջ Քառասնօրեայ Պահքը 47 օր կը տեւէ, իսկ 48-րդ օրը՝ ճրագալոյցՃրագալոյց, [[Ս. Զատիկ|Ս. Զատկուան]] նաւակատիքն է։ Քառասնօրեայ Պահք օրերը կը կոչուին «Աղեւացքի օրեր», այսինքն՝ Մեծ Պահքը աղով ու հացով անցընելու ժամանակաշրջան։

դ. Շաբաթական Պահքերը թիւով տասներկուք են.են՝ [[Ծնունդ(արեւմտահայերէն)| Ս.Ծննդեան]], Եղիական, [[Լուսաւորիչ(արեւմտահայերէն)|Ս. Գրիգոր Լուսաւորիչի]], [[Վարդավառ (արեւմտահայերէն)|Վարդավառի]], [[Վերափոխումն Ս. Աստուածածնի]], [[Խաչվերաց (արեւմտահայերէն)|Խաչվերաց]]ի, Վարագայ Խաչի, Յիսնակաց, [[Ս. Յակոբ(արեւմտահայերէն)|Ս. Յակոբի]], Առաջաւորաց, Մեծ պահոց երկրորդ շաբթուան, Աւագ շաբաթ։ Շաբաթապահքերը բաժնուած են երեք խումբերու։

== ՀԻնգ ՏաղաւարներուՏաղաւարներ ==

բ. Ս. Յարութեան Պահք, կը կոչուի նաեւ Աւագ շաբթուան Պահքը, որովհետեւ կը վերաբերի Զատկուան նախորդող վեց օրերուն։ Աւագ Երկուշաբթիէն Աւագ շաբաթ օրը Յարութեան շաբաթապահքի օրերն են։ Այս Պահքը անբաժան մասն է Քառասնօրեայ կամ Մեծ Պահքի։Պահքին։ Այս ընթացքին չկայ ոչ մէկ տօն, հետեւաբար վեց օրերն ալ պահոց օրեր են։

Անոնք Մեծ պահոց երկրորդ շաբթուան, Եղիական, Վարագայ Ս.Խաչի, Ս. Յակոբի Պահքերն են։

ա. Մեծ Պահոց, երկրորդ շաբթուան Պահք, այս շաբաթապահքը ՄարտինՄարտ ամսուան կը զուգադիպի եւ կը կոչուի նաեւ Գարնանամուտի Պահք։ կը Պատկանի Մեծ պահոց շարքին։ Առանձնացուած է եղանակային պատճառներով, կը տեւէ հինգ օր եւ տօն չունի։

ա. Առաջաւորաց Պահք, կը կոչուի նաեւ Առաջաւորք, կը նշանակուինշանակէ առաջինը։ Անիկա կը տեւէ հինգ օր, ունի սրբական տօներ։ ՇաբաթավերջըՇաբաթավերջը՝ [[Սուրբ-Սարգիս (արեւմտահայերէն)|Ս. Սարգիս զօրավարի տօն]] եւ կը կոչուի (ժողովրդական) Ս. Սարգիսի Պահք։