«Պուլկարիա» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

{{Տեղեկաքարտ երկիրԵրկիր (արեւմտահայերէն)

'''Պուլկարիա'''<ref name="ՏՈՒՏ">{{ՏՈՒՏ|section=II.A.3|page=47}}</ref>([[պուլկարերէն]]՝ България, Bălgariya, {{IPA2|bɤlˈgarijə}}), պաշտօնապէս '''Պուլկարիոյ Հանրապետութիւն''' (պուլկ.՝ Република България, Republika Bălgariya, {{IPA2|rɛˈpubliˌkə bɤlˈgarijə}}), երկիր [[Հարաւային Եւրոպա]]յի մէջ՝ [[Պալքանեան թերակղզի|Պալքանեան թերակղզիի]]ի արեւլքին մէջ՝ Սեւ ծովու ափին։ Սահմանակից է [[Ռումինիա]]յին՝ հիւսիսին մէջ, [[Սերպիա]]յին եւ [[Մակեդոնիա]]յին՝ արեւմտքին մէջ, [[Յունաստան]]ին եւ Թուրքիոյ՝ հարաւին մէջ, եւ [[Սեւ ծով]]ուն՝ արեւելքին մէջ։ Պուլկարիան կը գտնուի նախկին Թրակիայի տարածքին մէջ։

Պուլկարիոյ մեծ մասին մէջ բարեխառն է, ցամաքային, հարաւին մէջ, Ստրումա եւ Մեստա գետերու հովիտներուն մէջ անցումնային է Միջերկրածովայինի։ Լեռներուն մէջ, առկայ է ուղղաձիգ կլիմայական գոտիականութիւն։ [[Յունուար]]ի միջին ջերմաստիճանը հարթավայրերուն մէջ —2&nbsp;°C-ից 2,5&nbsp;°C է, լեռներուն՝ մինչեւ — 10,8&nbsp;°C, [[հՅւլիս]]ինը՝ համապատասխանաբար՝ մինչեւ 25,1&nbsp;°C եւ մինչեւ 5,1&nbsp;°C։ Տարեկան տեղումները ցածրադիր վայրերուն մէջ 450—600 մմ են, լեռներուն մէջ՝ 850—1300 մմ։

Պուլկարիոյ տնտեսութեան կառուցուածքին մէջ, գիւղատնտեսութեան բաժինըկը կազմէ 4,9%<ref name="cia.gov">[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/bu.html Պուլկարիոյ Տնտեսութեան ճիւղային կառուցուածք]</ref> արդիւնաբերութիւնը 31,2%<ref>[https://www. name="cia.gov"/library/publications/the-world-factbook/geos/bu.html Պուլկարիոյ Տնտեսութեան ճիւղային կառուցուածք]</ref>, իսկ 63,9%<ref>[https://www. name="cia.gov"/library/publications/the-world-factbook/geos/bu.html Պուլկարիոյ Տնտեսութեան ճիւղային կառուցուածք]</ref>-ը բաժին կ'իյնայ ծառայութիւններուն։ Մինչեւ ընկերային յեղափոխութեան յաղթանակը Պուլկարիան եւրոպական զարգացած կապիտալիստական պետութիւններու ագրարայ հումքային կցորդն էր։ ժողովրդական իշխանութիւնը ընկերա-տեսական արմատական վերափոխումներ կատարեց։ Պուլկարիան ագրարային հետամնաց երկրէն վերածուեցաւ ժամանակակէն զարգացած արդիւնաբերութեամբ եւ կոոպերացուած ու մեքենայացուած մեծ գիւղատնտեսութեամբ արդիւնաբերական-ագրարային երկրի։

Փոխադրութեան ցանցի վերակառուցման եւ փախադրամիջոցի աւելացման շնորհիւ մեծցած է փոխադրութեան բոլոր տեսակներու շրջանառութիւնը։ Ռուսեէն դուրս եկող երկաթուղին Պուլկարիան կը կապէ Ռումանիոյ եւ Ուքրանիոյ հետ։ Գլխաւոր նաւահանգիստներն են [[Վառնա]]ն եւ [[Բուրգաս]]ը [[Սեւ ծով]]ուն, [[Ռուսեն]], Սուիշտովը եւ Լոմը՝ [[Դանուբ]]ի վրայ, մասնագիտացուած նաւահանգիստները՝ Դրուժբա նաֆթային նաւահանգիստը Բուրգասի ծոցում, ածուխի նաւահանգիստը Վառնայի լճի ափին։

[[2014]]-ին Ներմուծումը կազմած է 33,56 մլրդ [[ԱՄՆ տոլար]]<ref name="Պուլկարիոյ Առեւտրաշրջանառութիւն">[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/bu.html Պուլկարիոյ Առեւտրաշրջանառութիւն]</ref> կը ներմուծեն հիմնականին մէջ, մեքենաներ եւ սարքաւորումներ, մետաղներ, քիմիական նիւթեր, պլաստմասա եւ հանքային նիւթեր։ Արտահանումը [[2014]]-ին կազմած է 29 մլրդ [[ԱՄՆ տոլար]]<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/bu.html name="Պուլկարիոյ Առեւտրաշրջանառութիւն]<"/ref>: Արտահանութեան մէջ աւելացած է պատրաստի արտադրանքի բաժինը։ Կ'արտահանուին հագուստ, կոշիկ, երկաթ, պողպատ, մեքենաներ, սարքաւորումներ եւ վառելիք Պուլկարիոյ մեծ առեւտրական գործընկերներն են [[Գերմանիա]]ն, [[Ռուսիա]]ն, [[Իտալիա]]ն, [[Ռումինիա]]ն, [[Յունաստան]]ը, [[Թուրքիա]]ն, [[Ֆրանսա]]ն, [[Սպանիա]]ն<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/bu.html name="Պուլկարիոյ Առեւտրաշրջանառութիւն]<"/ref>։

Պուլկարիոյ ժողովրդական երաժշտութիւնը, ձեւաւորուած է սլաւոնական ցեղերու ժողովրդական երաժշտութեան հիման վրայ, իւրանել [[Պալքանեան թերակղզի|Պալքանեան թերակղզիի]]ի հնագոյն բնակիչներու, յետագային հարեւան ժողովուրդներու, ինչպէս եւ նուաճողներու երաժշտական մշակոյթի տարրերը։ Պուլկարական ժողովրդական երգերը հիմնականին մէջ միաձայն են։ XIX դ․ 90-ական թթ․ սկսած է զարգանալ պրոֆեսիոնալ երաժշտութիւնը։ Պուլկարիոյ երաժշտաթատերական ստեղծագործութեան հիմնադիրն է Գ․ Աթանասովը, առաջին սիմֆոնիայի հեղինակը՝ Ն․ Աթանասովը։ [[1920]]-ական թթ․ կոմպոզիտորները ստեղծագործած են բոլոր ժանրերով։ [[1904]]-ին Պուլկարիոյ մէջ, բացուած է առաջին երաժշտական դպրոցը։ Հիմնադրուած են Պուլկարական օպերային ընկերութիւնը, ինքնագործ երգչախմբեր միաւորող՝ Պուլկարիոյ ժողեվրդական երգչախմուբերու միութիւնը ([[1926]]), աոաջին մշտական պետական սիմֆոնիկ նվագախումբը ([[1928]])։ Կը գործեն ([[1975]])՝ կոնսերվատորիա, երաժշտական ուսումնարան (5), [[Սոֆիա]]յի պետական ֆիլհարմոնիան, Պուլկարական ձայնասփիւռի եւ հեռուստատեսութեան նուագախումբը [[Սոֆիա]]յի մէջ, սիմֆոնիկ նվագախմբեր՝ Ռուսեի մէջ, [[Վառնա]]յի, [[Բուրգաս]]ի, [[Պլովդիվ]]ի եւ Պլեենի մէջ, օպերային թատրոններ՝ [[Սոֆիա]]յի, Ռուսեի, [[Վառնա]]յի, Ստարա Զագորայի եւ [[Պլովդիվ]]ի մէջ: