Ուիքիփետիա

«Պուտափեսթ» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ խմբագրումՅաջորդ խմբագրում →
Content deleted Content added
ՏեսողականԵլատեքստ
Չ Azniv Stepanian տեղափոխեց էջը «Պուտապեշտ (արեւմտահայերէն)»-ից «Պուտափեշտ» առանց վերահղում թողնելու
No edit summary
Տող 1.
{{ԱՀ|Q1781}}
{{Բնակավայր
|կարգավիճակ = Քաղաք
|հայերեն անվանում = Պուտապեշտ
|բնագիր անվանում = Budapest
|ենթարկում =
|երկիր = Հունգարիա
|պատկեր =BudapestDSCN3917.JPG
|զինանշան = Coa Hungary Town Budapest big.svg
|զինանշանի լայնություն =
|զինանշանի նկարագրում =
|դրոշ = Flag of Budapest (2011-).svg
|դրոշի լայնություն =
|դրոշի նկարագրում =
|lat_deg= 47|lat_min= 31|lat_sec=
|lon_deg= 19|lon_min= 5|lon_sec=
|CoordAddon = type:city
|CoordScale =
|երկրի քարտեզի չափ = 300
|երկրամասի քարտեզի չափ =
|շրջանի քարտեզի չափ =
|երկրամասի տեսակ =
|երկրամաս =
|երկրամասը աղյուսակում =
|շրջանի տեսակ = Հունգարիա
|շրջան = Բուդապեշտ
|շրջանը աղյուսկաում =
|համայնքի տեսակ =
|համայնք =
|համայնքը աղյուսակում =
|երկրի քարտեզ = <!-- ալընտրանի, բայց երկրների (շրջանների) նույն կոորդինատներով -->
|երկրամասի քարտեզ = <!-- ալընտրանի, բայց երկրների (շրջանների) նույն կոորդինատներով -->
|շրջանի քարտեզ = <!-- ալընտրանի, բայց երկրների (շրջանների) նույն կոորդինատներով -->
|ներքին բաժանում =
|ղեկավարի տեսակ = Քաղաքապետ
|ղեկավար = Իշտվան Տառլոշ
|հիմնադրման տարին =
|առաջին հիշատակում =
|այլ անվանումներ =
 
|տարածք = 525,16
|բարձրության տեսակ =
|բնակավայրի կենտրոնի բարձրություն = 102
|կլիմա =
|պաշտոնական լեզու =
|բնակչություն = 1 702 297
|մարդահամարի թվական = 2008
|խտություն = 3242
|ագլոմերացիա =
|ազգային կազմ = [[Հունգարներ]], [[ռումիններ]], [[գերմանացիներ]], [[սլովակներ]], [[հայեր]], [[հրեաներ]]
|կրոնական կազմ = [[Կաթոլիկություն]], [[բողոքականություն]], [[աթեիզմ]], [[Հայ Առաքելական եկեղեցի]], [[հուդայականություն]], [[ուղղափառություն]], [[իսլամ]]
|էթնոհորոնիմ =
|ժամային գոտի = +1
|DST = կա
|հեռախոսային կոդ = +36 1
|փոստային ինդեքս = 1011-1239
|փոստային ինդեքսներ =
|ավտոմոբիլային կոդ =
|իդենտիֆիկատորի տեսակ =
|թվային իդենտիֆիկատոր =
|կատեգորիան Commons-ում = Budapest
|կայք = http://www.budapest.hu/
|կայքի լեզուն =
|կայքի լեզուն 2 =
|կայքի լեզուն 3 =
|կայքի լեզուն 4 =
|կայքի լեզուն 5 =
|add1n =
|add1 =
|add2n =
|add2 =
|add3n =
|add3 =
}}
{{Արևելահայերեն|Բուդապեշտ}}
[[Պատկեր:BudapestDSCN3917.JPG|250px|մինի|աջից|'''Պուտափեշտ''']]
'''ՊուտապեշտըՊուտափեշտ''', [[Հունգարիա (արեւմտահայերէն)|Հունգարիա]]ին մայրաքաղաքն է։ ՈւնէՈւնի 1,7 միլիոն բնակիչ, իսկ քաղաքամերձ բնակավայրերինբնակավայրերուն հետ միասին՝ 2,5 միլիոն։միլիոն մարդ կը հաշուէ։ ՊուտապեշտըՊուտափեշտը Հունգարիայի քաղաքական, առեւտրաին, երթեւեկային եւ մշակութային կետրոննկեդրոնն է։ [[Դանուբ Գետ (արեւմտահայերէն) |Դանուբ գետ]]ը գետըքաղաքը կը բաժանվէ քաղաքըբաժմէ երկու հիմնական մասի. ''Պուտա'' (արեւմտեան մաս) եւ ''ՊեշտՓեշտ'' (արեւելեան մաս)։ Պուտան լեռնոտ եւ անտառաշատ է, իսկ ՊեշտըՓեշտ մասը կը կազմէ ՀունգարիաիՀունգարիայի Մեծ Հարթավայր։ ՊուտապեշտըՊուտափեշտը Եւրոպական Միութեան իններորդ բազմամարդ քաղաքն է։▼
 
Պուտայի տարածքին ապրած են Ք.Ա. 5-րդ դարէն՝ [[Կելտեր (արեւմտահայերէն)|կելտեր]]ը։ [[Հռոմէական Կայսրութիւն|Հռոմէացիներ]]ը նուաճած են կելտերու բնակավայրերը եւ ստեղծած Աքուինքըմ ([[լատիներէն]]՝ ''Aquincum'') քաղաքը, որ Հռոմէական կայսրութեան կարեւորագոյն քաղաքներէն մէկն է (Ք.Ե. 1-5 դարերուն)։ Հունգարները 9-րդ դարէն հաստատուած են այդ տարածքին։ Պուտայի ամրոցը հիմնուած է Պելա Դ․ թագաւորին կողմէն, իսկ Մաթիաս թագաւորին ժամանակ դարձած է միջազգային [[Վերածնունդ (արեւմտահայերէն)|վերածնունդ]]ի կեդրոն։ 16-17-րդ դարերուն կը գտնուէր թուրքերուն լուծին տակ, 18-19 դարերուն նորէն ծաղկում կ՛ապրէր։ 1873 թուականին Պուտա, Պեշտ եւ Օպուտա («Հին Պուտա») քաղաքներն միացան, այդ ժամանակէն ի վեր ամբողջ բնակավայրը կոչուած է Պուտափեշտ։
▲'''Պուտապեշտը''' [[Հունգարիա]]ին մայրաքաղաքն է։ Ունէ 1,7 միլիոն բնակիչ, իսկ քաղաքամերձ բնակավայրերին հետ միասին՝ 2,5 միլիոն։ Պուտապեշտը Հունգարիայի քաղաքական, առեւտրաին, երթեւեկային եւ մշակութային կետրոնն է։ [[Դանուբ]] գետը կը բաժանվէ քաղաքը երկու հիմնական մասի. ''Պուտա'' (արեւմտեան մաս) եւ ''Պեշտ'' (արեւելեան մաս)։ Պուտան լեռնոտ եւ անտառաշատ է, իսկ Պեշտը մասը կը կազմէ Հունգարիաի Մեծ Հարթավայր։ Պուտապեշտը Եւրոպական Միութեան իններորդ բազմամարդ քաղաքն է։
 
Պուտայի տարածքում ապրած են Ք.ա. 5-րդ դարէն [[կելտեր]]։ [[Հռոմեական կայսրություն|Հռոմեացինէր]]ը նվաճած էն կելտէրի բնակավայրէրը եւ ստեղծած էն [[Աքվինկում]] ([[լատիներեն]]՝ ''Aquincum'') քաղաքը, ինչն [[Հռոմեական կայսրություն|Հռոմեական կաիսրութեան]] կարեւորագույն քաղաքներեն մեկն է (Ք.հ. 1-5 դդ.)։ Հունգարներն 9-րդ դարեն հաստատված էն տարածքում։ Պուտայի ամրոցը հիմնված է [[Բելա Դ (Հունգարիաի թագաւոր)|Բելա Դ]] թագաւորեն կողմեն, իսկ [[Մաթիաս Ա (Հունգարիաի թագավոր)|Մաթիաս]] թագավորի ժամանակ դարձած է միջազգաին ռենեսանսաին կենտրոն։ 16-17-րդ դարերուն կը գտնվէր թուրքէրուն լծի տակ, 18-19 դարերուն նորեն ծաղկում կը ապրէր։ 1873 թվականին Պուտա, Պեշտ և Օբուդա («Հին Պուտա») քաղաքներն միացան, այդ ժամանակէն ամբողջ բնակավայրը կոչված էր Բուդապեշտ։
 
== Արտաքին Յումներ ==
== Հղումներ ==
* [http://metros.hu/terkep/metrosterkep.html Բուդապեշտի հասարակական երթևեկության քարտեզը]
* [http://www.budapest.com/ Budapest info and Hotel guide] (en)
 
[[Կատեգորիա:Վիքիպեդիա:ԱրևմտահայերենԵւրոպական հոդվածներմայրաքաղաքներ]]
[[Կատեգորիա:Հունգարիայի քաղաքներ (արւմտ․)]]
Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/wiki/Պուտափեսթ» էջէն