Ջութակ

Կաղապար:ԱՀ Ջութակ(իտալ.՝ violino)լարային աղեղնաւոր երաժշտական գործիք ջութակներու ընտտանիքը (ալթ, թաւջութակ, քոնդրպաս) հնչողութեամբ ամենաբարձրը:Ամենատարծուած գործիքներէն մին է:

Ունի չորս լար, որոնց լարուածքը ըստ քունդաներուն հետեւեալն է՝ փոքր օքթաւի սօլ,առաջին օքթաւի րէ-ն, լա, երկրորդ օքթաւի մի-ն:Ձայնին հիմնական միջոցը լարերուն վրայէն աղեղը սահեցնելն է (arco), նուագելու հատուկ միջոցներէն է բիցիքաթօն:Չափը չ'անցնիր 600 մմ-էն:Ուսաննելու ժամանակ կ'օգտաքործուի 1/16, 1/8, 1/4, 1/2 չափերը, քանի որ երեխաները կը սկսին վարժութիուններու երեք տարեկանէն:Նուագելու գործիքը կը պահեն իրենց ուսին վրայ:

Լոյս տեսած է VIII դարին արաբներու կողմէն Եւրոպական երկիրներէ բերուած աղեղնաւոր նուագարաններէ ըստ այլ կարծիքի միջնադարեան նուագարաններէն:Ջութակի դասական տեսակը մշակուած է XV - XVI դարերու ընթացքին միաժամանակ իտալիայ, Ֆրանսա, Լեհաստան:XVI-XVIII հիւսիսային իտալիայ ձեւաւորւեցաւ ջութակի վարպետներու խոշորագոյն դպրոցներ Բրեգա (Գ. Տա Սալօ, Զ. Մաջինի)եւ Կրեմոնա(Անդրեա եւ Նիգոլօ, Ամատիներ, Ջ. Գուարների, Ա. Սդրատիվարի):Վերջնականապէս ջութակի կառուցուածքը հաստատուեցաւ:Մշակուեցաւ գործիքներու իւրահատուկ թեմբեր:Կրեմոնայի ջութակները մինչեւ այսօր ալ կ'օգտագործուի եւ կը համարուին չգերարազանցուած:Ջութակը որպէս մենակատարային համերգային գործիք, մեծ դեր խաղցած է երաժշտական արուեստի պատմութեան մէջ:XVII-XVIII դարերու երաժշտական գործիքային նոր ժանրերը (մենանուագ սօնաթ, քոնցերթ) հարաջացան սկիզբնապէս որպէս ջութակի երաժշտական ժանրեր:Ջութակներու ընտանիքը կը կազմէ սինֆոնիկ նուագախումբ կորիզը:Հայ իրականութեան մէջ Ջութակի մասին առաջին հիշատակութիւնը կը հանդիպինք գրատուն Նարեկացի «Մատեան Ողբերքութեան»բոէմի/10-րդ դ./: