«Ջրածին» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Տող 2.
{{Արևելահայերեն|Ջրածին}}
 
'''Ջրածին''' ({{Լեզու la|Hidrogenium}}) [[պարբերական համակարգ]]ի առաջին տարրն է, նշանակումը՝ <big>'''H'''</big>, հիւլէական զանգուածը՝ 1.0079։ Առաջին անգամ մաքուր վիճակին ստացած է [[Հենրի Քաւենտիշ]]ը ({{Լեզու en|Henry Cavendish}}) [[1766 թուական]]ին։ Ան ամէնատարածուած [[Քիմիական տարրեր (արեւմտահայերէն)|տարր]]ն է [[Տիեզերք (արեւմտահայերէն)|տիեզերք]]ին մէջ։ [[Երկիր (արեւմտահայերէն)|Երկիրի]] վրա ջրածինը կը գտնուէ հիմնականը միացութիւններու ձեւով։
 
Ջրածնի հիւլէն կազմուած է մեկ պրոտոն ունեցող միջուկէ եւ մեկ ելեկտրոնէ։ Հանդես կուգայ H<sub>2</sub> պարզ նիւթի մը ձեւով։
1 աթոմական զանգուածով, յայտնի են նաեւ ծանր ջրածիններ՝ [[տէյթերիւմ]]ը (D, աթոմական զանգուածըէ 2) եւ [[սրիթիւմ]]ը (T, աթոմական զանգուածըէ 3), որոնք թթուածնի հետ կը յառաջացնեն ծանր ջուր՝ (M=2Օ)։
== Պատմութիւն ==
Ջրածինը յայտնաբերուած է 16-րդ դարու կեսերուն Փարասելսուսի կողմէ, որ ստացած է [[Երկաթ (արեւմտահայերէն)|երկաթ]]ի վրա [[Ծծմբական թթու (արեւմտահայերէն)|ծծմբական թթու]] ազդելով։ [[1766 թուական]]ին [[Քաւենտիշ]]ը հաստատած է անոր յատկութիւնները եւ ցոյց տուած է անոր տարբերութիւնը միւս կազերէն եւ անուանած է «այրուող օդ»։ [[Անթուան Լաւուազիէ]]ն [[1783 թուական]]ին առաջին անգամ ջրածին ստացաւ [[Ջուր (արեւմտահայերէն)|ջուրէն]] եւ ապացուց, որ [[ջուր]]ը ջրածինի եւ [[թթուածին]]ի քիմիական միացութիւնն է զայն անուանեց «''հիտրոկենիւմ''» ({{Լեզու grc|ὕδωρ}}՝ «ջուր» եւ {{Լեզու grc|''γεννάω''}}՝ «կը ծնեմ»), որը կը նշանակէ ջուր ծնող։ <br>
== Յատկութիւններ ==
[[Պատկեր:Shuttle Main Engine Test Firing cropped edited and reduced.jpg|thumb|upright|left|ՏիեզերանաւինՏիեզերանաւերուն համար որպէս վառելիք կ'օգտագործուէ ջրածնի եւ թթուածնի միացութիւնը:]]
Ջրածնի կազը կը ձեւաւորէ պայթուցիկ խառնուրդ 4–74% պարունակութեան օդին հետ եւ 5–95% պարունակութեան [[քղոր]]ինի հետ: Պայթիւնը կ'արձակէ ջերմութիւն եւ վառ լոյս<ref>{{cite book
|url=https://books.google.com/?id=-CRRJBVv5d0C&pg=PA402|page=402
Տող 22.
 
== Տարածվածութիւն==
[[Պատկեր:PIA01966 Saturn and its Ring SystemSaturn_north_polar_hexagon_2012-11-27.jpg|մինի|Սաթուրն մոլորակը բաղկացած ջրածինէ եւ [[հեղիւմ]]է հիմնականինբաղկացած ջրածինէնկազային եւհսկայ մըն հելիւմէն։է։]]
=== Տիեզերքին մէջ ===
Ջրածինը կը կազմէ աստղերու եւ [[Արեգակ]]ի զանգուածի մոտ կէսը (փլազմայի ձեւով), Արեգակի մթնոլորտի 84 %-ը, միջաստղային միջավայրի եւ միգամածութիւններու հիմնական մասը։ Աստղերու ընդերքին՝ ջրածինի հիւլէներու միջուկներէն՝ պրոտոններէն կը սինթէզուեն հեղիւմի հիւլէի միջուկներ (ջերմամիջուկային սինթէզ), կ'անջատէ ահռելի քանակներով եռանդ։
Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/wiki/Ջրածին» էջէն