«Ռաֆայէլ Լեմքին» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
No edit summary
Չ oգտվելով ԱՎԲ
Տող 32.
}}
 
'''Ռաֆայէլ Լեմքին''' (անգլերէն՝ Raphael Lemkin, լեհերէն՝ Rafał Lemkin, [[24 Յունիս]] [[1900]], Պեզվոտնի - [[28 Օգոստոս]] [[1959]], [[Նիւ Եորք]]), հրեական ծագում ունեցող լեհ իրաւաբան։ Էապէս մեծ ներդրում ունեցած է Ցեղասպանութեան հանցագործութիւնը կանխելու եւ անոր համար պատիժի մասին համաձայնութեան ընդունման, ներկայացուցած է համաձայնագիրին նախնական բանաձեւը։
 
== Կենսագրութիւն ==
Լեմքին ծնած է Պեզվոտնի, Լեհաստան (ներկայիս Վոլկովսկի մերձակայքը, Պելառուս), 1900-ի Յունիս 24-ին<ref>[http://www.lamoth.org/visitor-information/guide-to-the-museum/museum-panels/room-5/genocide--history/rafael-lemkin-and-the-definiti/ Rafael Lemkin:The Definition Of Genocide]{{W/Ref-en}}</ref>: Հայրը զբաղած է հողագործութեամբ, իսկ մայրը եղած է մտաւորական, գեղանկարիչ, լեզուաբան եւ փիլիսոփայութեան ճիւղի ուսանող: 14 տարեկանին ան արդէն տիրապետած է 14 լեզուներու, ներառեալ [[Ֆրանսերէն|ֆրանսերէն]]ի, [[Սպաներէն|սպաներէն]]ի, [[Եբրայերէն|եբրայերէն]]ի, իտիշի եւ [[Ռուսերէն|ռուսերէն]]ի: Պիալիսթոքի Մասնագիտական Պատրաստութեան ուսումնարանը աւարտելէ ետք, ան լծուած է լեզուաբանութեան ուսումնասիրման՝ Լվովի Ճոն Քազիմիրի համալսարանին մէջ<ref>[http://www.revolvy.com/main/index.php?s=Rafael%20Lemkin&item_type=topic Rafael Lemkin]{{W/Ref-en}}</ref>։ Այդ շրջանէն իսկ յատուկ հետաքրքրութիւն առաջացած է ուսանող Լեմքինի մօտ՝ սահմանելու եւ բնութագրելու այն յանցագործութիւնները, զորս յետագային Լեմքին խտացուց [[Ցեղասպանութիւն|Ցեղասպանութեան]] գաղափարին մէջ։
 
Լեմքինի իրաւագիտական իր պրպտումները կը սկսի՝ թուրքերու կողմէ հարիւր հազարաւոր հայերու անպատիժ կոտորածները ուսումնասիրելով: Լեմքինի չարչրկող գլխաւոր հարցը ա՛յն էր, թէ չկար միջազգային օրէնք մը, որ դատաստանի առջեւ կանգնեցնէր ամբողջ ազգ մը սպաննելու որոշումը կայացուցած եւ մեծագոյն այդ ոճիրին պետականօրէն գործադրութիւնը հրահանգած թուրք պաշտօնատարները։
Տող 47.
Միացեալ Նահանգներու մէջ ան, իբրեւ խորհրդատուի, կ՛աշխատակցի Նիւրէմպուրկի դատավարութեանց, այս անգամ արդէն նաեւ իբրեւ անձնապէս վնասուած կողմի, որովհետեւ ծնողները եւս զոհ գացած էին նացիական կեդրոնացման ճամբարներուն (concentration camps) մէջ հրեաներու դէմ իրագործուած Ողջակիզման ընթացքին։
 
[[1944]]-ին հրատարակուած իր «Axis rule in Occupied Europe» գիրքին մէջ, Լեմքին առաջին անգամ կ՛օգտագործէ [[Ցեղասպանութիւն]] բառը եւ զայն կը սահմանէ իբրեւ՝ «նպատակադրուած վայրագութիւն եւ կոտորած», ամբողջ ազգ մը կամ ցեղ մը բնաջնջումի ենթարկելու արարք։ Լեմքին կը յղանայ Ցեղասպանութիւն («Genocide») այսօր արդէն հանրածանօթ եզրը՝ [[Յունարէն|յունարէն]]ի «genos» (ցեղ) եւ [[Լատիներէն|լատիներէն]]ի «cide» (սպանութիւն) արմատները միահիւսելով։
 
Լեմքին կտ յաջողի [[1946]]-ին, Միացեալ Ազգերու Կազմակերպութեան Ընդհանուր Ժողովի [[11 Դեկտեմբեր]]ի նիստին, օրակարգի վրայ բերել համապատասխան որոշումի նախագիծ մը, որ միաձայնութեամբ կը ընդունուի՝ Միջազգային Իրաւունքի առումով դառնալով Ցեղասպանութիւնը որպէս ոճիր բնորոշող եւ անոր դատապարտումը պատժելի հռչակող առաջին միջազգային օրէնքը։
 
Լեմքինի փափաքը կ՛իրականանայ [[1948]]-ի [[9 Դեկտեմբեր|Դեկտեմբեր 9]]-ին<ref>[http://www.unhcr.org/cgi-bin/texis/vtx/search?page=search&docid=3b7255121c&query=genocide%20convention Lemkin, Raphael]{{W/Ref-en}}</ref>, երբ Միացեալ Ազգերու Կազմակերպութիւնը ընդունեց եւ հռչակեց Ցեղասպանութեան Ուխտագիրը։
 
== Ծանօթագրութիւններ ==
Տող 59.
* [http://www.preventgenocide.org/lemkin/americanscholar1946.htm Genocide Raphael Lemkin]։{{W/Ref-en}}
* [http://alikonline.ir/hy/news/national/item/29684-պատմութեան-հետքերով-նորաստեղծ-մակ-ը-որդեգրեց-լեմկինի-առաջադրած-ցեղասպանութեան-դատապարտումի-որոշումը ՊԱՏՄՈՒԹԵԱՆ ՀԵՏՔԵՐՈՎ - Նորաստեղծ ՄԱԿ-ը որդեգրեց Լեմքինի առաջադրած Ցեղասպանութեան դատապարտումի որոշումը ]։{{W/Ref-en}}
 
[[Կատեգորիա:Իրաւաբան]]
[[Կատեգորիա:1900 ծնունդներ (արւմտ․)]]
[[Կատեգորիա:24 Յունիսի ծնածներ]]
[[Կատեգորիա:Պեզվոտնի ծնածներ]]