«Սմբատ Շահազիզ» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն
Content deleted Content added
վիքիֆիկացում, կետադրական, փոխարինվեց: ը ։ → ը։ oգտվելով ԱՎԲ |
No edit summary |
||
Տող 1.
{{ԱՀ}}
{{Արևելահայերեն|Սմբատ Շահազիզ}}
{{Տեղեկաքարտ Անձ (արեւմտահայերէն)
'''Սմբատ Շահազիզ''' ([[1841]] - [[1901]] թթ.), բանաստեղծ, հրապարակախօս եւ մանկավարժ։▼
| անուն ազգանուն = Սմբատ Շահազիզ
| բնագիր ԱԱՀ =
| պատկեր = Սմբատ Շահազիզ.jpg
| չափ =
| նկարագրութիւն =
| ծնած է = [[5 Սեպտեմբեր]] [[1841]]
| ծննդավայր = [[Աշտարակ (արեւմտահայերէն)|Աշտարակ]]
| վախճանած է = [[5 Յունուար]] [[1901]]
| վախճանի վայրը = [[Մոսկուա]]
| քաղաքացիութիւն =
| հպատակութիւն =
| ազգութիւն = Հայ
| ալմա մատեր =
| կրօնք =
| ազդուած է =
| ազդած է =
| գրքեր =
| աշխատանք =
| կարողութիւն =
| մասնագիտութիւն = Բանաստեղծ
| ամուսին =
| ծնողներ =
| երեխաներ =
| պարգեւներ և մրցանակներ =
| կայքէջք =
| ստորագրութիւն =
}}
▲'''Սմբատ Շահազիզ''' ([[5 Սեպտեմբեր]] [[1841]], [[Աշտարակ (արեւմտահայերէն)|Աշտարակ]] - [[5 Յունուար]] [[1901]],
== Կենսագրութիւն ==
Ծնած է [[Աշտարակ]]։ Դեռ գրեթէ մանուկ, կը փոխադրուի [[Մոսկուա]]՝ աշակերտելու [[Լազարեան Ճեմարանին]]։ Հազիւ կ'աւարտէ, կը դառնայ [[հայերէն]] լեզուի եւ գրականութեան ուսուցիչ ՝ նոյն հաստատութեան մէջ։ Շահազիզ ուսման տարիներուն ներշնչուած է [[Ղեւոնդ Ալիշան|Ալիշան]]ի, [[Միքայէլ Նալբանդեան|Նալբանդեան]]ի եւ [[Ռափայէլ Պատկանեան|Պատկանեան]]ի ստեղծագործութիւններով։ Ջերմ բարեկամութեամբ կապուած է իր ուսուցիչներէն՝ [[Ստեփանոս Նազարեանց]]ի հետ։ Մանկավարժական ասպարէզը կը լքէ՝ 35 տարի աշխատելէ ետք։
Տող 8 ⟶ 37՝
Շահազիզ ունեցած է հանդարտ, ինքնամփոփ մարդու կեանք մը, համապատասխան իր նկարագիրին։ [[Լազարեան ճեմարան]] ուսուցիչ մնացած է ամբողջ կեանքը, մինչեւ հանգստեան կոչուիլը ՝ մահէն քիչ առաջ։
==Գրական Կեանք==
Գրական գործունէութիւնն սկսած է 1862 թուականին։ Բեղմնաւոր շրջանը տեւած է ընդամէնը մի քանի տարի։ Այդ տարիները տուած են այն, ինչ որ կը կազմած է Ս. Շահազիզի ամբողջ գրական բովանդակութիւնը։ Իր կեանքի յետագայ 42 տարիներու ընթացքին գրած է միայն ոտանաւորներ՝ ոչինչ աւելացնելով իր գրական անուան։ Այդ տարիներու ընթացքին ան գրած է նաեւ մի քանի հրապարակախօսական գրուածքներ։
Սմբատ Շահազիզ «Հիւսիսափայլ»ի հետեւողներէն էր, բայց շատ չափաւոր։ Այն, ինչ «Հիւսիսափայլ»ի ղեկավարները հրապարակախօսութեան միջոցով կ՛ուսուցանէին, Սմբատ Շահազիզ կը փորձէր քարոզել բանաստեղծական գրուածքներով։ Ազգ, հայրենիք, փոքր ինչ վերակազմուած եկեղեցի - ահա Շահազիզի բանաստեղծութեան առարկան։ Թոյլ էր անոր կարողութիւնը, կարճ՝ անոր արուեստի շունչը։ Անոր ոգեւորութեան ուժ տուող աղբիւրները եղած են ռուսական եւ [[Եւրոպա (արեւմտահայերէն)|եւրոպա]]կան մի քանի գրողներ։ Այդ ազդեցութիւնն այնքան մեծ էր, որ գրելու ընթացքին ան չէ կրցած սահմանազատել կրած արտքին ազդեցութիւնը եւ իր ինքնուրոյնութիւնը։ Այդ իսկ պատճառով անոր ինքնուրոյն յաջողած գործերը, օրինակ՝ «Ազնիւ Ընկերը» կամ «Երազը», աւելի շուտ ազատ թարգմանութիւններ են քան ինքնուրոյն գործեր։ Շահազիզի ստեղծագործութիւններու վրայ էական ազդեցութիւն ունեցած է [[Լորտ Պայրըն|Պայրըն]]ը. Անոր «Լեւոնի Վիշտը» պոէմը, գրուած՝ պայրընիզմի ազդեցութեան տակ։<ref>Հայ գրականութիւն, Սուրխաթեան, 1926 թ.</ref>
Շահազիզի առաջին բանաստեղծութիւնները՝ «Ազատութեան Ժամեր» ընդհանուր վերնագրով, տպագրուեցան 1860 թուականին։ Անոր ստեղծագործութեան համար առհասարակ բնորոշ են ժողովուրդի լուսաւորութեան եւ ազատութեան՝ այդ «սուրբ աքսորականի» գաղափարներին նուիրուած ոտանաւորները։ Շահազիզը խիստ յարձակումներ կը գործէ կղերականութեան վրայ՝ ներկայացնելով անոնց ո՛չ միայն լուսաւորութեան հակառակորդներ, այլեւ՝ մինչ անգամ քաղաքական ու սոցիալական առումով ժողովուրդի դահիճներ.
<poem>Հովիւ դառնալով ազգին հոգեւոր՝
Մի սարսափելի նպատակ ունեն՝
Որպէս մոլեռանդ դահիճ թունաւոր,
Զրկել, պատառել ժողովուրդներին…։</poem>
== Ծանօթագրութիւններ ==
{{ծանցանկ}}
[[Կատեգորիա:1841 ծնունդներ (արւմտ․)]]
| |||