«Սուրբ Ծնունդ» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

[[Հայ Առաքելական Եկեղեցի (արեւմտահայերէն)|Հայ Առաքելական ԵկեղեցիԵկեղեցին]]ն [[Յիսուս Քրիստոս]]ի Ս. Ծննդեան տօնը կը նշէ 6 [[Յունուար]]ին<ref name="Ծնունդ">{{cite web | url=http://www.aztagdaily.com/archives/274774 | title=Ս. Ծննդեան Տօնը` Իր Համընդհանուր Խորհուրդներով}}</ref>։ Կաթողիկէ եկեղեցին այս տօնը կը նշէ 25 [[Դեկտեմբեր (արեւմտահայերէն)|ԴեկտեմբերԴեկտեմբերին]]ին<ref name="Ծնունդ">{{cite web | url=http://www.aztagdaily.com/archives/274774 | title=Ս. Ծննդեան Տօնը` Իր Համընդհանուր Խորհուրդներով}}</ref>։

Մինչեւ Դ. դար, բոլոր քրիստոնեաները Ս. Ծնունդը նշած են 6 [[Յունուար]]ին։ Սակայն քրիստոնէութեան ընդունումէն անմիջապէս ետք, հռովմէացիները կը շարունակէին հեթանոսական տօներ նշել։ Բանն այն է, որ 25 ‎[[Դեկտեմբեր (արեւմտահայերէն)|ԴեկտեմբերԴեկտեմբերին]]ին մեծ շուքով կը նշուէր արեւի դից Միհրի (Միթրա, Մհեր) պաշտամունքին նուիրուած տօնը։ Հեթանոսական աւանդութիւնները խափանելու համար, 336-ին Հռոմի եկեղեցին 25 [[Դեկտեմբեր (արեւմտահայերէն)|ԴեկտեմբերԴեկտեմբերը]]ը պաշտօնապէս կը հռչակէ [[Յիսուս Քրիստոս]]ի ծննդեան օրը։ Հետագային Ասորիքի եւ գրեթէ ամբողջ արեւելքի մէջ [[Յիսուս Քրիստոս|Քրիստոսի]] Ծննդեան տօնի օրը կը փոխադրուի 25 [[Դեկտեմբեր (արեւմտահայերէն)|ԴեկտեմբերԴեկտեմբերին]]ին, իսկ 6 [[Յունուար]]ը կը մնայ որպէս Տիրոջ Աստուածայայտնութեան եւ Մկրտութեան օրը։

Ըստ Հայ եկեղեցւոյ՝ Ս. Ծննդեան նախորդող մէկ շաբաթը պահոց շրջան է։ 30 [[Դեկտեմբեր (արեւմտահայերէն)|ԴեկտեմբերԴեկտեմբերէն]]էն մինչեւ 5 Յունուարի գիշերը մարդիկ պահք կը պահեն։ Այդ ընթացքին կ'օգտագործուի բացառապէս բուսական ծագում ունեցող սնունդ։

Հայոց հին տոմարին համաձայն՝ Նոր տարին կը նշուէր 1 Նաւասարդին, այսինքն 11 [[Օգոստոս (արեւմտահայերէն)|ՕգոստոսՕգոստոսին]]ին, որ չէր զուգադիպեր պահքին։ Հետագային՝ տոմարական նոր հաշուարկի ներմուծմամբ, Նոր տարին կը սկսին տօնել 31 [[Դեկտեմբեր (արեւմտահայերէն)|ԴեկտեմբերԴեկտեմբերին]]ին, որ կը զուգադիպի քրիստոնէական մեծագոյն տօնի՝ Ս. Ծննդեան նախընթաց պահքին։ Պահեցողները պահոց շրջանէն դուրս կու գան 5 [[Յունուար]]ի երեկոյեան, երբ եկեղեցւոյ մէջ կը մատուցուի Ս. Ծննդեան Ճրագալոյցի Ս. Պատարագ եւ կը տրուի Ս. Ծննդեան աւետիսը։ Մարդիկ միմեանց կ'ողջունեն «Քրիստոս Ծնաւ եւ Յայտնեցաւ, ձեզի մեզի մեծ Աւետիս» ըսելով։

Յատկանշական է, որ Յիսուս Քրիստոսի Ս. Ծննդեան տօնը կը սկսի 5 [[Յունուար]]ի երեկոյեան, որովհետեւ եկեղեցական օրը կը փոխուի երեկոյեան ժամերգութենէն ետք՝ ժամը 17:00-ին։ Ս. Ծնունդը կը սկսինք տօնել 5 [[Յունուար]]ի երեկոյեան եւ 6 [[Յունուար]]ին։

* 6 [[Յունուար]]ին Ս. Ծննդեան Ս. Պատարագէն ետք կը կատարուի Ջրօրհնէքը, որ կը խորհրդանշէ [[Յորդանան]] գետի Քրիստոսի մկրտութիւնը։ Խաչով եւ Սրբալոյս Միւռոնով օրհնուած հրաշագործ ջուրը կը բաժնէ ժողովուրդին՝ իբրեւ բժշկութիւն հոգեւոր եւ մարմնաւոր հիւանդութիւններէ։

* 7 [[Յունուար]]ին, ինչպէս եւ բոլոր տաղավար (մեծ, գլխաւոր) տօներուն յաջորդող օրերը, հանգուցեալներու յիշատակութեան օրն է՝ Մեռելոցը։ 7 [[Յունուար]]ին՝ Ս. Պատարագէն ետք, բոլոր եկեղեցիներուն մէջ կը կատարուի հոգեհանգստեան արարողութիւն, որմէ ետք մարդիկ կ'այցելեն հարազատներու շիրիմները։

* Ս. Ծննդեան տօնի հանդիսութիւնները կ'աւարտին 13 [[Յունուար]]ին՝ Տիրոջ Անուանակոչութեամբ, որ նուիրուած է [[Յիսուս Քրիստոս|Յիսուս]] Մանուկի տաճար ընծայելուն, 8-րդ օրը թլփատելու եւ անուանակոչելու յիշատակին։

* [[5 Յունուար|5 Յունուար]]ին՝ ժամը 17:30-ին, բոլոր եկեղեցիներուն մէջ կը մատուցուի ճրագալոյցի տօնական Ս. Պատարագը՝ ազդարարելով Ս. Ծննդեան աւետիսը։ Այդ օրը երեկոյեան մարդիկ եկեղեցւոյ վառած մոմերը իրենց հետ տուն կը տանին եւ կը սկսին տօնել Ս. Ծնունդը<ref name="տօն">{{cite web | url=http://www.qahana.am/am/holidays | title=Տօներ}}</ref><ref>{{cite web | url=http://www.dasaran.am/apps/wiki/view/id/4134 | title=Սուրբ Ծնունդ}}</ref>։

* [[6 Յունուար|6 Յունուար]]ին՝ ժամը 11:00-ին, բոլոր եկեղեցիներուն մէջ կը մատուցուի Ս. Ծննդեան տօնական Ս. Պատարագը։ Ս. Պատարագէն ետք կը կատարուի Ջրօրհնէքի արարողութիւնը։ Օրհնուած ջուրը կը բաժնուի ներկաներուն<ref name="տօն">{{cite web | url=http://www.qahana.am/am/holidays | title=Տօներ}}</ref>։

* [[7 Յունուար|7 Յունուար]]ին հանգուցեալներու յիշատակութեան օրն է՝ Մեռելոցը։ Այդ օրը բոլոր եկեղեցիներուն մէջ կը մատուցուի Ս. Պատարագ, որմէ ետք կը կատարուի հոգեհանգստեան կարգը։ Առաւօտեան՝ Ս. Պատարագէն եւ հոգեհանգստեան կարգէն ետք, մարդիկ կ'այցելեն հարազատներու շիրիմները<ref name="տօն">{{cite web | url=http://www.qahana.am/am/holidays | title=Տօներ}}</ref>։

* [[13 Յունուար|13 Յունուար]]ին՝ Տիրոջ Անուանակոչութեան օրն է։ Այդ օրը եւս բոլոր եկեղեցիներուն մէջ կը մատուցուի Ս. Պատարագը։

Ս. Ծնունդի կերակուրներուն մէջ մեծ կարեւորութիւն ունէին նաեւ չոր միրգերով եւ [[Ընկոյզ|ընկուզեղէընկուզեղէնով]]նով պատրաստուած կերակուրները, [[Բրինձ (արեւմտահայերէն)|բրինձբրինձով]]ով եւ չամիչով եղինձը: Բրինձը կը խորհրդանշէր մարդկութիւնը, իսկ չամիչները` ընտրեալները` անոնք, զորս Աստուած ընտրեց իր գործը շարունակելու համար:

Հայկական Ծնունդի սեղանը կը ճոխանար նաեւ [[Կաղամբ (արեւմտահայերէն)|կաղամբկաղամբով]]ով պատրաստուած տոլմայով, չոր [[Բանջարեղէն|բանջարեղէնբանջարեղէններով]]ներով պատրաստուած ապուրով, որ «մայրամաճաշ» կը կոչուէր, ինչպէս նաեւ այդ օրուան համար խնամուած եւ տօնին նախօրեակին մորթուած խոյի, [[Ոչխար (արեւմտհայերէն)|ոչխարոչխարի]]ի կամ հորթի [[Միս (արեւմտահայերէն)|միսմիսով]]ով<ref>{{cite web | url=http://www.aztagdaily.com/archives/330919 | title=Տօներ – Աւանդութիւններ. Սուրբ Ծնունդ}}</ref>:

Ս. Ծնունդի սեղանին ոգելից ըմպելիներ չկային, սակայն կարմիր [[Գինի (արեւմտահայերէն)|գինիգինին]]ն արտօնուած էր, քանի որ անիկա Քրիստոսի արիւնը կը խորհրդանշէր: Իսկ [[Եւրոպա]]ցիք, յատկապէս [[Ֆրանսա|ֆրանսաֆրանսացիներն]]ցիներն ու [[Իտալիա (արեւմտահայերէն)|իտալացիիտալացիները]]ները Նոր տարուան եւ Ս. Ծնունդի սեղաններէն անպակաս կ՛ընեն տաք գինին<ref>{{cite web | url=http://www.aztagdaily.com/archives/274253 | title=Շնորհաւոր Նոր Տարի եւ Ս. Ծնունդ}}</ref>: