«Վերջակէտ» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
Նոր էջ «{{ԱՀ}} {{Արևելահայերեն|Վերջակետ}} {{Կը խմբագրեմ|Van.se}} {{Կէտադրական նշաններ|։}} '''Վերջակէտը''' հայերէնի...»:
 
No edit summary
Տող 3.
{{Կը խմբագրեմ|Van.se}}
{{Կէտադրական նշաններ|։}}
'''Վերջակէտը''' [[հայերէնի կետադրութիւն|հայերէնի կետադրական]] նշաններէն մէկն է, որը կը դրուի աւարտուած [[նախադասութիւն|նախադասութեան]] վերջը։ Այն նաեւ կ՛օգտագործվուիկ’օգտագործվուի հին [[վրացերէն]] գրութիւններու մէջ։<ref name="հին"/>
 
== Պատմութիւն ==
5-9-րդ դարերու հայերէն քերականական աշխատութիւններումաշխատութիւններու ևեւ ձեռագրերումձեռագրերու վերջակետնմէջ արտահայտվելվերջակէտն արտայայտուած է մեկմէկ քառակուսի կամ քառանկյունիքառանկիւնի կետովկէտով, ինչպեսինչպէս այսօր միջակետնմիջակէտն է։ Սակայն գործածության տեղով ևեւ մասամբ ձևովձեւով տարբերվելտարբերուած է միջակետից։միջակէտէն։ ՎերջակետիՎերջակէտի իմաստով այն գրվելգրուած է տողիցտողէն վեր վերևեւ, իսկ միջակետիմիջակէտի ևեւ ստորակետիստորակէտի իմաստով՝ տողի վրա։վրայ։ ՎերջակետըՎերջակէտը դրվելդրուած է պարզ ևեւ բարդ նախադասություններինախադասութիւններու վերջումվերջը, ևեւ արտահայտելարտայայտած խոսքիխօսքի ավարտըաւարտը, վերջնական դադարը, կամ ըստ հին քերականներիքերականներու «խորհրդիխորհուրդի» վախճանը»։
 
ՏասերորդՏասներորդ դարիցդարէն հայերենհայերէն գրություններումգրութիւններու գրիչներիմէջ գրիչներու մեծ մասնմասը օգտագործելգործածած են կրկնակետնկրկնակէտն (։) որպեսորպէս վերջակետ։վերջակէտ։ Այս դարիցդարէն վերջակետըվերջակէտը դրվումկը էդրուի տողի վրավրայ, իսկ որոշ ձեռագրերումձեռագրերու հայտնվումմէջ էկը որպեսյայտնուի քառանկյունիորպէս գծեր։քառանկիւնի Կրկնակետըգիծեր։ վերջակետիԿրկնակէտը դերումվերջակէտի նաևդերին հայտնվելմէջ նաեւ յայտնուած է վաղ շրջանի ռուսական ձեռագրերումձեռագրերու մէջ տասնչորրորդ դարից։դարէն։
 
ԱյժմյանԱյժմեան երկու կետովկէտով վերջակետիվերջակէտի գործածություննգործածութիւնն ավելիաւելի կանոնավորկանօնաւոր, հաստատուն ու համատարած էկը դառնումդառնայ ԺԱ-ԺԲ դարերիցդարերէն սկսածսկսեալ, ևեւ շարունակվումկը շարունակուի մինչ այժմ։
 
ՎերջակետըՎերջակէտը կոչվելկոչուած է նաևնաեւ '''կետկէտ ավարտյալաւարտյալ'''։ Ոմն անանուն մեկնիչմէկնիչ ևեւ հետագայումհետագային այլ քերականներ, այդ շարքումշարքին [[Վարդան Արևելցի|Վարդան Արեւելցի]]ն վերջակետըվերջակէտը կոչելկոչած են '''արքա''', իսկ [[Ստեփանոս Սյունեցի|Ստեփանոս Սիւնեցի]]ն ութերորդ դարումդարին այն համարումկը էհամարէ '''խոստումն''' կամ '''վախճան'''։ ՄիՁեռագրի մը ձեռագրումմէջ այն նաևնաեւ համարվելհամարուած է '''վճար ևեւ հանգիստ բանին'''։<ref name="հին">{{cite journal|title=Հին հայերենի կետադրությունը|author=Մխիթարյան, Հ.Մ.|number=4|journal=Պատմաբանասիրական հանդես|page=162-178|url=http://hpj.asj-oa.am/246/|year=1960}}</ref>
 
== Գործածութիւն ==
== Գործածություն ==
ՎերջակետըՎերջակէտը հայերենումհայերէնի մէջ [[տրոհությանտրոհութեան նշան]] է. դրվումկը էդրուի ավարտվածաւարտուած նախադասություններինախադասութիւններու վերջումվերջը, ևեւ արտահայտում էկ’արտայայտէ մեծ դադար։<ref>{{cite web|url=http://hayeren.hayastan.com/english/znaki.html|title=Հայոց Լեզվի Տրոհության նշանների ուղեցույց|accessdate=2011 թ․ հուլիսի 7}}</ref>
 
''Օրինակ՝''<br/>
Մի աղքատ մարդ ու կնիկ են լինում, ունենում են երեք աղջիկ։<br>
Մի օր հերը աշխատելիս է լինում, ծարավումծարաւում է, մեծ աղջկանը ջուրն է ղրկում։ Էս աղջիկը կուժն առնում է գնում աղբյուրը։աղբիւրը։ <br>
Աղբրի գլխին մի բարձր ծառ է լինում։ --''[[s:Կիկոսի մահը|Կիկոսի մահը]], Հովհաննես Թումանյան''
 
ՎերջակետնՎերջակէտն ամիջապեսամիջապէս հաջորդումկը էյաջորդէ նախորդ բառին՝ առանց [[բացատ]]ի, իսկ վերջակետիցվերջակէտէն հետոյետոյ դրվումկը էդրուի մեկմէկ բացատ։ ՎերջակետինՎերջակէտին հաջորդողյաջորդող բառը (բացատիցբացատէն հետոյետոյ) սկսվումկը էսկսի [[մեծատառ]]ով։
 
== ՅունիկոդումԵունիքոտում ==
ՎերջակետըՎերջակէտը համակարգչային [[յունիկոդԵունիքոտ]] ստանդարտումստանդարտին ներկայացվումմէջ էկը ներկայացուի U+0589 նիշով։
 
[[Վինդոուզ|Ուինտոուզ]]ի [[լռելյայն]] հայերենիհայերէնի դասավորությանդասաւորութեան խնդիրներիցխնդիրներէն մեկնմէկն է այն, որ վերջակետնվերջակէտն արտահայտող յունիկոդիԵունիքոտի U+0589 նիշի փոխարեն օգտագործվելօգտագործուած է [[անգլերենանգլերէն երկուկետ]]ներկուկետն արտահայտողարտայայտող U+003A նիշը։ ԹեևԹէեւ երկու նիշերն իրարիրարու բավականինբաւականին նման են, սակայն կոդավորմանքոտաւորման տեսակետիցտեսակէտէն խնդիրներ ենկը առաջացնումյառաջացնեն, քանի որ հայերենհայերէն վերջակետնվերջակէտ արտահայտում էկ’արտայայտէ նախադասության ավարտնաւարտն, իսկ անգլերենանգլերէն երկուկետը՝ ոչ։
 
== ԱղբյուրներԱղբիւրներ ==
{{Ծանցանկ}}
 
== Արտաքին հղումներյղումներ ==
* [http://www.fileformat.info/info/unicode/char/589/index.htm ՀայերենՀայերէն վերջակետըվերջակէտը յունիկոդումԵունիքոտի մէջ]
* [http://www.unicode.org/charts/PDF/U0530.pdf ՅունիկոդիԵունիքոտի հայերենիհայերէնի նիշերը]
Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/wiki/Վերջակէտ» էջէն