«Վոլփրամ» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
No edit summary
Տող 1.
{{ԱՀ}}
{{Արևելահայերեն|Վոլֆրամ}}
'''Վողփրամ''', քիմիական տարր մըն է որուն նշանն է <big>'''W'''</big> ({{Լեզու la|Wolframium}}), պարբերականկարգահամարը՝ համակարգի VI տարբերութեան74, VIատոմական խումբիզանգուածը՝ (6<sup>րդ</sup> խումբի երկրորդական ենթախումբի (Բ-խումբ)) քիմիական183,81: տարր։
 
Կարգահամարը՝ 74, ատոմական զանգուածը՝ 183,81: Անցումային տարր է։ Պարբերական համակարգին գրաւած դիրքին համապատասխան ունի 6 արժէքական [[ելեկտրոն]]<ref>{{cite book|url=https://books.google.am/?id=foLRISkt9gcC&pg=PA9|page=9|title=Tungsten: properties, chemistry, technology of the element, alloys, and chemical compounds|author=Erik Lassner|author2=Wolf-Dieter Schubert|publisher=Springer|date=1999|isbn=0-306-45053-4}}</ref> 5s<sup>2</sup> 5p<sup>6</sup> 5d<sup>4</sup> 6s<sup>2</sup>: K, L, M, N թաղանթները լրացուած են։ d տարր է։
 
Վողփրամը կ'առաջացնէ միացութիւններ +2, +3, +4, +5 եւ +6 [[օքսիտացման աստիճան]]ներով<ref name="emsley">{{cite book |last=Emsley |first=John E. |title=The elements |edition=2nd |publisher=Oxford University Press |location=New York |date=1991 |isbn=0-19-855569-5 }}</ref><ref>{{Cite journal
| last1 = Morse|first1 = P. M.
| last2 = Shelby|first2 = Q. D.
| last3 = Kim|first3 = D. Y.
| last4 = Girolami|first4 = G. S.
| title = Ethylene Complexes of the Early Transition Metals: Crystal Structures of [HfEt<sub>4</sub>(C<sub>2</sub>H<sub>4</sub>)<sup>2−</sup>] and the Negative-Oxidation-State Species [TaHEt(C<sub>2</sub>H<sub>4</sub>)<sub>3</sub><sup>3−</sup>] and [WH(C<sub>2</sub>H<sub>4</sub>)<sub>4</sub><sup>3−</sup>]
| journal = Organometallics
| volume = 27
| issue = 5
| pages = 984–993
| date = 2008
| doi = 10.1021/om701189e
}}</ref>, սակայն անոր աւելի բնութագրական է +6 օքսիտացման աստիճանը։
 
== Պատմութիւն ==
Վողփրամը յայտնաբերած եւ WO<sub>3</sub>-ի ձեւով անջատած է Քարլ Վիլհեմ Շեէլէն [[1781 թուական]]ին, թունկսթեն միներալէն, որուն արդիւնքին ստացուեցաւ [[Դեղին, գոյն, արեւմտահայերէն|դեղին]], ծանր քար (վողփրամի եռօքսիտ), որը յետագային վերանուանուած է՝ շէելիթ։
Տող 28 ⟶ 11՝
== Անունը==
[[Պատկեր:TungstenMetalUSGOV.jpg|մինի|240px|ձախից|{{resize|90%|Վողփրամի փոշի}}]]
Անունն ստացած վողփրամիթ հանքանիւթի անունէն, որ կը նշանակէ «Գայլի փրփուր» ({{Լեզու la|Spuma Lupi}} կամ {{Լեզու de|Wolf}}՝ գայլ, Rahm՝ փրփուր): ՆոյնՇուէտներէն անուանtungsten շուետներէն(«ամուր tungsramքար») ձեւըանունը կը գործածուէ [[անգլերէն]]ին մէջ։
 
== Բնութեան Մէջ ==
Տող 39 ⟶ 22՝
 
Սենեակային ջերմաստիճանին, չոր օդին քիմիապէս բաւականին անաշխոյժ է, բայց բարձր ջերմաստիճանին՝ 400 – 500&nbsp;°C-ին դանդաղ կ'օքսիտանայ [[թթուածին]]ով: [[Ջրածին (արեւմտահայերէն)|Ջրածինի]] հետ գործնականին չփոխազդէր, նոյնիսկ հալման ջերմաստիճանին։ [[Բորակածին]]ին հետ կը փոխազդէ 2000&nbsp;°C-էն բարձր ջերմաստիճանին։ [[Ածխածին (արեւմտահայերէն)|Ածխածին]]ը 1100 – 1200&nbsp;°C-ին կը փոխազդէ վողփրամին հետ՝ յառաջացնելով <big>WC</big> եւ <big>W<sub>2</sub>C</big> միացութիւնները։ Վողփրամը կը փոխազդէ նաեւ հալոկեններու, [[Ծծումբ (արեւմտահայերէն)|ծծումբի]]ի եւ [[սեղէն]]ի հետ։
== Քիմիական Յատկութիւններ ==
Կարգահամարը՝ 74, ատոմական զանգուածը՝ 183,81: Անցումային տարր է։ Պարբերական համակարգին գրաւած դիրքին համապատասխան ունի 6 արժէքական [[ելեկտրոն]]<ref>{{cite book|url=https://books.google.am/?id=foLRISkt9gcC&pg=PA9|page=9|title=Tungsten: properties, chemistry, technology of the element, alloys, and chemical compounds|author=Erik Lassner|author2=Wolf-Dieter Schubert|publisher=Springer|date=1999|isbn=0-306-45053-4}}</ref> 5s<sup>2</sup> 5p<sup>6</sup> 5d<sup>4</sup> 6s<sup>2</sup>: K, L, M, N թաղանթները լրացուած են։ d տարր է։
Վողփրամը կ'առաջացնէ միացութիւններ +2, +3, +4, +5 եւ +6 [[օքսիտացման աստիճան]]ներով<ref name="emsley">{{cite book |last=Emsley |first=John E. |title=The elements |edition=2nd |publisher=Oxford University Press |location=New York |date=1991 |isbn=0-19-855569-5 }}</ref><ref>{{Cite journal
| last1 = Morse|first1 = P. M.
| last2 = Shelby|first2 = Q. D.
| last3 = Kim|first3 = D. Y.
| last4 = Girolami|first4 = G. S.
| title = Ethylene Complexes of the Early Transition Metals: Crystal Structures of [HfEt<sub>4</sub>(C<sub>2</sub>H<sub>4</sub>)<sup>2−</sup>] and the Negative-Oxidation-State Species [TaHEt(C<sub>2</sub>H<sub>4</sub>)<sub>3</sub><sup>3−</sup>] and [WH(C<sub>2</sub>H<sub>4</sub>)<sub>4</sub><sup>3−</sup>]
| journal = Organometallics
| volume = 27
| issue = 5
| pages = 984–993
| date = 2008
| doi = 10.1021/om701189e
}}</ref>, սակայն անոր աւելի բնութագրական է +6 օքսիտացման աստիճանը։
 
== Արդիւնահանում==
Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/wiki/Վոլփրամ» էջէն