«Վրացական Թագաւորութիւն» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
Չ արեւմտահայերէն յօդուածներուն բարելաւման նպատակով oգտվելով ԱՎԲ
Չ փոխարինվեց: ` → ՝ (2) oգտվելով ԱՎԲ
Տող 30.
}}
 
'''Վրացական թագաւորութիւն''' (վրաց.՝ საქართველოს სამეფო`სამეფო՝ սաքարթվելոս սամեփո), միջնադարեան պետութիւն [[Կովկաս (արեւմտահայերէն)|Կովկասի]] եւ [[Հայկական Լեռնաշխարհ (արեւմտահայերէն)|Հայկական լեռնաշխարհի]] մէջ [[1008]]-[[1490]] թուականներուն։ Հիմնադրած է [[Աբխազիոյ արքայ Բագրատ III]]-ը [[1008]] թուականին։ Երկիրը կառավարած է [[Բագրատունիներու Թագաւորութիւն|Բագրատունիներու թագաւորական]] տոհմը <ref>[https://ru.wikisource.org/wiki/%D0%AD%D0%A1%D0%91%D0%95/%D0%91%D0%B0%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D1%8B Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона, Багратионы ]</ref>։ Տարածքը կազմած է առավելագոյնը 380 000 քառ. քմ՝ [[Թամար (արեւմտահայերէն)|Թամար]] թագուհիի օրով ([[1184]]-[[1213]])։
 
Առաջին շրջանին մայրաքաղաքն էր [[Քութայիս (արեւմտահայերէն)|Քութայիսը]]։ [[1122]] թուականէն [[Դաւիթ Շինարար]]ը մայրաքաղաքը կը տեղափոխէ վրացական մշակութային, քաղաքական ու տնտեսական կեդրոն՝ [[Թիֆլիս]]։ Հզորութեան շրջանին, երբ [[Բիւզանդական կայսրութիւն]]ը անկում կ՛ապրէր եւ [[Սելճուքեան սուլթանութիւն]]ը, իր մէջ ներառած է բազմաթիւ հարեւան եւ հեռաւոր երկրներ։ Ան իր մէջ կը նեռարէր [[Կովկասեան լեռներ]]ը, [[Հայկական Լեռնաշխարհ (արեւմտահայերէն)|Հայկական լեռնաշխարհի]] մեծագոյն մասը եւ [[Կուր-Արաքսեան դաշտավայր]]ը՝ տարածուելով [[Սեւ ծով]]ու եւ [[Կասպից ծով (արեւմտահայերէն)|Կասպից ծովու]] միջեւ։
Տող 56.
[[Պատկեր:Ashotkurapalatgeorgia.jpg|մինի|[[Աշոտ I Կիւրոպաղատ]]]]
 
[[7-րդ դար]]ուն՝ [[արաբական տիրապետութիւն|արաբական տիրապետութեան]] շրջանին, [[Վարազ-Տիրոց Բ Բագրատունի]]ն, որ դարձած էր հայոց [[մարզպան (արեւմտահայերէն)|մարզպան]] ([[628]]-[[634]]), իր տարածքներուն կը միացնէ նախկին [[Մեծ Հայք (արեւմտահայերէն)|Մեծ Հայքի]] [[Տայք նահանգ (արեւմտահայերէն)|Տայք նահանգը]]։ Աւելի ուշ Բագրատունիներուն կ՛անցնին [[Գուգարք (արեւմտահայերէն)|Գուգարքի]] գաւառներէն [[Կղարջք (արեւմտահայերէն)|Կղարջքը]], իսկ հայոց իշխան [[Աշոտ Մսակեր Բագրատունի (արեւմտահայերէն)|Աշոտ Մսակեր Բագրատունիի]] ([[790]]-[[826]]) օրով՝ [[Այրարատ (արեւմտահայերէն)|Այրարատի]] գաւառներից [[Շիրակի գաւառ|Շիրակը]], [[Արագածոտն (արեւմտահայերէն)|Արագածոտնը]], Տուրուբերանի գաւառներէն`գաւառներէն՝ [[Տարօն]]ը եւ այլն։ Բագրատունիները, հոն կը հիմնեն առանձին իշխանութիւններ։
 
Տայք-Կղարջքի իշխանութիւնը (վրաց.՝ ტაო-კლარჯეთის სამეფო՝ [[Տաո-Կլարջեթի իշխանութիւն]]) հիմնադրած է [[Աշոտ I Կիւրոպաղատ (արեւմտահայերէն)|Աշոտ I Կիւրոպաղատը]] ([[813]]-[[830]]), որ պայմանագիր կնքած է [[Բիւզանդիոն]]ի հետ՝ արաբական տիրապետութենէն [[Վրաստան (արեւմտահայերէն)|Վրաստանը]] ազատելու համար եւ ընդունած է կիւրոպաղատի տիտղոսը։ Իշխանութեան մայրաքաղաքը դառձած է Աշոտի կողմէն ամրացուած [[Արտանուջ քաղաք (արեւմտահայերէն)|Արտանուջ քաղաքը]], որ յաջող դիրք կը գրաւէ [[Մետաքսէ մեծ ճանապարհ]]ի երկարութեամբ։ Ան սերտ կապեր կը հաստատէ հայ [[Բագրատունիներ (արեւմտահայերէն)|Բագրատունիներու]] հետ՝ հայոց իշխաններ [[Աշոտ Մսակեր (արեւմտահայերէն)|Աշոտ Մսակեր]] ([[790]]-[[826]]) եւ [[Բագրատ Ա Բագրատունի (արեւմտահայերէն)|Բագրատ Ա Բագրատունիի]] ([[826]]-[[851]]) գլխաւորութեամբ<ref>[http://rbedrosian.com/Ref/CMH1.htm Armenia and Georgia by Cyril Toumanoff]</ref>։