«Վրացերէն» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Տող 44.
== Դասակարգում ==
Վրացերէնը առաջատար լեզուն է Քարթվելական լեզուաընտանիքի, որուն մէջ կը մտնեն նաեւ սուաներէնը, մինկրելերէնը եւ լազերէնը։
[[Պատկեր:Georgian script.jpg|մինի|ձախից|150px|Վրացերէն ազդագիր]]
== Քերականութիւն ==
=== Բառակազմութիւն ===
=== Թուական Անուններ ===
Վրացերէնի մէջ թիւերուն անունները կը կառուցուեն պարզ անուններէն, որոնք տասներկուսն են՝ 1-ერთი {{resize|85%|(էրթի)}}, 2-ორი {{resize|85%|(օրի)}}, 3-სამი {{resize|85%|(սամի)}}, 4-ოთხი {{resize|85%|(օթխի)}}, 5-ხუთი {{resize|85%|(խութի)}}, 6-ექვსი {{resize|85%|(էքվսի)}}, 7-შვიდი {{resize|85%|(շվիտի)}}, 8-რვა {{resize|85%|(րվա)}}, 9-ცხრა {{resize|85%|(ցխրա)}}, 10-ათი {{resize|85%|(աթի)}}, 20-ოცი {{resize|85%|(օցի)}} եւ 100-ასი {{resize|85%|(ասի)}}:<br>
11-էն մինչեւ 19 թիւերու անունները կը կազմուեն 1-էն մինչեւ 9 թիւերու անուններուն կցելով. առջեւէն՝ '''թ''' («աթիի» կրճատ ձեւը) եւ ետեւէն՝ մէտի (=աւելի): Որոշ պարագաներուն նախածանցուած '''թ'''-ն արմատական թուականի առաջին բաղաձայնի հետ միաձուլուելով կը ձեւաւորէ նոր բաղաձայն մը՝ թ+ս→ց, թ+շ→չ, թ+ց→ց, կամ յառաջ կը բերէ արմատի առաջին բաղաձայններու փոխատեղութիւն՝ թ+րվ→թվր:<ref name=Boeder_2005_21>{{cite journal | author=Boeder, Winfried | title=The South Caucasian Languages | journal=Lingua | volume=115 | year=2005 | page=21 | url=http://www.uni-jena.de/unijenamedia/Downloads/faculties/phil/kaukasiologie/South+Caucasian-EGOTEC-9fffqnimr809oq8vdmg80eckr6.pdf | doi=10.1016/j.lingua.2003.06.002}}</ref><ref name=Hewitt_1995_51>Hewitt (1995), pp. 51–54.</ref>
11-თერთმეტი {{resize|85%|(թէրթմետի)}}, 12-თორმეტი {{resize|85%|(թորմետի)}}, 13-ცამეტი {{resize|85%|(ցամետի)}}, 14-თოთხმეტი {{resize|85%|(թոթխմետի)}}, 15-თხუთმეტი {{resize|85%|(թխութմետի)}}, 16-თექვსმეტი {{resize|85%|(թեքվսմետի)}}, 17-ჩვიდმეტი {{resize|85%|(չվիտմետի)}}, 18-თვრამეტი {{resize|85%|(թվրամետի)}} եւ 19-ცხრამეტი {{resize|85%|(ցխրամետի)}}:
==== Շաբթուայ անունները ====
Շաբթուայ առաջին չորս օրերու անուններու կառուցուածքը կը նմանի նոյնի հայերէնին՝
Տող 53 ⟶ 56՝
* չորեքշաբթի-ოთხშაბათი {{resize|85%|(օթխշապաթի)}}
* հինգշաբթի-ხუთშაბათი {{resize|85%|(խութշապաթի)}}
==== ԹուականԳոյական Անուններ ====
Գոյականներու ամանակային կամ տարածական կապերը արտայայտելու համար կը կիրառուեն ածանցներ ու կապային բառեր, որոնք ունեն իրենց նշանակութիւնները՝
Վրացերէնի մէջ թիւերուն անունները կը կառուցուեն պարզ անուններէն, որոնք տասներկուսն են՝ 1-ერთი {{resize|85%|(էրթի)}}, 2-ორი {{resize|85%|(օրի)}}, 3-სამი {{resize|85%|(սամի)}}, 4-ოთხი {{resize|85%|(օթխի)}}, 5-ხუთი {{resize|85%|(խութի)}}, 6-ექვსი {{resize|85%|(էքվսի)}}, 7-შვიდი {{resize|85%|(շվիտի)}}, 8-რვა {{resize|85%|(րվա)}}, 9-ცხრა {{resize|85%|(ցխրա)}}, 10-ათი {{resize|85%|(աթի)}}, 20-ოცი {{resize|85%|(օցի)}} եւ 100-ასი {{resize|85%|(ասի)}}:<br>
 
11-էն մինչեւ 19 թիւերու անունները կը կազմուեն 1-էն մինչեւ 9 թիւերու անուններուն կցելով. առջեւէն՝ '''թ''' («աթիի» կրճատ ձեւը) եւ ետեւէն՝ մէտի (=աւելի): Որոշ պարագաներուն նախածանցուած '''թ'''-ն արմատական թուականի առաջին բաղաձայնի հետ միաձուլուելով կը ձեւաւորէ նոր բաղաձայն մը՝ թ+ս→ց, թ+շ→չ, թ+ց→ց, կամ յառաջ կը բերէ արմատի առաջին բաղաձայններու փոխատեղութիւն՝ թ+րվ→թվր:<ref name=Boeder_2005_21>{{cite journal | author=Boeder, Winfried | title=The South Caucasian Languages | journal=Lingua | volume=115 | year=2005 | page=21 | url=http://www.uni-jena.de/unijenamedia/Downloads/faculties/phil/kaukasiologie/South+Caucasian-EGOTEC-9fffqnimr809oq8vdmg80eckr6.pdf | doi=10.1016/j.lingua.2003.06.002}}</ref><ref name=Hewitt_1995_51>Hewitt (1995), pp. 51–54.</ref>
* ''-վիթ''՝ պէս, նման (պավշվի'''վիթ'''՝ երեխայի նման)
11-თერთმეტი {{resize|85%|(թէրթմետի)}}, 12-თორმეტი {{resize|85%|(թորմետի)}}, 13-ცამეტი {{resize|85%|(ցամետի)}}, 14-თოთხმეტი {{resize|85%|(թոթխմետի)}}, 15-თხუთმეტი {{resize|85%|(թխութմետի)}}, 16-თექვსმეტი {{resize|85%|(թեքվսմետի)}}, 17-ჩვიდმეტი {{resize|85%|(չվիտմետի)}}, 18-თვრამეტი {{resize|85%|(թվրամետի)}} եւ 19-ცხრამეტი {{resize|85%|(ցխրամետի)}}:
* ''-զէ''՝ վրայ
* ''-թան''՝ քովը
* ''-թան էրթատ''՝ հետ, միասին (տետաս'''թան էրթատ'''՝ մայրիկին հետ միասին)
* ''-շի''՝ մէջ, ներս (քալաք'''շի'''՝ քաղքին մէջ)
* ''-տան''՝ (որեւէ մի տեղ)-էն
* ''-կան''՝ (որեւէ մի անձ, առարկայ)-էն
* ''կամօ''՝ պատճառաւ (շենս '''կամօ'''՝ քու պատճառաւ)
* ''կարտա''՝ բացի
* ''կարէշէ''՝ առանց (մշոպլեպիս '''կարէշէ'''՝ առանց ծնողքի)
* ''-թվիս''՝ համար (մեգոպրեպիս'''թվիս'''՝ ընկերներուն համար)
* ''միեր''՝ (միջոց)-ով
* ''մակիվրատ''՝ փոխարէն
* ''-ցին''՝ առաջ, միչեւ, դիմաց
* ''-մտէ''՝ մինչեւ (խուալա'''մտէ'''՝ մինչեւ վաղը)
 
 
=== Դերանուններ ===
 
Աղիւսակին մէջ բերուած են բոլոր վեց անձնական դերանուններու խոնարհումները՝
[[Պատկեր:Georgian script.jpg|մինի|ձախիցաջից|150px|Վրացերէն ազդագիր]]
{| cellspacing="0" cellpadding="5" border="1" style="text-align: center" class="wikitable"
!&nbsp;
Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/wiki/Վրացերէն» էջէն