«Տնտեսութիւն» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն
Նոր էջ «{{ԱՀ}} {{Արևելահայերեն|Տնտեսություն}} Պատկեր:GDP PPP Per Capita IMF 2008.svg|մինի|աջից|[[Համաշխարհային տնտեսութի...»: |
(Տարբերութիւն չկայ)
|
13:19, 25 Օգոստոս 2015-ի տարբերակ
Տնտեսութիւն (հին յուն․՝ οἶκος – տուն եւ νόμος – օրէնք, տառացիօրէն «տնտեսաւարման կանոններ») տնտեսական գործունեութիւն (արտադրութիւն, բաշխում, փոխանակում եւ բարիքներու սպառում)։ «Տնտեսութիւն» տերմինի տակ սովորաբար կ՛ենթադրուի.
- «Տնտեսութիւն» գիտութիւնը
- համաշխարհային տնտեսութիւնը (միջ-տնտեսական)
- երկիրի տնտեսական գործունեութեան ամբողջութիւնը
- որեւէ հասարակութեան տնտեսութիւնը (մարզի, երկրի, խումբի, երկիրներու, աշխարհի)
- տան վարման օրէնքները, կանոնները
- նիւթական եւ ոչ նիւթական արտադրութեան տեսակներու ամբողջութիւնը
- արտադրութեան, բաշխման, փոխանակման եւ սպառման համակարգի մէջ դասաւորուող եւ հասարակութեան տնտեսական բազիս ձեւաւորող տնտեսական հարաբերութիւններու ամբողջութիւնը, որու վրայ կը տեղակայուին գաղափարական եւ քաղաքական կառոյցները։
Առաջին անգամ գիտական աշխատութեան մէջ «տնտեսութիւն» բառը կը հայտնէ մ. թ. ա. 4-րդ դարու Արիստոտելի մոտ, որ այն կ՛անուանուի «բնական գիտութիւն»։ Տնտեսագիտութեան գլխաւոր գործառոյթը կը կայանայ անոր մէջ, որ մշտապէս ստեղծած այնպիսի բարիքներ, որոնք անհրաժեշտ են մարդկանց կենսագործունեութեան համար եւ առանց որոնց հասարակութիւնը չի կարող զարգանալ։ Այսօր տնտեսագիտութիւնը դա նիւթական եւ ոչ նիւթական արտադրութեան ոլորտները ներառող տնտեսաւարման համակարգ է։ Ժամանակակից հասարակութեան տնտեսագիտութիւնը իրմով կը ներկայացնէ բարդ եւ ընդգրկուն օրկանիզմ, որ կ՛ապահուէ ամէն մարդու եւ ամբողջ հասարակութեան կենսագործունութիւնը։ Տնտեսութիւնը կ՛օգնէ բաւարարել մարդու առաւելագոյն պահանջմունքները սահմանափակ աղփիւրներու աշխարհի մէջ։ Կ՛առանձնացնեն տնտեսութեան տարբեր ձեւեր.
- շուկաեական համակարգ
- վարչահրամաեական համակարգ (վհհ)
- խառը
Հետազոտողները նկատի ունին տնտեսութիւնը, երբ կ՛առանձնացնեն արտադրութեան «micro-macro»տնտեսական մակարդակներ եւ միջ-տնտեսական։ «micro»տնտեսական հանդես կու գայ որպէս առանձնացուած արտադրութիւն կամ ձեռնարկութիւն։ «macro»տնտեսական հանդես կու գայ որպէս ազգային տնտեսութիւն կամ պետութեան տնտեսութիւն։ Միջ-տնտեսական բնութագրած է համաշխարհային տնտեսութեան առաջացման եւ զարգացման օրինաչափութիւնը։
Էկոնոմիկան փիլիսոփայութեան տեսանկիւնից
Փիլիսոփայութեան մէջ տնտեսական դիտարկուած է որպէս հասարակական հարաբերութիւններու համակարգ՝ դիտարկուած արժեքի հասկացութեան տեսանկիւնից։ Մարքսիզմի մարդու գործունեութիւնը նիւթական բարիքներու արտադրութեան եւ վերարտադրութեան, մարդու հիմնական նիւթական պահանջմունքներու բաւարարումն է (սնբւելը, կացարանը եւ այլն)։ Արիստոտելը կը հակադրէր տնտեսական քրեմատիստիկային (գործունեութիւն ուղղուած օգուտի ստացմանը)։ Էկոնոմիկան նիւթական բարիքներու արտադրութեան, բաշխման, փոխանակման եւ սպառման, աղփիւրներու բնական օգտագործման վերաբերեալ հասարակական հարաբերութիւններու ոլորտ է։
Աշխարհի խոշորագոյն տնտեսութիւնները ՀՆԱ-ով
Աշխարհի խոշորագոյն տնտեսութիւնները 2008 թուականին ՀՆԱ-ի ծաւալով (միլիոն ԱՄՆ դոլարներով) համաձայն International Monetary Fund-ի՝ Արժոյթի Միջազգային Հիմնադրամի կողմէն կազմուած ցուցակի.
| Տեղը | Երկիր | ՀՆԱ (մլն $) |
|---|---|---|
| Ամբողջ աշխարհ | 60 917 477[1] | |
| Եւրամիութիւն | 18 387 785[1] | |
| 1 | Ամերիկայ-Միացեալ Նահանգներ | 14 441 425 |
| 2 | Ճաբոն | 4 910 692 |
| 3 | Չինաստան | 4 327 448 |
| 4 | Գերմանիա | 3 673 105 |
| 5 | Ֆրանսա | 2 866 951 |
| 6 | Անգլիայ | 2 680 000 |
| 7 | Իտալիա | 2 313 893 |
| 8 | Ռուսասիա | 1 676 586 |
| 9 | Սպանիա | 1 601 964 |
| 10 | Պրազիլ | 1 572 839 |
| 11 | Կանադայ | 1 499 551 |
| 12 | Հնդկաստան | 1 206 684 |
| 13 | Մեքսիգոյ | 1 088 128 |
| 14 | Աւստրալիա | 1 013 461 |
| 15 | Հարաւային Գորեայ | 929 124 |
Ծանօթագրութիւններ
- ↑ 1,0 1,1 «Nominal 2008 GDP for the world and the European Union.»։ World economic outlook database, October 2009։ International Monetary Fund։ արտագրուած է՝ 2009 թ․ հոկտեմբերի 1–ին
Հղումներ
- Национальная экономическая энциклопедия
- Электронная библиотека бизнес книг по экономике
- Российские и зарубежные экономические журналы на портале eLibrary.ru
- Статьи по экономике из научных библиотек
- J. M. Keynes. The General Theory of Employment(անգլերէն) Interest and Money, 1936
- Электронная библиотека по экономике, теории активных систем и менеджменту
- Макроэкономика. Электронные книги по макроэкономике
- Микроэкономика. Электронные книги по микроэкономике
- Федеральный образовательный портал «Экономика. Социология. Менеджмент»
- Белорусский экономический портал «ЭКОНОМИКА.BY»
- Образовательный портал «Экономика. Управление. Право»
Այս յօդուածի նախնական տարբերակը կամ նրա մասը վերցուած է «Հայաստան» հանրագիտարանէն, որի նիւթերը թողարկուած են` Քրիեյթիւ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թոյլատրագրի ներքոյ։ 
|