«Տուտուկ» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Տող 1.
{{ԱՀ}}
{{արեւմտահայերէն|Դուդուկ}}
[[Դուդուկ|Տուտուկ]]
{{Տեղեկաքարտ երաժշտական գործիք (արեւմտահայերէն)
|անուանում = Տուտուկ
|անուանումներ = Ծիրանափող
Տող 15.
|Ուիքիպահեստ =
}}
 
'''Տուտուկ''' կամ '''Ծիրանափող''', հայկական փողային գործիք, որը նաև տարածուած է [[Մերձաւոր Արևելք]]ի մէջ։
 
== Պատմութիւն ==
[[Պատկեր:Duduk mouthpiece.png|200px|ձախից|մինի|Դուդուկի կրկնակի լեզվակավոր եղեգնյա մունդշտուկը (ղամիշ<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=bYoDSVvSTCI&feature=relmfu Գեորգ Դաբաղյանը դուդուկի մասին]</ref>)]]
Ըստ որոշ փաստերու տուտուկը կը գործածուի [[մ.թ.ա. 1200]] թուականէն, սակայն կան տեսակետներ, որ այն 1,500 տարուան պատմութիւն ունի։<ref>[http://www.encyclopedia.com/doc/1G2-3428400203.html Encyclopedia.com:DJIVAN GASPARYAN]</ref> Հայկական տուտուկի պատմութիւնը կը հասնի մինչև հայկական արքայէն արքայ [[Տիգրան Մեծ]]ի ժամանակները, ով կառավարեր է [[մ.թ.ա. 95]]–[[մ.թ.ա. 55]] թթ.։<ref>"Հայկական տուտուկի պատմութիւնը կը հասնի մինչև հայկական արքայից արքա Տիգրան Մեծի ժամանակները, ով կառավարել է մ.թ.ա. 95–մ.թ.ա. 55 թթ.:": "[http://www.unesco.org/culture/ich/index.php?RL= 00092 The Duduk and its Music]. [[ՅՈՒՆԵՍԿՕ]]. Ըստ փետրուարի 8, 2010.</ref> <br />Ըստ էթնոերաժշտագետ Ջոնաթան ՄաքՔոլլումի՝
 
{{Քաղուածք|Այն [տուտուկը] միակ հայկական երաժշտական գործիքն է որ հասած է մինչև մեր օրերը, և հայկականութեան խորհրդանիշն է։ Տուտուկի գլխավոր առանձնահատկութիւնը լսողին [[հայերէն]]ի իւրահատկութիւններու փոխանցումն է։<ref name="Armenianweekly.com">Turpin, Andy. {{cite web|url=http://www.armenianweekly.com/2010/02/12/nothing-sounds-armenian-like-a-duduk/ |title=Nothing Sounds Armenian Like a Duduk: ALMA Lecture |publisher=''The Armenian Weekly'' |date= 2010-02-12 |accessdate= 2010-02-22}}</ref>}}
* 2005 թ. հայկական տուտուկի նուագը ճանչցուած է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ոչ նիւթական մշակութային ժառանգութեան գլուխգործոց <ref name="UNESCO">[http://www.unesco.org/culture/ich/index.php?RL=00092 UNESCO: Հայկական տուտուկը մարդկութեան բանաւոր և ոչ նիւթական ժառանգութեան գլուխգործոց է: (eng.)]</ref>.
[[Պատկեր:Duduk mouthpiece.png|200px|ձախից|մինի|Դուդուկի կրկնակի լեզվակավոր եղեգնյա մունդշտուկը (ղամիշ<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=bYoDSVvSTCI&feature=relmfu Գեորգ Դաբաղյանը դուդուկի մասին]</ref>)]]
[[Պատկեր:SERGO.TEL - April - duduk-improvisation2.ogg|ձախից|մինի|Դուդուկի նվագ SERGO.TEL.-ի կատարմամբ]]
 
== Կառուցուածք ==
[[Պատկեր:SERGO.TEL - April - duduk-improvisation2.ogg|ձախից|մինի|Դուդուկի նվագ SERGO.TEL.-ի կատարմամբ]]
Տուտուկը կը պատրաստուի [[ծիրան]]ի ծառի փայտէն։ Փողի երկարութիւնը կ'ըլլայ 28, 33 կամ 40 սմ։
 
Տող 37 ⟶ 38՝
{{ծանցանկ}}
{{Ոչ նիւթական համաշխարհային ժառանգութիւն|00092}}
{{Հայկական երաժշտական գործիքներ}}
 
[[Կատեգորիա:Տուտուկ]]
Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/wiki/Տուտուկ» էջէն