«Կրիաներ» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Տող 4.
| name = Կրիա
| image file = Hawaii turtle 2.JPG
| image descr = Կանաչ կրիան Հաուայի ջուրերուն մեջ
| image descr =
| image2 file =World.distribution.testudines.1.png
| image2_caption =
| regnum = Կենդանիներ
| phylum = Քորդաւորներ
| classis = Սողուններ
| infraclassis =
| ordo =
Տող 32.
Կրիաները երկարակեաց կենդանիներ են։ Առանձին տեսակներու կեանքի տեւողութիւնը կը հասնէ մինչեւ 120 տարի։ Ամենաերկարակեացները, կրնան ապրիլ մինչեւ 170 տարի։
== Կազմուածք ==
[[Պատկեր:SmithTestudoSkeletonTagged.PNG|մինի|ձախից|300px400px|Կրիայի կմախքը՝կմախքը <br />1՝ գանգ; 2՝ վիզի ողեր; 3՝ թիակներ; 4՝ ուսոսկր; <br />5՝ արմունկոսկր; 6՝ բազկոսկր; 7՝ մեծ մատ;<br />8՝ միջնամատ; 9՝ ճկոյթ; 10՝ մարմնիմարմինի ողեր, <br />11՝ պլաստրոնփորի զրահ; 12՝ կոնք; 13՝ պոչի ողեր; <br />14՝ փոքր ազդրոսկր; 15՝ մեծ ազդոսկր]]
 
Կրիաներն իրենց արտաքինով կը տարբերուէն միւս կենդանիներէն` շնորհիւ պատեանի։ Պատեանը կրնայ է ունենալ ոսկրային կառուցուածք կամ լինել փափուկ, մաշկային, ինչպէս ծովերը բնակուող կրիաներու մօտ է։
Տող 38.
Զրահի ձեւը թոյլ կը տայ պարզելու, թէ ինչպիսի կեանք է կը վարէ կրիան։ Կրիաներէն շատերն ունեն մեծ, գմբեթանման զրահ, ինչը կը դժուարացնէ, որ գիշատիչները ջարդել անոր իրենց երախին մէջ։ Քանի մը բացառութիւններէն մին Ափրիկէի բլիթանման կրիան է, որի զրահն ունէ տափակ ձեւ, ինչը թոյլ կը տայ, որ ան կրնայ թաքնուիլ ժայռերուն ծերպերը։ <br />
Ջուրի կրիաներէն շատերը նոյնպէս ունեն տափակ, շուրջհոսելի զրահներ, ինչը լողնալիս կը նւազեցնէ ջուրի դիմադրութւնը։ Ի տարբերութիւն իրենց ցամաքային դանդաղաշարժ ցեղակիցներու` ծովերում ապրող կրիաները հիանալի արագաշարժ լողորդներ են։
[[Պատկեր:Haeckel Chelonia.jpg|մինի|աջից|178px|<small>Նկար մը Էրնսթ Հեքքելի "Kunstformen der Natur" գիրքէն, 1904</small>]]
 
Կրիաներու զրահներու գոյները կրնան տարբեր ըլլալ։ Սովորաբար դրանք կըլլան են դարչնագւյն, սեւ կամ ձիթենու [[Կանաչ (գոյն, արեւմտահայերէն)|կանաչ]] գոյների։ Որոշ դեպքերին զրահն կ'ունենaj կարմիր, նարնջագոյն, դեղին կամ մոխրագոյն երանգներ։ <br />
Առանձին ուշադրութեան են արժանի կրիայի զրահի մեջքի մասի նախշերը, որոնք բազմազան են եւ տարբեր տեսակներու մոտ՝ տարբեր։
== Սնունդը ==
[[Պատկեր:Tortoise, Patara, Lycia, Turkey.jpg|mini|մինի|ձախից|240px|<small>Միջերկրածովեան կրիա</small>]]
[[Պատկեր:00 Badalona - Parc de Can Solei i Ca l’Arnús 05.JPG|mini|մինի|ձախից|240px|<small>Քաղցրահամ ջուրերու կրիա</small>]]
Կրիաներուն սնունդը մեծապէս կախուած է այն միջավայրէն, ուր կ'ապրին։ Ցամաքային եւ ծովային կրիաները առաւելապէս բուսակեր են, բայց ծովային կրիաները երբեմն նաեւ ձուկ կ'որսան։ Անոնք նոյնիսկ կ'ուտեն սպունգներ եւ այլ փափկամարմիններ։ Կրիաները ունին նաեւ քանի մը ամիս անօթի մնալու կարողութիւնը։
{{Ֆոտոշարք|Tortoise, Patara, Lycia, Turkey.jpg|00 Badalona - Parc de Can Solei i Ca l’Arnús 05.JPG|լ1=180|լ2=180|տեքստ=Միջերկրածովեան եւ քաղցրահամ ջուրերու կրիաներ}}
 
== Աղբիւրներ ==
# «Ի՞նչ է, ո՞վ է» հանրագիտարան, 2-րդ հատոր։
Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/wiki/Կրիաներ» էջէն