«Հաճըն» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
No edit summary
Տող 67.
{{Արևելահայերեն|Հաճըն}}
 
'''ՀաճնՀաճըն''' (այժմայժմ՝ կոչված է '''Սաիմբեյլու'''Սաիմպէյլու, {{lang-tr|Saimbeyli}}), քաղաք պատմական [[ԼեռնաինԼեռնային ԿիլիկիաԿիլիկիոյ]]իւմ մէջ, ներկայիս ԹուրքիոիԹուրքիոյ ՅանրապետութեանՀանրապետութեան [[Ադանա նահանգԱտանա]]ի հիւսիսումնահանգի հիւսիսը, Սարոսի գետի վտակ Գյոկսուից«Կէոքսու»էն 10 կմ ք.մ. արեւմուտք, եռանկիւնաձեւ բլրիբլուրի վրա։վրայ։
 
== Պատմութիւն ==
 
Եղած է Հռոմեական (պահպանված էն մ.թ.ա. I դ. բէրդի ավերակնէրը), [[Բիւզանդական կայսրութիւն]]նէրի, Կիլիկիայի հայկական պետութեան կազմում։ Հնուց Հաճընում բնակվօղ [[յայէր]]ը XI դ. հիմնադրած էն Սուրբ Հակոբ վանքը (կանգուն է մինչեւ օրս)։ [[Կիլիկիաի հայկական թագավորութիւն|Կիլիկիայի հայկական թագավորութեան]] անկումէն ([[1375]] թ.) հետո մէծ թվով [[հայէր]] հաստատված էն Հաճընում։ XV դ. քաղաքը զավթած է Օսմանեան [[Թուրքիա]]ն։ [[1915]]-ին՝ 35 հզ. բն. (մոտ 30 հզ-ը՝ հայէր)։ [[Յայէր]]ն ունէին վէց եկեղէցուն՝ կից վարժարաննէր (նշանավոր էր Սահակ-Մեսրոպեանը)։ Քաղաքէն դուրս, Սուրբ Յակօբ վանքում, կը գործէ գիշերօթիկ վարժարան։ Զբաղւած էն հիմնականում արհեստնէրով եւ առեւտրով։ [[1915]]-ի [[Մէծ եղէռն]]ի ժամանակ
յաճընիԵղած է Հռոմէական (պահպանուած են մ.թ.ա. I դ. բերդի աւերակները), [[յայէրԲիւզանդական կայսրութիւն]]ըներու, Կիլիկիոյ հայկական պետութեան կազմիմ մէջ։ Հինէն Հաճընի մէջ բնակող հայերը XI դարուն հիմնադրած են Սուրբ Յակոբ վանքը (կանգուն է մինչեւ օրս)։ [[Կիլիկիաի հայկական թագավորութիւն|Կիլիկիոյ Հայկական Թագաւորութեան]] անկումէն ([[1375]]թ.) յետոյ մեծ թիւով հայեր հաստատուած են Հաճընի մէջ։ XV դարուն քաղաքը գրաւած է [[Օսմանյան Թուրքիա|Օսմանեան Թուրքիա]]ն։ [[1915]]-ին՝ 35 հզ. բն. (մօտ 30 հզ-ը՝ հայեր)։ Հայերն ունէին վեց եկեղեցիներուն կից՝ վարժարաններ (նշանաւոր էր Սահակ-Մեսրոպեանը)։ Քաղաքէն դուրս, Սուրբ Յակոբ վանքին մէջ կը գործէր գիշերօթիկ վարժարան։ Հիմնականօրէն զբաղած են արհեստներով եւ առեւտուրով։ [[1915]]-ին, [[Մեծ եղեռն]]ի ժամանակ, Հաճընի հայերը բռնութեամբ տեղահանւածտեղահանուած եւ աքսորվածաքսորուած էնեն [[ԴերՏէր ԶորԶօր]], որտէղորտեղ նրանցանոնց մեծ մասը զոհվածզոհուած է։ [[1919]]-ին մոտմօտ 8 հզ. հաճնցինէրհաճընցիներ վերադարձած էնեն [[Ֆրանսիա|Ֆրանսա]]յի հովանավորութեան ներքոներքոյ կը գտնվէգտնուող յայրենիհայրենի քաղաքը, սակայն ֆրանսիականֆրանսական կառավարութիւնն ամբողջ [[Կիլիկիա]]ն (ներառյալներառեալ ՅաճընըՀաճընը) հանձնածյանձնած է [[ԹուրքիաԹուրքիոյ]]յին։։ [[1920]]-ի մարտին[[Մարտ]]ին քեմալական[[Քեմալական շարժում|Քեմալական]] զորքէրըզօրքերը պաշարած էնեն ՅաճընըՀաճընը, որիուր յայհայ բնակիչնէրըբնակիչները դիմածդինած էնեն ինքնապաշտպանութեան (տես [[ՅաճընիՀաճընի հերոսամարտ (1920)]])։ Կոտորածէն փրկվածնէրնփրկուածներն ապաստանած էնեն տարբէրտարբեր երկրներում։երկրներու Թուրքէրըմէջ։ ՅաճընըԹուրքերը վերանվանածՀաճընը էնվերանուանած Սալիմբէյլիեն Սալիմպէյլի (ՅաճընիՀաճընի ջարդարարի անունով)։ [[1958]]-ին [[Հայաստան]]ումի մէջ հիմնվածհիմնուած է «[[Նոր ՀաճնՀաճըն]]» քաղաքը։
 
{{ՀՀՀ}}
Տող 77.
{{Ադանայի նահանգ}}
 
[[Կատեգորիա:ԿիլիկյանԿիլիկեան Հայաստանի քաղաքներ]]
[[Կատեգորիա:ԹուրքիայիԹուրքիոյ քաղաքներ]]
[[Կատեգորիա:Վիքիպեդիա:ԱրևմտահայերենԱրեւմտահայերէն հոդվածներյօդուածներ]]
Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/wiki/Հաճըն» էջէն