«Տուրմ» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

== Տուրմի Պատմութիւն ==

=== Վաղ Շրջան ===

Ք.Ե. 7-րդ դարուն, [[Մայաներ]]ու քաղաքակրթութիւնը կը շարունակէր ծաղիկի մէջ ապրիլ, ի յայտ կու գային նորանոր բուրգ-դղեակներ ու հոյակերտ տաճարներ, որոնց մէջ յաճախ կ'երկրպագէին [[Աստուած|Աստուծոյ]]։ Աւելին, գագաոն կը համարուէր ծառերուն աճող հարստութիւն, որ Աստուածային պտուղներուն կը վերագրուէին ամէն տեսակ բուժիչ եւ նույնիսկ միստիկական յատկութիւններ։ Այդ հաւատալիքներէն, թէ՛ «տուրմի» նկատմամբ ունեցած թուլութիւնէն ելլելով՝ թերեւս ''Մոնտեսում''ա ցեղապետը իր ոսկեայ բաժակով օրական մօտ 5 անգամ իրեն թոյլ կու տար երկրի երեսին վայելել երկնայինը՝ «տուրմ» ըմպելիքը։

 

 

=== Պատրաստուած Առաջին Տուրմը ===

[[Եւրոպա]]յի մէջ, ինքերու բաղադրատոմսերով առաջին տուրմը պատրաստեց ''Քորդէզ''ը՝ Լոլոմպոսի արշաւախմբէն, սակայն նրբաքիմք սպանացիներուն այն բարեբախտաբար չափազանց դառն թուաց եւ անոնք տուրմը համադրեցին եղեգնաշաքարի հետ։ Եւրոպական միւս ազգերուն «''Հնդկական ժառանգութիւնէն''» բաժին հասաւ միայն կէս դար անց, երբ սպանացիները հասցուցած էին, թերեւս կուշտ մը վայելել այն։ Արդէն 17-րդ դարուն՝ ան Եւրոպական գրեթէ բոլոր արքունիքներու ամենահարգի ըմպելիքն էր։

 

 

== Տուրմը եւ Փողը ==

[[Գերմանիա|Գերմանիոյ]] կայսր Քարլ 5-րդի կառավարութիւնը, ժամանակին ճիշտ գնահատելով տուրմի եկամտաբերութիւնը, կը ցանկար այս ապրանքի համար պետական մենաշնորհ սահմանել։ Իսկ՝ ինչպէս կը գրէ սպանացի պատմաբան Ովիէդոն՝ «դարեր շարունակ միայն հարուստն ու ազնուականը կրնար իրեն սուրմ թոյլ տալ, քանի որ ան բառացիօրէն փող կը խմէր»։ Իսկ քաքաոյի պտուղները իբրեւ արժոյթ օգտագործած են շատ ազգեր... 100 այդպիսի սերմի դիմաց հնում կարելի Էր լաւ ստրուկ ձեռք բերել։ Ըստ նոյն այս հաշւարկի 100 պտուղ արժեր խեցգետինը, 200՝ եփուսծ հնդկահաւը, 6 պտուղ՝ մարմնավաճառը։

 

 

== Տուրմը Գիտութեան եւ Արուեստի մէջ ==

Ժամանակին Մոցարթը տուրմը հաւերժացուցած է իր «Cose Fan Tutte» օփերային մէջ։ 1999–ին Իտալիոյ մէջ, կազմակերպուեցաւ փառատոն, որ ժամանակ նկարիչները լուրջ գործեր կը ստեղծէին՝ ներկերու փոխարէն օգտագործելով միայն տուրմ։ Իսկ Սբ.Վալենտինի տօնի առիթով ճապոնացիները 20 ՔԿ.-անոց տուրմէ սալիկի վրայ վերարտադրեցին Ջոկոնդային, որ ի տարբերութիւն օրիգինալի, կը խոստանայ բաւարարել ոչ միայն գեղագիտական ճաշակը։ Ինչկը վերաբերէ տուրմ-գիտութիւն «փոխհարաբերութիւններուն», ապա աշխարհի տարբեր երկրներուն մէջ, այսօր արդէն ապացուցուած կը համարուի այն փաստը, որ քաքաոն ընդհանրապէս կ'երկարացէ կեանքը, իսկ հոլլանտացի գիտնականները կը պնդեն, որ ան առավելագոյնս դրական կ'ազդէ հղի կանանց վրայ։

 

 

== Սեքսը եւ Տուրմը ==

Այսօր կարծիք կայ, որ սեռական ուժեղ գրգռիչ հանդիսացող տուրմը կրնայ փոխարինել այդպէս սեքսը. ամենայն դէպս, ամերիկուհիներիու կէսը պատրաստ Է աւելի շուտ հրաժարուած է սեքսէն, քան տուրմէն։ Բացի այս, յայտնի Է, որ Կազանովան ամենուր իր հետ կը տանէր արծաթեայ «տուրմի տուփ», որուն մէջ ըստ անոր՝ կը կայանար իր սիրային յաջողութիւննեուի գաղտնիքը։ Դեռեւս Մադամ Պոմպադուրը՝ Ֆրանսայի թագաւորի հետ առանձնանալէն առաջ նախ՝ «կը համբուրուէր» տուրմի հետ, իսկ մադամ [[Դիւ Բարի]]ն՝ ատով կը կշտանար իր բազմաթիւ ֆաւորիտներուն՝ իր ցանկութիւններուն ամբողջովին համապատասխանելու համար։ Աստիճանաբար ֆրանսական արքունիքին մէջ, ձեռք բերելով «աֆրոդիզիակի» համարին մէջ, հետագային մէջ շիշ մը լաւ գինիի հետ տուրմը դարձաւ ռոմանթիկ երեկոներու անբաժան մասը։ Պատահական չէ, որ ժամանակին ֆրանսացի հրուշակագործ ժակ [[Բոկել]]ը որոշեց «[[Կամասուտրա]]յի » մէջ նկարագրուած դիրքերը վերարտադրել այդպէս տուրմէ արձանիկներու միջոցաւ, ան մտահղացման արդյունքը տեսնելու հնարավորություն էր տալիս միայն չափահասներին։ Պատահական չէ նաև, որ մերօրեայ ամենասեքսուալ սեւամորթ կանանց եւս կ'անուանուին «տուրմ»։