Ուիքիփետիա

«Էլվիս Փրեսլի» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ խմբագրումՅաջորդ խմբագրում →
Content deleted Content added
ՏեսողականԵլատեքստ
Չ Azniv Stepanian տեղափոխեց էջը «Էլուիս Փրեսլի»-ից «Էլվիս Փրեսլի (արեւմտահայերէն)» առանց վերահղում թողնելու
No edit summary
Տող 3.
{{Տեղեկաքարտ Երաժիշտ (արեւմտահայերէն)
|գոյն=
|անուանում= ԷլուիսԷլվիս Փրեսլի<br />Elvis Presley
|պատկեր= Elvis Presley promoting Jailhouse Rock.jpg
|պատկերի չափ=
|նկարագրութիւն=
|ֆոն=
|բնօրինակ անուանում= ԷլուիսԷլվիս Ահարոն Փրեսլի
|այլ անուանումներ=
|ծնած է= [[8 Յունուար]] [[1935]]
Տող 27.
|մոտիւլ=
}}
'''ԷլուիսԷլվիս Ահարոն Փրեսլի''' ({{lang-en[[Անգլերէն|անգլ․՝]] Elvis Aaron Presley}}, {{ԱԾ}}[[8 Յունուար]] [[1935]], Թուփելօ - [[16 Օգոստոս]] [[1977]], Մեմֆիս), առաւել յայտնի պարզապէս որպէս '''ԷլուիսԷլվիս''', 20-րդ դարու ամենայայտնի եւ նշանաւոր ամերիկացի երգիչներէն։ Փրեսլիին յաճախ կը կոչէին ''«Ռոքն'ռոլի արքայ»'' (''"King of Rock and Roll"''): Անոր փառքը կը շարունակուի մահէն ետք։ Եղած է նաեւ շարժապատկերի դերասան։
 
== Կենսագրութիւն ==
Ծնած է [[Թուփելօ]], [[Միսիսիփի]], ապա ընտանիքին հետ տեղափոխուած է [[Մեմֆիս (արեւմտահայերէն)|Մեմֆիս]], [[Թենեսի (արեւմտահայերէն)|Թենեսի]], երբ ան 13 տարեկան էր։ Անոր երաժշտական գործունէութիւնը սկսաւ 1954-ին, երբ սկսաւ աշխատիլ Սեմ Ֆիլիփսի՝ Sun Records-ի հիմնադիրին հետ։ Աշխատելով կիթառահար Սքոթի Մուրի եւ պասկիթառահար Պիլ Պլեքի հետ՝ Փրեսլին դարձաւ ռոք երաժշտութեան վաղ տարածողներէն մէկը։ RCA Victor-ը պայմանագիր կնքեց իր հետ շնորհիւ գնդապետ Թոմ Փարքերի, որ կը զբաղէր երգիչի գործերով աւելի քան երկու տասնամեակ։ Փրեսլիի առաջին RCA ձայներիզը՝ «Heartbreak Hotel», որ լոյս տեսաւ 1956 թուականի Յունուարին, ԱՄՆ-ի համար մէկ հիթն էր։ Ան դարձաւ ռոքն ռոլի արքան շարք մը հեռատեսիլի հաղորդումներէն եւ հիթ-շքերթներէն ետք։ Երգերու իր առանձնայատուկ կատարումը եւ գրաւիչ ներկայանալու ոճը՝ համադրուած արտասովոր, ազդեցիկ գունաւոր գիծերու միախառնման հետ, որ համընկաւ քաղաքացիական իրաւունքներու շարժման անկման հետ, իրեն դարձուցին հռչակաւոր եւ հակասական։
 
1956 թուականի Նոյեմբերին, ան առաջին անգամ հանդէս եկաւ «Love Me Tender» ֆիլմին մէջ։ 1958-ին կը զօրակոչուի բանակ։ Ան կը վերսկսի իր ձայնագրման ասպարեզը երկու տարի ետք՝ ներկայացնելով իր ամենայաջող աշխատանքը, նախքան 1960-ականներուն իր ժամանակը տրամադրելով հոլիուուդեան ֆիլմերուն եւ ատոնց մէջ հնչող երգերու ձայնասկաւառակներու ստեղծման, որոնցմէ շատերը քննադատաբար ծաղրանքի կ'ենթարկուէին։ 1968-ին, կենդանի կատարմամբ համերգներու 7-ամեայ դադարէ ետք, ան բեմ վերադարձաւ բուռն կերպով, ԷլուիսըԷլվիսը, որ մեծ համերգ ունեցաւ [[Լաս Վեկաս]]ի մէջ եւ գլխաւորեց ամենաեկամտաբեր շրջագայութիւններու շքերթը։ 1973-ին Փրեսլիի համերգը ճանչուեցաւ արբանեակի միջոցով աշխարհի վրայ ամենաշատ հեռարձակուած համերգը ՝ [[Այոուա]]յէն մինչեւ [[Հաուայեան կղզիներ]]: Մի քանի տարի շարունակ թմրանիւթերոպ կախուածութիւնը հանգեցուց անոր առողջական վիճակի վատթարացումը, եւ ան մահացաւ 1977 թուականին 42 տարեկան հասակին։
 
Փրեսլին 20-րդ դարու ամենանշանաւոր երաժիշտներէն մէկն է։ Յաջողութեան հասնելով շարք մը ժանրերու մէջ՝ ներառեալ [[փոփ (արեւմտահայերէն)|փոփ]], [[պլուզ]] եւ [[կոսփըլ]], ան ամենավաճառուած մենակատարն է երաժշտութեան պատմութեան մէջ{{sfn|Reaves|2002}}{{sfn|Victor|2008|pp=438–39}}{{sfn|Semon|Jorgensen|2001}}{{sfn|Collins|2002}}՝ ավելի քան 600 միլիոն օրինակ ալպոմներու վաճառքով ամբողջ աշխարհի վրայ<ref>{{cite news|url=http://www.express.co.uk/entertainment/music/550909/Elvis-80-birthday-greatest-hits|title=Elvis would be 80 today: Watch ten of his most sensational performances here|publisher=Daily Express|last=Kyriazis|first=Stefan|date=հունվարի 8, 2015|accessdate=հունվարի 28, 2015}}</ref>: Ան առաջադրուած է [[Կրեմմի]]ի 14 անուանակարգերուն մէջ եւ յաղթած երեքը՝ ստանալով Կրեմմի «Կեանքի նուաճում» մրցանակը 36 տարեկանին, որ բազմիցս ներկայացուած է հռչակաւոր երաժշտական դահլիճներուն մէջ<ref>{{cite news|title=The Top-Earning Dead Celebrities|url=http://www.forbes.com/sites/dorothypomerantz/2011/10/25/the-top-earning-dead-celebrities/|work=Forbes|accessdate=հունվարի 27, 2015}}</ref><ref>{{cite book|title=Property|publisher=Aspen Casebook Series|pages=90|edition=8th}}</ref>:
Տող 40.
==== Մանկութիւնը Թուփելոյի Մէջ ====
[[Պատկեր:Elvis' birthplace Tupelo, MS 2007.jpg|thumb|left|alt=Present-day photograph of a whitewashed house, about 15&nbsp;feet wide. Four bannistered steps in the foreground lead up to a roofed porch that holds a swing wide enough for two. The front of the house has a door and a single-paned window. The visible side of the house, about 30&nbsp;feet long, has double-paned windows.|Փրեսլիի ծննդավայրը Թուփելօ քաղաքը Միսիսիփի նահանգին մէջ]]
Փրեսլին ծնած է [[8 Յունուար]] [[1935]]-ին [[Միսիսիփիի նահանգ]]ի [[Թուփելօ]] քաղաքին մէջ՝ Կլետիս Լովի (նախապէս՝ Սմիթ; 25 Ապրիլի 1912 - 14 Օգոստոս 1958) եւ Վերնոն Փրեսլիի (10 Ապրիլի 1916 - 26 Յունիս 1979){{sfn|Guralnick|Jorgensen|1999|p=3}} ընտանիքին մէջ, երկուսենեականոց փայտէ տան, որ կառուցած էր Վերնոնի հայրը՝ երեխայի ծննդեան առիփով։ Ճես Կարոն Փրեսլին՝ ԷլուիսիԷլվիսի երկուորեակ եղբայրը, ծնած է մահացած ԷլուիսիԷլվիսի ծնունդէն 35 վայրկեան առաջ<ref name="chase">{{cite episode|title=[[The Chase (UK game show)|The Chase]]|airdate=հունիսի 9, 2014|network=[[Challenge TV]]}}</ref>: Որպէս միակ երեխայ՝ Փրեսլին մտերիմ յարաբերութիւններ ունեցած է իր ծնողներու հետ եւ կապուած եղած է յատկապէս մօրը հետ։ Ընտանիքը յաճախ եկեղեցի կ'այցելէր, ուր ԷլուիսըԷլվիսը գտաւ իր սկզբնական ոգեշնչման աղբիւրը{{sfn|Guralnick|1994|pp=13–14}}:
 
Փրեսլին ծագումով արեւմտաեւրոպական ազգերու խառնուրդ է. Ան ունի սքոտլանտա-իրլանտական, սքոտլանտական,{{sfn|Dundy|2004|p=60}} գերմանական{{sfn|Kamphoefner|2009|p=33}} եւ որոշ ֆրանսական արմատներ։ Կլետիսի մեծ մօրը մեծ մայրը՝ Մորնինկ Տաւ Ուայթը, հաւանաբար [[Չերոքի]] [[Հնդիկներ|հնդիկ]] ցեղի բնիկ ամերիկացի էր<ref>{{cite web|url=http://www.voanews.com/content/a-13-2007-07-25-voa66-66720472/560593.html|title=Southern Genealogy Yields Surprises|work=VOA}}</ref>: Ազգականներու եւ ընկերներու կողմէ Կլետիսը կը համարուէր իր փոքր ընտանիքի գլուխը, իսկ Վերնոնը՝ Փրեսլիի հայրը, պատահական գործէ մը միւսին կ'անցնէր՝ ցուցաբերելով ոչ պատուախնդիր բնաւորութիւն։ Ընտանիքը յաճախ յոյսը կը դնէր հարեւաններու եւ կառավարութեան կողմէ տրամադրուած մթերքի օժանդակութեան վրայ։ Փրեսլիները փրկուեցան 1936 թուականի F5 [[պտուտահողմ (արեւմտահայերէն)|պտուտահողմ]]էն: 1938 թուականին անոնք կորսնցուցին իրենց տունը, քանի որ Վենոնը մեղաւոր ճանչուած էր սեփականատիրոջ փասթաթուղթը կեղծելու մէջ։ Սեփականատէրը Օրուիլ Ս.Պինն էր՝ անասնապահ մը, որուն մօտ այդ ժամանակ կ'աշխատոէր Վենոնը։ Վենոնը բանտին մէջ մնաց ութ ամիս, իսկ Կլետիսն ու ԷլուիսըԷլվիսը տեղափոխուեցան ազգականներու մօտ{{sfn|Guralnick|1994|pp=12–14}}:
 
1941 թուականի Սեպտեմբերին Փրեսլին առաջին դասարան գնաց, ուր ան ՛միջակի՛ համբաւի արժանացաւ{{sfn|Guralnick|1994|pp=15–16}}: Ուսուցիչը իրեն խրախուսեց մասնակցիլ երգի մրցոյթի, երբ ան տպաւորեց առաւօտեան աղօթքին Ռետ Ֆոլեյի "Old Shep" երգի կատարմամբ։ Մրցոյթը տեղի ունեցաւ Միսիսիփի-Ալաւամա տօնավաճառին մէջ 3 Հոկտեմբեր 1945-ին. ատիկա տասնամեայ Փրեսլիի առաջին հանրային ելոյթն էր։ Ան քաուպոյի զգեստով էր եւ կանգնեցաւ աթոռին բարձրախօսին հասնելու համար։ Այս մրցոյթին ան գրաւեց 5-րդ տեղը{{sfn|Guralnick|1994|pp=17–18}}: Քանի մը ամիս ետք Փրեսլին առաջին կիթառը ստացաւ իր ծննդեան օրը, սակայն ան այլ բան կ'ակնկալէր՝ տարբեր տուեալներով, հեծանիւ կամ հրացան{{sfn|Guralnick|1994|p=19}}{{sfn|Dundy|2004|p=101}}: Այդ տարի ան կիթառի հիմնական դասեր ստացաւ իր երկու քեռիներու եւ ընտանիքի եկեղեցւոյ նոր հոգեւոր հովիւի կողմէ։
{{քաղվածք|Ես կը վերցնէի կիթառը, կը նայէի մարդկանց եւ կը սորվէի ամէն ինչ նուագել: Սակայն ես երբէք չէի երգեր մարդկանց առջեւ: Ես շատ ամչկոտ էի ատոր համար{{sfn|Guralnick|1994|p=23}}:|}}
[[1946]] թուականին Փրեսլին տեղափոխուեցաւ վեցերորդ դասարան նոր դպրոցին մէջ։ Այնտեղ անոր մենակեաց կը համարէին։ Յաջորդ տարին ան ամէն օր սկսաւ բերել կիթառը իր հետ։ Ան կը նուագէր եւ կ'երգէր մեծ դասամիջոցին, սակայն անոր յաճախ կը ծաղրէին իր ՛անլուրջ՛ երաժշտութեան համար։ Ընտանիքը այդ ժամանակ կ'ապրէր մեծ մասամբ սեւամորթներով բնակուած թաղամասին մէջ{{sfn|Guralnick|1994|pp=23–26}}: Փրեսլին կ'երգրպակէր Թուփելօ քաղաքի WELO ռատիօ կայանի Միսիսիփի Սլիմ անունով հաղորդավարին։ Սլիմի փոքր եղբայրը՝ Փրեսլիի դասընկերը, յաճախ կը տանէր իրեն ռատիօկայան եւ կը նկարագրէր Փրեսլիին որպէս երաժշտութեան խելագար։ Սլիմը սորվեցուց ԷլուիսինԷլվիսին եւս մի քանի ակորդ{{sfn|Guralnick|1994|pp=19–21}}: Երբ Փրեսլին 12 տարեկան էր, Սլիմը կազմակերպեց անոր երկու ելոյթը ուղիղ եթերով։ Առաջին ելոյթի ժամանակ անոր պատած էր բեմի վախը, սակայն յաջորդ շաբաթ ան յաջողութիւն ունեցաւ{{sfn|Dundy|2004|pp=95–96}}:
 
== Տես Նաեւ ==
* [[ԷլուիսԷլվիս Փրեսլիի երգերու ցանկ]]
 
== Ծանօթագրութիւններ ==
Տող 55.
 
== Արտաքին Յղումներ ==
* [http://www.imdb.com/name/nm0000062/ ԷլուիսԷլվիս Փրեսլի] [[IMDb]] էջ
* [http://www.elvis.com/ Elvis Presley Enterprises] «ԷլուիսԷլվիս Փրեսլի» ապրանքանիշի պաշտօնական կայքէջը
* [http://www.elvis.com.au/presley/elvis_interviews.htm Elvis Resources - Հարցազրոյցներ եւ նիւթեր ԷլուիսԷլվիս Փրեսլիի մասին]
 
{{ՎՊԵ|Elvis Presley}}
{{Արտաքին հղումներ}}
 
{{DEFAULTSORT:Փրեսլի, ԷլուիսԷլվիս}}
[[Կատեգորիա:Ամերիկացի երգիչներ (արւմտ.)]]
[[Կատեգորիա:ԷլուիսԷլվիս Փրեսլի]]
[[Կատեգորիա:Ամերիկացի դերասաններ (արւմտ.)]]
[[Կատեգորիա:8 Յունուարի ծնածներ]]
[[Կատեգորիա:1935 ծնածներծնունդներ (արւմտ.)]]
[[Կատեգորիա:16 Օգոստոսի մահացածներ]]
[[Կատեգորիա:1977 մահացածներմահերր (արւմտ.)]]
Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/wiki/Էլվիս_Փրեսլի» էջէն