|
| նկարագրութիւն =
| ծնած է = [[3 Յուլիս]], [[1883]]
| ծննդավայր = [[ՓրակաՓրակ]], [[Պոհեմիայի թագաւորութիւն]], [[Աւստրո-Յունկարական կայսրութիւն]] (ներկայիս՝ [[Չեխական հանրապետութիւն]])
| վախճանած է = [[3 Յունիս]], [[1924]] (40 տարեկան)
| վախճանի վայրը = [[Վիեննա (արեւմտահայերէն)|Վիեննա]], [[Աւսրիա]]
}}
'''Ֆրանց Քաֆքա''', ([[3 Յուլիս]], [[1883]], [[Չեխական հանրապետութիւն]] - [[3 Յունիս]], [[1924]], [[Աւսրիա|Աւստրիա]])։ [[ՓրակաՓրակ]] ծնած հրեական ծագումով [[Գերմանացիներ|Գերմանախօս]] [[հեղինակ]]։ Քաֆքա կը նկատուի Ի. [[20-րդ դար|դար]]ու [[Անգլերէն]] [[Գրականութիւն|Գրականութեան]] մեծագոյն դէմքերէն մէկը։ Անոր գործերը, [[իրապաշտութիւն|իրապաշտութեան]] եւ [[երեւակայութիւն|երեւակայական]] ոճեր կը պարունակեն <ref>{{cite journal|author=Spindler, William|url=http://fmls.oxfordjournals.org/content/XXIX/1/75.full.pdf|title=Magical Realism: A Typology|year=1993|doi=10.1093/fmls/XXIX.1.75|journal=Forum for Modern Language Studies|volume=XXIX|issue=1|pages=90–93}} </ref>, եւ կը մարմնաւորեն ու կը վերլուծեն օտարացումի, գոյացական վիշտի, մեղքի եւ անհեթեթութեան նիւթեր<ref>{{cite web|url=http://www.britannica.com/biography/Franz-Kafka|title=Franz Kafka|author=|date=|work=Encyclopædia Britannica|accessdate=16 November 2015}}</ref>։ Ֆրանց Քաֆքայի հիմնական ստեղծագործութիւններն են վէպերը՝ [[Դատավարություն (վեպ)|Դատավարութիւն]], [[Դղյակ (վեպ)|Դղեակ]], [[Մետամորֆոզ (Ֆրանց Կաֆկա)|Կերպարանափոխութիւն]] եւ այլն եւ բազմաթիւ պատմուածքները։ Քաֆքայի ստեղծագործութիւններուն մեծամասնութիւնը տպագրուած են իր մահէն ետք։ Քաֆքայի գործերէն, որոնք հրատարակուած են իր կեանքի ընթացքին՝ ''Contemplation'', ''A Country Doctor'' եւ ''Die Verwandlung-ն են''։ Անոնք լոյս կը տեսնէին գրական թերթիկներու մէջ, սակայն շատ քիչ ուշադրութեան կ'արժանանային։ Քաֆքայի անաւարտ գործերը, ինչպէս վէպերը՝ ''Der Process'', ''Das Schloss'' եւ ''Amerika'' իր հրամանով վերացուած էին։ Սակայն անոր բարեկամը՝ [[Մաքս Պրոտ]] զանոնք կը հրատարակէ իր մահէն ետք։ Անոր ձեռագիրները համաշխարհային ճանաչում կ'ապահովեն իրեն: Ֆրանց Քաֆքայի գործերը ներշնչած են Ի. դարու [[գրող]]ները, հեղինակները, [[գրագէտ]]ները, քննադատերը եւ [[փիլիսոփա]]ները:
Ֆրանց Քաֆքա ծնած է միջին դասակարգի գերմանախօս եւ [[Հրեաներ|Հրեայ]] ընտանիքի մը մէջ, [[ՓրակաՓրակ]], որ մայրաքաղաքն էր [[Պոհեմիայի թագաւորութիւն|Պոհեմիայի թագաւորութեան]] (ներկայիս՝ [[Չեխական հանրապետութիւն]])։ Ան մարզուած է որպէս [[Փաստաբան (արեւմտահայերէն)|փաստաբան]], սակայն ուսումը աւարտելէ ետք, կը սկսի աշխատիլ որպէս ապահովագրական ընկերութեան մը պաշտօնավարը եւ իր ազատ ժամերուն առիթ կը գտնէ ստեղծագործելու։ Իր կեանքի ընթացքին, Քաֆքա գրած է հարիւրաւոր նամակներ իր ընտանիքին եւ ընտանիքի անդամներուն, մանաւանդ հօրը, որու հետ ունէր պաշտօնական յարաբերութիւն մը։ Ֆրանց ապրած է քանի մը սիրավէպեր, սակայն բնաւ չէ պսակուած։ Մահացած է [[1925]]-ին, 40 տարեկանին, հիւծախտէ։
[[փիլիսոփա|փիլիսոփա]]
=== Ընտանիքը ===
[[File:Kafka's parents c1913.jpg|thumb|Հերմանն եւ Ճիւլի Քաֆքա:]]
Քաֆքա ծնած է [[ՓրակաՓրակ]]յի մէջ։ Հայրը՝ Հերմանն Քաֆքա ([[1854]]-[[1931]]) 4-րդ զաւակն էր Ճաքոպ Քաֆքայի{{sfn|Gilman|2005|pp = 20–21}}{{sfn|Northey|1997|pp = 8–10}}{{sfn|Kohoutikriz|2011}}։
Հերման Քաֆքա վաճառական էր եւ ունէր 15 գործառուներ{{sfn|Brod|1960|pp = 3–5}}։ Մայրը՝ Ճիւլի Քաֆքա ([[1856]]–[[1934]]) զաւակն էր Ճաքոպ Լուիին. ան աւելի զարգացած կին մըն էր քան իր ամուսինը{{sfn|Gilman|2005|pp = 20–21}}։
[[Պատկեր:Kafka5jahre.jpg|մինի|ձախից|Քաֆքա՝ 5 տարեկանին]]
[[File:Czech-2013-Prague-Plaque (birthplace of Franz Kafka).jpg|thumb|left|Նկարատախտակ մը որ կը ներկայացնէ Ֆրանց Քաֆքայի ծննդավայրը [[ՓրակաՓրակ]]յի մէջ: Ուրուագծուած [[Քարել Հլատիք]]ի եւ [[Ճան Քափլիք]]ի կողմէ, [[1966]]:]]
Քաֆքա ընտանիքի անդամները գերմանախօս էին եւ իրենց զաւակները կը քաջալերէին [[Գերմաներէն]] {{sfn|Gray|2005|pp = 147–148}} խօսելու։ Հերման եւ Ճիւլի ունէին 6 զաւակներ, որոնց անդրանիկը Ֆրանցն էր {{sfn|Hamalian|1974|p = 3}}։ Ֆրանցի երկու եղբայրները՝ Ճորճ եւ Հէյնռիչ մահացած են, երբ Ֆրանց 7 տարեկան էր, իսկ անոր 3 քոյրերը՝ Կապրիէլլա ([[1889]]–[[1944]]), Վալերի ([[1890]]–[[1942]]) եւ Օթիլլի ([[1892]]–[[1943]]) [[Երկրորդ Համաշխարհային Պատերազմ (արեւմտահայերէն)|երկրորդ համաշխարհային պատերազմի]] ընթացքին: Օթիլլի Ֆրանցի նախասիրած քոյրն էր<ref>{{Cite book|title=The Metamorphosis|last=Kafka|first=Franz|publisher=Simon and Schuster Paperbacks|year=2009|isbn=978-1-4165-9968-5|location=1230 Avenue of Americas|pages=ix}}</ref>։
[[Պատկեր:Kafka-as-pupil.jpg|մինի|աջից|Քաֆքա՝ 1900-էն առաջ]]
[[File:Prague Palace Kinsky PC.jpg|thumb|[[Քինսքի Պալատը]], որու կրթական վարժարանը Ֆրանց Քաֆքա յաճախած է եւ ուր իր հայրը ունէր խանութ մը:]]
[[ՓրակաՓրակ]]յի ''Deutsche Karl-Ferdinands'' համալսարանը կ'ընդունուի [[1901]]-ին, ուր կը սկսի [[քիմիագիտութիւն]] ուսանիլ, սակայն երկու շաբաթ ետք, կը սկսի [[փաստաբանութիւն]]{{sfn|Diamant|2003|pp = 36–38}} ուսանիլ։ Ֆրանց չէր հետաքրքրուած իր ընտրած մասնագիտութեամբ, բայց փաստաբանութիւնը իրեն գործի առիթներ կ'ապահովէր, որոնք կը գոհացնէին իր հայրը։ Փաստաբանութեան ուսումնառութեան տարիներուն, կը հետեւի նաեւ [[արուեստ]]ի [[պատմութիւն|պատմութեան]] դասընթացքներու {{sfn|Brod|1960|pp = 40–41}}։ Ֆրանց Քաֆքա մաս կը կազմէր աշակերտական ակումբներու, որոնք գրականութեան ձեռնարկներ{{sfn|Gray|2005|p = 179}}կը կազմակերպէին ։ Քաֆքայի ընկերներուն մէջ կը գտնուէին թղթակից եւ փիլիսոփայ՝ [[Ֆելիքս Ուելչ]]ը, [[Դերասան (արեւմտահայերէն)|դերասան]]՝ [[Եիթչաք Լուի]]ն եւ հեղինակներ՝ [[Օսքար Պաում]] եւ [[Ֆրանց Ուերֆել|Ֆրանց Վերֆէլ]]{{sfn|Stach|2005|pp = 43–70}}։
Իր համալսարանական առաջին տարուան ընթացքին, Ֆրանց կը ծանօթանայ [[Մաքս Պրոտ]]ին, որ կը դառնայ իր մտերիմ բարեկամը մինչեւ իր մահը{{sfn|Gray|2005|p = 179}}։ Մաքս կը նկատէ, որ հակառակ Քաֆքայի լուռ նկարագիրին, ան ունէր խորունկ եւ ընդարձակ միտք մը{{sfn|Brod|1960|p = 40}}։ Ֆրանց իր ամբողջ կեանքի ընթացքին եղած է մեծ ընթերցող մը {{sfn|Hawes|2008|p = 29}}{{sfn|Sayer|1996|pp = 164–210}}. ինքն ու Մարքսը միշտ միասին [[Լատիներէն]] եւ [[Ֆրանսերէն]] կը կարդային {{sfn|Brod|1966|pp = 53–54}}։ Քաֆքա փաստաբանութեան բարձրագոյն տիտղոսը կը ստանայ [[1906]] -ին{{sfn|Steinhauer|1983|pp = 390–408}} եւ մէկ տարի պարտադրուած կ'աշխատի ոճրային [[դատարան]]ներու մէջ{{sfn|Gray|2005|pp = 74, 273}}{{sfn|Brod|1960|pp = 51, 122–124}}{{sfn|Stach|2005|pp = 80–83}}։
=== Մահը ===
[[File:Grave of Kafka.JPG|thumb|upright|Ֆրանց Քաֆքային գերեզմանատունը [[ՓրակաՓրակ]]յի մէջ:]]
Ֆրանց Քաֆքային առողջութիւնը կը սկսի վատանալ [[Մայիս]], [[1924]] -ին, երբ [[Պերլին]]էն [[ՓրակաՓրակ]]{{sfn|Stach|2005|p = 1}} կը վերադառնայ: Բուժումը կը սկսի [[10 Ապրիլ]]ին [[Վիեննա (արեւմտահայերէն)|Վիեննայ]]ի մէջ, սակայն հոն կը մահանայ [[3 Յունիս]], [[1924]] -ին{{sfn|Brod|1966|p = 389}}: Ան սովամահ կ'ըլլայ, որովհետեւ Քաֆքայի կոկորդը զինք կ'արգիլէր ուտելէ եւ որովհետեւ բժշկութիւնը դեռ չէր զարգացած, բժիշկները չեն կրնար իրեն օգնել{{sfn|Believer|2006}}{{sfn|Brod|1960|pp = 209–211}}: Իր այս վիճակին մէջ Ֆրանց կը սկսի գրել ու խմբագրել ''«A Hunger Artist»'' պատմութիւնը մինչեւ որ կոկորդը ամբողջութեամբ կը փակուի եւ ան երբեք չի կրնար ուտել{{sfn|Brod|1960|p = 211}}: Անոր մարմինը կը վերադարձուի [[ՓրակաՓրակ]], ուր կը թաղուի [[11 Յունիս]], [[1924]]-ին{{sfn|European Graduate School|2012}}: Իր կեանքի ընթացքին, Ֆրանց անծանօթ էր սակայն իրեն համար հռչակաւոր ըլլալը կարեւոր չէր: Բայց Քաֆքա շուտով նշանաւոր կը դառնայ իր մահէն ետք{{sfn|Brod|1960|p = 214}}: Ֆրանց Քաֆքայի գերեզմանաքարը ուրուագծուած է ճարտարապետ [[Լէօփոլտ Էհրմանն]]ին կողմէ<ref>F. Kafka, ''New Jewish Cemetery'', Prague: Marsyas 1991, p.56</ref>:
== Ծանօթագրութիւններ ==
|
