|
}}
'''Մարթին Լուտըր Քինկ''', ([[15 Յունուար]], 1929, Ատլանտա, Ճորճիա – [[4 Ապրիլ]], 1968 Մեմֆիս, Թենըսի), ամերիկացի սևամորթսեւամորթ ճարտասան քարոզիչ, որ առաջնորդած է ԱՄՆ-ուն մէջ ու քաղաքացիական իրաւունքներուզանգուածայինիրաւունքներու զանգուածային շարժումը, 1950-ականներէն սկսեալ։ 1964ին1964-ին արժաանցածարժանացած է ՆոբելեանՆոպելեան մրցաանկինմրցանակին (խաղաղութեան բանգաւառինբնագաւառին մէջ), ոչ բռնի դիմադրութեան ձեւերով ցեղային հաւասարութիւն հաստատելու իր սկզբունքներուն համար։
== Կենսագրութիւն ==
Մ.Լ. Քինկը իր կրթութիււնըկրթութիւնը ստացած է Ատլանտայի Մորհաուս քոլէճին մէջ ևեւ զայն աւարտած 1948 թուականին, ապա (1951-ին) աստուածաբանութեան մէջ աստիճան ստացած է ՓենսիլվանիայիՓենսիլվանիոյ ՉեստերՉեսթըր քաղաքի Քրոզեր կրթօճախէն։ 1955-ին ստացած է փիլիսոփայութեան դոկտորի աստիճանՊոստոնիաստիճան Պոստոնի համալսարանէն։ 1954 թ. ան դարձաւ Ալապամայի ՄոնտգոմերիՄոնթկոմերի քաղաքի հոգևորականհոգեւորական, ուր ան գլխաւորեց ցեղային խտրականութեամբ ղեկավարուող հանրային փոխադրամիջոցներու զանգուածային պոյքոթը։ Մ.Լ. Քինգը համաամերիկեան հռչակ ձեռք բերաւ՝ կազմակերպելով ևեւ ղեկավարելով «Քրիստոնէական ղեկավարման հարաւային խորհրդաժողովը», խրախուսելով քաղաքական գործունէութեան ոչ բռնի ռազմավարութիւն, ինչպիսին էր 1963 թ. «Դէպի ՈւաշինկթոնՈւաշինկթըն Երթը»՝ սևամորթներունսեւամորթներուն քաղաքացիական իրաւունքներ շնորհելու պահանջով։ 1965-էն սկսած Մ.Լ. Քինկի փորձերը՝ քաղաքական պայքարին մէջ ներառելու բոլոր ցեղերու ներկայացուցիչներուն ձախողեցան, ևեւ ան սպաննուեցաւ (ենթադրաբար՝ ծայրահեղականներու կողմէ) 1968 ապրիլի 4-ին, Մեմֆիսի մէջ։
== Մարթին Լուտըր Քինկի հռչակաւորՀռչակաւոր ճառը՝Ճառը՝ Ես երազանք մը ունիմ ==
«Ես երազանք մը ունիմ» {{resize|85%|(անգլ.՝{{Լեզու «en|I have a dream»}}),}} Մարթին Լուտըր Քինկի ամեանյայտնիամենայայտնի ճառի անուանումը, ուր ան ցոյց տուած է ապագայի մասին իր պատկերացումները, ուր սևաամորթներնսեւամորթներն ու ճերմակամորթները կրան հաւասար իրաւունքներով ապրիլ։
[[Պատկեր:Martin Luther King - March on Washington.jpg|thumb|Մարթին Լուտըր Քինկը կու տայ իր ճառը քաղաքացիական իրաւունքներու համար ցոյցի ժամանակ]]
=== Պատմութիւն ===
Մարթին Լուտըր Քինկը այս ճառով ելոյթ ունեցած է [[28 Օգոստոս]], 1963-ին Ապրահամ Լինքընի յուշահամալիրի աստիճաններէն, Աշխատանքային հաւասար առիթներու եւ ազատութեան համար կատարուող ՈւաշինկթոնիՈւաշինկթընի քայլարշաւին ընթացքին։ Այդ մէկը 1955-1968 թուականներուն քաղաքացիական իրաւունքներու համար Ամերիկայի մէջ կատարուող շարժումներուն կարևորագոյնկարեւորագոյն պահն էր։ Ելոյթի ժամաանկժամանակ բեմին վրայ կը գտնուէր անևնաեւ երգչուհի Մախալիա Ճեքսընը, ելոյթի ժամաանկժամանակ ան անդրադառնալով Քինկին ըսաւ. "Պատմէ՛ անոնց երազանքին մասին, Մա՛րթին"։ Քինկի ելոյթը լաւագոյններէն մէկը կը է համարուի պատմութեան մէջ ևեւ ամերիկեան հասարակութեան կողմէն ճանչուած է հռետորական արուեստի ուXXու XX դարի լաւագոյն գործ։
Եւ չնայած, որ մենք խոչընդոտներու հանդինքհանդիպինք այսօր ևեւ պիտի հանդիպինք անոնց նաեւ վաղը, ես, միևնոյննմիեւնոյնն է, երազանք մը ունիմ։ Այդ երազանքը խորապէս կապուած է ամերիկեան երազանքի հետ։ Ես կ՛երազեմկ'երազեմ, որ օր մը այս ազգը կ՛ապրիկ'ապրի իր սկզբունքի իսկական իմաստով. «Մենք ամեանպարզամենապարզ ու որոշ կերպով համոզուած ենք, որ բոլոր մարդիկ հաւասար ստեղծուած են»: Ես կ՛երազեմկ'երազեմ, որ օր մը Ճորճիայի կարմիր բլուրներուն նախկին ստրուկներու որդիները ևեւ նախկին ստրկատէրերու որդիները պիտի կարենանանկարենան միասին նստիլ եղբայրական սեղանին շուրջ։ Ես կ՛երազեմկ'երազեմ, որ կու գայ օր մը ևeu նոյնիսկ ՄիսիսիբիՄիսիսի3ի նահանգը, որ կը կիզուի տապէն ևեւ ճնշումէն, կը վերածուի ազատութեան ևեւ արդարութեան ովասիսի։ Ես կ՛երազեմ եմկ'երազեմ, որ կու գայ օր մը, երբ իմ չորս երեխաներս կ՛ապրինկ'ապրին երկրիերկիրի մը մէջ, ուր անոնք նկատի կ՛առնուինկ'առնուին ոչ թէ իրենց մաշկի գոյնով, այլ իրենց անհատական յատկանիշներու համապատասխանութեամբ։ Ես այսօր կ՛երազեմ։կ'երազեմ։ Ես այսօր կ՛երազեմկ'երազեմ, որ օր մը Ալապամայի մէջ՝ իր չարախինդ ցեղամոլներով ևեւ նահանգապետով, որու շուրթերէն դուրս կու գան չեղեալ յայտարարելու ևեւ միջամտութեան բառեր, գեղեցիկ օր մը, նոյնինքն ԱլաբամայիԱլապամայի մէջ, փոքրիկ սևսեւ տղաները ևեւ աղջիկները սպիտակ տղաներու ու աղջիկներու հետ որպէս քոյր ևեւ եղբայր իրար ձեռք կը բռնեն։
== Աղբիւրներ ==
[[Կատեգորիա:ԱՄՆ-ի պատմութիւն]]
[[Կատեգորիա:Հակառասիզմ]]
[[Կատեգորիա:15 Յունուարի ծնածներ]]
[[Կատեգորիա:4 Ապրիլի մահացածներ]]
|
