«Քոսութիւն» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն
Content deleted Content added
No edit summary |
Չ Բոտ։ Մանր-մունր փոփոխություններ արևմտահայերեն հոդվածներում; կոսմետիկ փոփոխություններ |
||
Տող 1.
{{ԱՀ}}
{{Տեղեկաքարտ Հիւանդութիւն
| անուանում = Քոսութիւն
Տող 31.
| Վիքիպասեստ =
|}}
'''Քոսութիւնը''' (scabies) մորթային զօրաւոր փոխանցիկ [[
== Տիզ մակաբոյծի յատկութիւնները ==
Տող 38.
# Տիզը անտեսանելի է պարզ աչքով: Ան կը նշմարուի միայն [[Մանրադիտակ (արեւմտահայերէն)|մանրադիտակով]]:
# Տիզը ունի մօտաւորապէս 0.33 մմ երկարութիւն եւ 8 պզտիկ ոտքեր` հակառակ այն բոլոր մակաբոյծներուն, որոնք բոլորն ալ ունին 6 ոտքեր:
# Էգ տիզը աւելի երկար է, քան` առու տիզը, որուն հասակը
# Տիզերը խումբով կը տեղաւորուին [[Եղունգ (արեւմտահայերէն)|եղունգներուն]], [[Պորտ|պորտին]] եւ [[Մորթ|մորթի]] ծալքերուն մէջ:
# Առու եւ էգ տիզերը կը մխրճուին մորթին մէջ եւ կը յառաջացնեն ուժգին [[
# Էգ տիզն է, որ կը վարակէ եւ բոյն կը շինէ մարդու [[Մորթ|մորթին]] մէջ:
# Տիզը կ՛ապրի հիւրընկալ [[Մորթ|մորթին]] վրայ միայն 24-36 ժամ:
Տող 48.
[[Շուներ (արեւմտահայերէն)|Շուներ]] եւ [[Կատուներ (արեւմտահայերէն)|կատուներ]] կը վարակուին քոսութեամբ, բայց` տարբեր տեսակ տիզ-մակաբոյծներով: Հետեւաբար [[Շուն (արեւմտահայերէն)|շուներու]] եւ [[Կատուներ (արեւմտահայերէն)|կատուներու]] քոսութիւնը փոխանցիկ չէ մարդոց:
Տիզը կը մխրճուի [[Մորթ|մորթին]] մէջ եւ հոն կը տեղաւորէ իր հաւկիթները, որոնք վարակուող անհատին մօտ կը զարգացնեն զգայունացում [[Մակաբուծութիւն|մակաբոյծի]] սպիտակուցներուն դէմ: Այս զգայունացումը կը յառաջացնէ [[
== Քոսութեան ախտանշանները ==
Քոսութեան ախտանշանները ի յայտ կու գան վարակումէն 1-2 ամիս ետք: Այս ժամանակամիջոցին, հակառակ որ ախտանշաններ չեն տեսնուիր, վարակուած անձը կրնայ վարակել ուրիշ անձ մը:
Քոսոտութեան առաջին ախտանշանը զօրաւոր եւ մնայուն [[Քերուըտուք|
Քերուըտուքին հետ կամ քանի մը օրեր ետք մարմնի զանազան բաժիններուն վրայ կը յայտնուին կարմրագոյն կամ սրճագոյն պզտիկ թելանման բշտիկաւոր բարձրութիւններ` 2-6 մմ երկարութեամբ, որոնք յաճախ շատ դժուարութեամբ կը նշմարուին: Այս վէրքերը նախ կը յայտնուին [[Մատներ (արեւմտահայերէն)|մատներու]] միջեւ եւ ետքը` դաստակին եւ անութներուն վրայ, [[Արմուկ|արմուկին]] ետեւը, [[Ծունկ (արեւմտահայերէն)|ծունկին]] վրայ, [[Ոտք (արեւմտահայերէն)|ոտքին]] ետեւը եւ կողմերը, փորի ամբողջ շրջապատը, [[Պորտ|պորտին]] շուրջը, կրծքապտուկներուն վրայ եւ շուրջը, արտաքին սեռային օրկաններու շուրջը եւ յետոյքին վրայ:
Տող 59.
Վարակուած անձին ամբողջ մարմնին վրայ ընդհանրապէս միայն 10-15 տիզ կ՛ապրին, որոնք կը յառաջացնեն հազարաւոր բշտիկներ:
Քոսութեան տիզը անձէ անձ կը փոխանցուի ուղղակի դպչելով. այսինքն վարակումը կը յառաջանայ, երբ քոսոտ անձի մը մարմինը հպի առողջ մարդու մը մարմնին: Վարակուած անձի մը մորթին տիզերը կը փոխանցուին առողջ անձին, եւ կը պատահի վարակումը: Տեսնուած է, որ վարակուած անհատի մը անկողինը կրնայ փոխանցման միջոց ծառայել: Սակայն սեռային յարաբերութիւնը նկատուած է քոսութեան փոխանցման հիմնական պատճառներէն մէկը: Վարակուած անձը կրնայ փոխանցել [[Հիւանդութիւն|հիւանդութիւնը]] առողջ անհատի մը, մինչեւ այն ատեն որ ինք չէ դարմանուած եւ մինչեւ 24 ժամ իր դարմանումէն
Քոսութիւնը տարածուած [[
Քոսութիւնը կը պատահի հաւասարապէս երկու սեռերուն մէջ եւ առանց խտրութեան` գոյնի, տարիքի եւ ժողովուրդներու ընկերատնտեսական կացութեան: Ամէն տարի ամբողջ աշխարհի մէջ կը տեսնուին մօտաւորապէս 300 միլիոն քոսութեան պարագաներ: Մանուկներու մօտ միայն գլխու քոսոտութիւնն է, որ կը պատահի:
Տող 74.
# Լոգնալ գաղջ [[Ջուր (արեւմտահայերէն)|ջուրով]] եւ [[Օճառ (արեւմտահայերէն)|օճառով]]:
# Կրկնել վերոյիշեալ երեք կէտերը 10 օր ետք:
# Քերուըտուքի դէմ կարելի է գործածել [[Քերուըտուք|
# Դարմանել նաեւ հիւանդին հետ սեռային յարաբերութիւն ունեցողները, անոր ընկերները եւ ընտանիքի միւս անդամները, նոյնիսկ եթէ անոնք ախտանշաններ չունին:
# Տաք [[Ջուր (արեւմտահայերէն)|ջուրով]] եւ [[Օճառ (արեւմտահայերէն)|օճառով]] լուալ հիւանդին անկողինի ծածկոցը, բարձի երեսը, անձեռոցը եւ հագուստները:
Շատ քիչ պարագաներուն դարմանումէն ետք, մինչեւ երեք շաբաթ [[Քերուըտուք|
Քոսութենէ տառապող անձը կրնայ ունենալ [[Մորթ|մորթային]] երկրորդական վէրքեր եւ բորբոքումներ, եթէ ան շարունակ քերէ քոսութեան վէրքերը: Այս պարագային հակաբորբոքումի դեղեր պարտադիր կը դառնան:
Գոյութիւն ունի յատուկ քոսութեան տեսակ մը, որ կը կոչուի Նորվեկեան քոսութիւն: Անիկա կը պատահի այն անձերուն մօտ, որոնք շատ տկար դիմադրողականութիւն կ՛ունենան հետեւեալ պատճառներով` տարեցութիւն, ընկալուած դիմադրողականութեան անբաւարարութեան ախտանիշ (AIDS), մարդկային դիմադրողականութեան անբաւարարութեան ժահր (HIV) եւ աւշագեղձային ուռ (lymphoma): Անհատը կը վարակուի հազարաւոր տիզերով` հակառակ պարզ քոսութեան, ուր միայն 10-15 տիզերով կը պատահի վարակումը:
==
* [[Հեշտոցային Արիւնահոսութիւն]]
* [[Քիթի Արիւնահոսութիւն]]
* [[Վահանագեղձ (արեւմտահայերէն)]]
* [[Կրիփ Եւ Հարբուխ]]
* [[Շաքարախտ (արեւմտահայերէն)]]
Տող 98.
{{ծանցանկ}}
== Աղբիւրներ ==
* Ազդակ օրաթերթ, Յոդուածներ, Առողջապահական-բժշկագիտական, Տքթ. Կարպիս Հարպոյեան, [[31 Յունուար]] [[2013]]:
|