«Քրիստոնէութեան Ընդունումը Հայաստանի մէջ» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

== Քրիստոնէութեան ընդունումը ==

 

 

[[Պատկեր:Թագավորական ընտանիքի մկրտությունը.jpg|մինի|Տրդատ Մեծ, Աշխէն Թագուհի եւ Խոսրովիդուխտ]]

Գրիգորէն բացի, Մեծ Հայքի մէջ քրիստոնէութեան տարածման եւ պետական կրօն դառնալուն էապէս նպաստած են [[Հռիփսիմեանց կոյսեր]]ը։ Աւանդութեան համաձայն՝ անոնք հռովմէացի կոյսեր էին, որոնք հալածուած էին [[Դիոկղետիանոս]] կայսեր կողմէն եւ փախած արեւելք։ Անոնց թիւին մէջ էին [[Ս. Հռիփսիմէ]]ն, [[Ս. Գայեանէ]]ն, [[Ս. Շողակաթ]]ը,[[Ս. Նունէ]]ն եւ ուրիշներ՝ տարբեր տուեալներով ընդամէնը՝ 40 հոգի։ Անոնցմէ Նունէն (Նինօ) կը հիմնէ վրաց եկեղեցին։ Կոյսերը նախ կ'երկրպագեն Քրիստոսի տնօրինական տեղերը ([[Պաղեստին]]ի Ս. վայրեր),ապա [[Եդեսիա]]յէն կ'անցնին Մեծ Հայք՝ հաստատուելով Վաղարշապատ մայրաքաղաքի մօտ՝ հնձաններու մէջ։ Տրդատ կը ցանկայ ամուսնանալ Հռիփսիմէ կոյսին հետ, սակայն վերջինս կը մերժէ։ Ի պատասխան անոր՝ 300-ին, կը հրամայէ բոլոր կոյսերը նահատակել<ref>{{Cite web|title = Տրդատ Գ Մեծ և Գրիգոր Լուսավորիչ|url = http://www.findarmenia.com/arm/history/19/145/148|website = www.findarmenia.com|accessdate = 2016-01-20}}</ref>։

 

 

Նոր հիմնադրուած քրիստոնէութիւնը ժողովուրդի մէջ տարածելու համար, Հայաստանի մէջ պէտք էր ստեղծուէր հոգեւորականութեան համակարգ։ Դասակարգման գագաթին՝ հոգեւոր հովիւներէն վեր, պէտք էր ըլլար գլխաւոր հովուապետը։ Ձեռնադրման համար հայոց եկեղեցւոյ հիմնադիր՝ Գրիգոր Լուսաւորիչ, հանդիսաւորութեամբ կ'ուղարկուի Կապադովկիոյ վարչական կեդրոն՝ [[Կեսարիա]] քաղաքը, ուր ժամանակին կրթութիւն ստացած էր։ [[Կապադովկիոյ]] եպիսկոպոսները քաղաքի եպիսկոպոս Ղեւոնդի գլխաւորութեամբ Գրիգորը կը ձեռնադրեն Հայաստանի եպիսկոպոս։ [[Մեծ Հայք]]ի մէջ անոր օծումը պէտք էր իրականացնէր Փոքր Հայքի (Ք.Ա. առաջին դարէն՝ հռովմէական նահանգ) [[Սեբաստիա]] քաղաքի Պետրոս եպիսկոպոսը։ Ագադանգեղոսի վկայութեամբ, երբ հայոց քահանայապետը կը վերադառնայ Վաղարշապատ, Տրդատ Մեծ զինք կը բազմեցէ իր արքունիքի երկրորդ գահին։ Գրիգոր հայ եկեղեցւոյ նուիրապետութիւնը կը կազմակերպէ ժամանակի պետական վարչական կառուցուածքի համաձայն՝ իւրաքանչյուր նախարարութեան համար մէկական եպիսկոպոս՝ թիւով 36, իսկ ինք շուտով կը ստանայ Հայոց Հայրապետ անունը։ Եկեղեցական ժողովներու ընթացքին, եպիսկոպոսներէն 18-ը կը նստէին հայրապետին աջ,եւ միւս 18-ը՝ անոր ձախ կողմերը։ Վաղարշապատի մէջ կը կառուցուի մայր եկեղեցի, որ կը դառնայ է հայոց կաթողիկոսանիստը։ Կաթողիկոսն ու թագաւորը կը քանդեն Հայաստանի գրեթէ բոլոր հեթանոսական տաճարները. կանգուն կը մնան Գառնիի հեթանոսական տաճարը եւ [[Նեմրութ]] լերան դիցապաշտարանը<ref name=":0" />։