«6-7 Սեպտեմբերի Դէպքեր» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

'''6-7 Սեպտեմբերի դէպքեր''' ([[յունարէն]]՝{{Լեզու el|Σεπτεμβριανά/}} ''Septembriana''Սեփթեմվրիանա), [[6 Սեպտեմբեր]] - [[7 Սեպտեմբեր]] [[1955 թուական|1955]]-ին [[Կոստանդնուպոլիս (արեւմտահայերէն)|Պոլսոյ]] մէջ պատահած եւ յոյներու ու առհասարակ երկրի փոքրամասնութիւններուն ուղղեալ աւերի ու թալանի շարժում։<ref name="YKY">"Rum azınlığa yönelik 6-7 Eylül terörü", ''Cumhuriyetin 75. Yılı'', Cilt 2 1954-1978, Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul, 1998, ISBN 975-363-937-6, s. 392.</ref>

[[1955 թուական|1955]]-էն սկսեալ Ժողովրդավարական կուսակցութեան (1946) կազմած կառավարութիւնը տնտեսական հետզհետէ ծանրացող կացութեան մը դիմաց կը գտնուէր։ Յատկապէս բարձր սղաճի պատճառով կորսնցուցած էր կենսամականդակը նուազող խաւին վստահութիւնը։ Կասկածելի միջոցներով կը փորձէր լռեցնել ընդդիմութիւնը, ինչ որ պատճառ կը դառնար, որ մամուլը, մտաւորականները եւ ուսանողները երես դարձնեն Ժողովրդավարական կուսակցութենէն։<ref name="6-7 (1)"/> Զոր օրինակ Գերմանիոյ Արտաքին գործոց նախարարութեան մէկ զեկոյցին համաձայն, դէպքերէն դեռ 15 օր առաջ, ընդդիմութիւնը հսկողութեան տակ առնելու նպատակով, որոշուած էր 7 Սեպտեմբեր 1955-ին պարէտային ժամ հռչակել Պոլսոյ, Անքարայի ու Իզմիրի մէջ։<ref name="6-7 (1)"/> [[1956]]-ին ընդդիմութիւնը ճնշելու նպատակով Մամլոյ եւ հաւաքներու մասին օրէնքին մէջ կատարուած սահմանափակումներն ալ մեծ մասամբ պատճառաբանուած են 6-7 Սեպտեմբերի դէպքերով։<ref name="6-7 (1)"/> Վարչապետ Ատնան Մենտերեսի կառավարութեան սկզբնապէս փոքրամասնութիւններուն ուղղեալ ազատական քաղաքականութիւնը հետզհետէ դժուարացող տնտեսական պայմաններուն զուգահեռ կը փոխուի եւ յարաբերութիւնները կը լարուին։<ref name="6-7 (1)"/>

Արտաքին գործոց նախարարութեան իրաւասուները երբ Լոնտոնի[[Լոնտոն]]ի մէջ կը շարունակէին իրենց բանակցութիւնները [[Կիպրոս (արեւմտահայերէն)|կիպրական]] նիւթին վերաբերեալ, 6 Սեպտեմբեր 1955-ին, ժամը 13։00-ին, ձայնասփիւռի լուրերով<ref name="Koçoğlu, Yahya 2001">[Koçoğlu, Yahya (2001). Azınlık Gençleri Anlatıyor. İstanbul: Metis Yayınları. ISBN 975-342-336-5 s.25-31 Azınlık Gençleri Anlatıyor]</ref> յայտարարուեցաւ, թէ Աթաթիւրքի [[Սալոնիկ (արեւմտահայերէն)|Սելանիկի]] տան մէջ ռումբ մը պայթած է։ (Սելանիկի համալսարանի քաղաքագիտութեան բաժնի ուսանող Օքթայ Էնկին, որ ըստ պնդումներու ռմբակոծած էր Աթաթիւրքի տունը, աւելի վերջ դատապարտուած է ի բացակայութեան։<ref>[http://yenisafak.com.tr/arsiv/2001/ocak/21/g4.html 6-7 Eylül Olaylarının önemli ismi Oktay Engin'in 21-22 Ocak 2001 tarihli Yeni Şafak gazetesi söyleşisi]-[http://yenisafak.com.tr/arsiv/2001/ocak/22/g5.html devamı] URL eşirim tarihi: 2 Ağustos 2009]</ref> Օքթայ Էնկին 22 Փետրուար 1992-18 Սեպտեմբեր 1993 թուականներու միջեւ նշանակուած է Նեվշեհիրի կուսակալ)։

Այս դէպքերէն ետք հազարաւոր յոյներ գաղթեցին Թուրքիայէ։[[Թուրքիա (արեւմտահայերէն)|Թուրքիայէ]]։ Յոյն ազգաբնակչութեան նուազումին զուգահեռ, յոյներմւյոյներու տնտեսութեան մէջ ունեցած ազդեցութիւնն ալ տկարացած է եւ, ինչպէս պատահած է փոքրամասնութիւններուն ուղղեալ նախորդ իրադարձութիւններու ալ ժամանակ, արագացած է թուրքերուն դրամագլուխին տէր ըլլալու ընթացքը։ Քանի մը հազար յոյներ ալ յատկապէս հաստատուած են Մերսին ու Թարսուս։<ref>[http://www.scribd.com/doc/13116917/1955-Memoirs-Erkan-Kiraz Էրքան Քիրազին յուշատետրը] s.46</ref> Հետզհետէ մնացեալ յոյներն ալ լքած են Պոլիսը։ Թուրքիոյ եւ Յունաստանի միջեւ բնակչութեան փոխանակման արդիւնքին 1925-ին շուրջ 100 հազարի նուազած Պոլսոյ յոյն բնակիչներուն թիւը, 2006-ին իջած է մինչեւ 2․500 քաղաքացիի։<ref>According to the Human Rights Watch the Greek population in Turkey is estimated at 2,500 in 2006. [http://home.att.net/~dimostenis/greektr.html "From “Denying Human Rights and Ethnic Identity” series of Human Rights Watch"] Human Rights Watch, 2 July 2006.</ref>