«Օձեր» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն
Content deleted Content added
Չ oգտվելով ԱՎԲ |
No edit summary |
||
Տող 1.
{{ԱՀ}}
{{Արևելահայերեն|Օձեր}}
{{Taxobox արւմտ.
Տարբեր տեսակներու հասուն օձերու մարմնի երկարութիւնը 7.5 սմ - 12 մ է, զանգուածը՝ 5 կ - 200 քկ, կեանքի տեւողութիւնը՝ 8-40 տարի։▼
| name = Օձեր
| image descr = Օձերու բազմազանութիւնը
| image2 file =World.distribution.serpentes.1.png
| image2_caption =
| regnum = Կենդանիներ
| phylum = Քորդաւորներ
| classis = Սողուններ
| infraclassis =
| ordo =
| subordo =
| familia =
| latin = '''Serpentes'''
| author = {{ստեղ|Linneaus 1758}}
| wikispecies = Serpentes
| commons = Serpentes
| itis =
| ncbi =
| range map = World.distribution.serpentes.1.png
| range legend =
{{լեգենդ2|blue|<small>ծովի օձեր</small>}}
{{լեգենդ2|black|<small>ցամաքի օձեր</small>}}
}}
▲
[[Գանկ]]ի ոսկորները միացած են շարժուն ձեւով, իսկ ստորին [[ծնոտի]] աջ ու ձախ աղեղները՝ ձգուող կապաններով, ինչը կ՛ապահովէ օձերու [[Բերան (արեւմտահայերէն)|բերանի]] լայն բացուածքը, ինչը իրենց կը ձգէ առանց ծամելու՝ մանրացնել եւ կլլել բաւական խոշոր կենդանիներ։ Ակռաները շատ սուր են, կեռանման, հետ ծռուած։ Ողերն ու կողերը բազմաթիւ են, գրեթէ միանման։ [[Կրծքավանդակ]] չունին։ Զուրկ են վերջավորութիւններէ, միայն որոշ տեսակախմբերու մէջ պահպանուած են հետին վերջաւորութիւններու մնացորդներ, որոնք որոշ տեսակներու մոտ արտայայտուած են նաեւ հետանցքի քովը գտնուող զոյգ ճանկերու տեսքով։ Օձերու [[թոքեր]]ը զարգացած են անհամաչափ. աջը սովորաբար ուժեղ զարգացած է եւ կը զբաղեցընէ մարմնի առջեւի 2/3 հատուածը։ [[Շնչառութիւն]]ը կը կատարուի մարմնի բոլոր [[մկաններ]]ու կծկումներու շնորհիւ։ Անհանգստութեան ժամանակ յառաջացող խորը շնչառումը կ՛ուղեկցէ իւրահատուկ ֆշշոցով։ Արտաքին [[ականջ]] չունին. [[լսողութիւն]]ը գրեթէ զարգացած չէ, [[տեսողութիւնը]] զարգացած է համեմատաբար լաւ։ Հիմնական զգայարանը վերին ծնոտի առջեւի մասին մէջ տեղադրուած յակոբսոնեան օրկանն է. օդին մէջ մէնօդ եւ առարկաներու վրայ առկա քիմիական միացութիւններու [[մոլեքուլներ]]ը լեզուով հաւաքելով՝ կը փոխանէ յակոբսոնեան օրկաններու մակերեսին, որու միջոցով կը տարբերակէ նիւթերու ծանօթ եւ անծանօթ ըլլալը։ Կը սնուի բացառապէս կենդանական ծագման կերով, այդ կը թուէ լեշերով։
▲[[Պատկեր:Snakes Diversity.jpg|մինի]]
== Կազմաբանութիւն ==
[[Պատկեր:Snake-anatomy.svg|մինի|ձախից|240px|Օձի ներսի գործարանները.<br />1.սննդափող 2.շնչափող 3.շնչափողի թոք 4.մնացուկային ձախ թոք 5.աջ թոք 6.[[Սիրտ (արեւմտահայերէն)|սիրտ]] 7.[[լեարդ]] 8.ստամոքս 9.օդապարկ 10.[[լեղուց]] 11.[[Յետստամոքսային Գեղձ|յետստամոքսային գեղձ]] 12.[[Փայծաղ (արեւմտահայերէն)|փայծաղ]] 13.աղիներ 14.սերմնարաններ 15.երիկամներ]]
[[Պատկեր:Nature at it's best.JPG|240px]]
[[Պատկեր:Watersnake cottonmouth tennessee.png|240px]]
[[Կատեգորիա:Կենդանիներ (արւմտ․)]]
| |||