«Օձեր» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
Չ մանր-մունր oգտվելով ԱՎԲ
No edit summary
Տող 22.
| range map = World.distribution.serpentes.1.png
| range legend =
{{լեգենդ2|blue|<small>ծովիծովու օձեր</small>}}
{{լեգենդ2|black|<small>ցամաքի օձեր</small>}}
}}
'''Օձեր'''<ref>Հրաչեայ Աճառեան, Հայերէնի Արմատական Բառարան Ե.1926 http://www.nayiri.com/imagedDictionaryBrowser.jsp?dictionaryId=7&query=%D6%85%D5%B1</ref> (Ophidia կամ Serpentes), [[սողուններ]]ու դասի թեփուկաւորների կարգի ենթակարգ է։ Յայտնի են 26 ընտանիքու շուրջ երեք հազար ([[2006 թուական]] թուականիի դրութեամբ), Հայաստանի մէջ՝ 4 ընտանիքներու 23 տեսակ։
== Նկարագրութիւն ==
Տարբեր տեսակներու հասուն օձերու մարմնի երկարութիւնը 7.5 սմ - 12 մ է, զանգուածը՝ 5 կ - 200 քկ, կեանքի տեւողութիւնը՝ 8-40 տարի։
[[Գանկ]]ի ոսկորները միացած են շարժուն ձեւով, իսկ ստորին [[ծնոտի]] աջ ու ձախ աղեղները՝ ձգուող կապաններով, ինչը կ'ապահովէ օձերու [[Բերան (արեւմտահայերէն)|բերանի]] լայն բացուածքը, ինչը իրենց կը ձգէ առանց ծամելու՝ մանրացնել եւ կլլել բաւական խոշոր կենդանիներ։ Ակռաները շատ սուր են, կեռանման, դէպի ետ ծռուած։ Ողերն ու կողերը բազմաթիւ են, գրեթէ միանման։ [[Կրծքավանդակ]] չունին։ Զուրկ են վերջաւորութիւններէ, միայն որոշ տեսակախմբերու մէջ պահպանուած են ետին վերջաւորութիւններու մնացորդներ, որոնք որոշ տեսակներու մոտ արտայայտուած են նաեւ հետանցքի քովը գտնուող զոյգ ճանկերու տեսքով։ Օձերու [[թոքեր]]ը զարգացած են անհամաչափ. աջը սովորաբար ուժեղ զարգացած է եւ կը զբաղեցընէ մարմնի առջեւի 2/3 հատուածը։ [[Շնչառութիւն]]ը կը կատարուի մարմնի բոլոր [[մկաններ]]ու կծկումներու շնորհիւ։ Անհանգստութեան ժամանակ յառաջացող խորը շնչառումը կ'ուղեկցէ իւրայատուկ ֆշշոցով։ Արտաքին [[Ականջ (արեւմտահայերէն)|ականջ]] չունին. [[լսողութիւն]]ը գրեթէ զարգացած չէ, [[տեսողութիւնը]] զարգացած է համեմատաբար լաւ։ Հիմնական զգայարանը վերին ծնոտի առջեւի մասին մէջ տեղադրուած յակոբսոնեան օրկանն է. օդին մէջ մէնօդ եւ առարկաներու վրայ առկա քիմիական միացութիւններու [[մոլեքուլներ]]ը լեզուով հաւաքելով՝ կը փոխանէ յակոբսոնեան օրկաններու մակերեսին, որու միջոցով կը տարբերակէ նիւթերու ծանօթ եւ անծանօթ ըլլալը։
=== Սնունդ ===
[[Պատկեր:Nature at it's best.JPG|240px]]
Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/wiki/Օձեր» էջէն