«Ֆրետերիք Ֆէյտի» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
Չ լեզվի կաղապար
Չ վերջակետների ուղղում, փոխարինվեց: ն: → ն։ (25) oգտվելով ԱՎԲ
Տող 30.
 
{{Արևելահայերեն|Ֆրեդերիկ Արման Ֆեյդի}}
'''Ֆրետերիք Արման Ֆէյտի''' (15 ապրիլի [[1908]], [[Փարիզ]] - 11 մայիսի , 1991), ֆրանսահայ հայագէտ, լեզուաբանական գիտութեան գագաթին հասած հեղինակութիւն, բանասիրական գիտութիւններու դոկտոր ([[1973]]), դեսպան հայ մշակոյթին:մշակոյթին։
 
== Կենսագրութիւն ==
 
Պատանեկութեան օրերուն Ֆէյտի վայելած էր պարկեշտ հայ ընտանիքի մը դրացնութինը, որոնց հեռացումէն ետք տան մէջ մոռցուած երկու գիրքերը հետաքրքութիւն կ'առաջացնեն Ֆէյտիի մօտ:մօտ։ Գիրքերէն մէկն է՝ [[Յ. Գազանճեան]]ի «Քերականութեան առաջին ընթացք»-ը, միւսը՝ [[Եղիա Տէմիրճիպաշեան]]ի «Ֆրանսերէն-հայերէն» փոքր բառարան մը:մը։ Պատանի Ֆէյտէ այդ բառգիրքին շնորհիւ յաջողեցաւ կարդալ հայերէն լեզուն եւ Յ. Գազանճեանի քերականութիւնը:քերականութիւնը։ Իր հայագիտական կոչումին սկզբնական եւ մեծագոյն ուսուցչապետը եղած է [[Կրանսէյն Տ'Օդրիւ]]( Gransaignesd ’Hauterives):
Ֆրետերիք Ֆէյտի հետեւած է Արեւելեան Լեզուներու վարժարանի դասընթացքներուն:դասընթացքներուն։ Աշակերտած է հայագէտ [[Ֆրետերիք Մաքլէր]]ին:ին։ Նոյն ատեն արձանագրուած է Institut Catholique, ուր կը դասախօսէր հայր Մարիէս:Մարիէս։ Միանգամ այն հետեւեցաւ Ecole des Hautes Etudes-ի մեծահանբաւ հայագէտ Մէյէի դասախօսութիւններուն:դասախօսութիւններուն։
Արեւելեան լեզուներու վարժարանը հիմնադրուած էր 1798-ին, ֆրանսական յեղափոխութեան Directoire-ին կողմէ:կողմէ։ Նոյն տարին Նափոլէոն Պոնափարթի անձնական պահանջքին վրայ հայերէն լեզուի ամբպիոն մըն ալ բացուեցաւ վարժարանին յարակից:յարակից։ 1937-ին Ֆէյտէ Ս. Ղազարի կաճառի անդամ ընդունուած է:է։
Ֆէյտի հայերէն լեզուի ամպիոնի ութերորդ վարիչը եղաւ եւ 28 տարի անընդհատ վարեց նոյն պաշտօնը (1949-1977):
 
Հայերէն լեզուով առաջին հրապարակային դասախօսութիւնները տուաւ Փարիզի մէջ, [[1937]]-ին [[Հեթում պատմիչ]]ի մասին:մասին։
1941-ին աւարտած է [[Սորպոն]] համալսարանը, որմէ ետք մտաւ գիտական հետազօտութիւններու կեդրոն, ուր մինչեւ 1949 նուիրուեցաւ հայ գրականութեան եւ հայոց պատմութեան մարզերէն ներէս գիտախուզական աշխատանքներուն:աշխատանքներուն։
1949-ին ստանձնած է Արեւելեան լեզուներու վարժարանի եւ Սորպոնի համալսարանի հայկական վարչութիւնը, զոր պահեց մինչեւ [[1977]]:
Իր աշակերտներէն են Շարլ Տէվսէթ, Նինա Կարսոյեան, հայր. Հ. Քոլվենպախ եւ [[Ժան Փիէր Մահէ]]: Վերջինս զինք փոխարինեց որպէս վարիչ հայագիտական ամպիոնին եւ որպէս խմբագիր Revue des Etudes Armeniennes-ի:ի։
Արժանացած է ֆրանսական պետութեան Decteur esLetres et Sciences Humanites տիտղոսին:տիտղոսին։ Մասնակցած է Հայաստանի մէջ բազմաթիւ հայագիտական համագումարներու կամ սեմինարներու:սեմինարներու։
 
== Գործերը եւ ուսումնասիրութիւններ ==
 
* Առաջին գործը եղած է «Հայոց Լեզուի Քերականութիւն Արեւմտեան Աշխարհաբարի»(1935):
* Հրատարակած է «Հայոց Լեզուի Ձեռնարկ Արդի Արեւմտահայերէնի» (1948), որ վերատեսութեամբ, որ վերատեսութեամբ վերահրատարակուած է [[1969]]-ին:ին։
* 1957-ին հիմնաւորուած գրական վերլուծութեան ենթարկած է «Հայ ժողովրդական բանահիւսութիւնը»:
* Պատմագիտական ուսումնասիրութիւն նուիրած է [[Փաւստոս Բիւզանդ]] «Հայոց Պատմութիւն» գիրքի առնչութեամբ:առնչութեամբ։
* 1961-ին Ե. Օտեանի «Ընկեր փանջունի, Առաքելութիւն ի ծապլվար» գիրքը թարգմանած է ֆրանսերէնի:ֆրանսերէնի։
* 1964-ին գրած է «Խոհեր Մեսրոպի Այբուբենի մասին», որ վերամշակուած է 1982-ին:ին։
* 1964-ին լոյս տեսած է իր David de sasoun Սասունցի դաւիթ համահաւաք բնագիրի թարգմանութիւնը, որ նոյն տարին UNESCO-ի«Դիւցազնավէպերու մրցանք»-ին մասնակցեցաւ ու ստացաւ պատուոյ ցանկին առաջին տեղը եւ արժանացաւ հրատարակութեան UNESCO-ի ծախսերով:ծախսերով։
* Ֆէյտէ ուսումնասիրութիւններ ունի Յակոբ Պարոնեանի, Երուանդ Օտեանի,Վարուժանի եւ Ա. Չոպանեանի նուիրուած:նուիրուած։ Ունի նաեւ մեծ թիւով ուսումնասիրութիւններ հայկական բարբառներու մասին:մասին։
* 1976-ին լոյս տեսաւ Ֆէյտիի «Դասական հայերէնի հոլովման համակարգը» գործը:գործը։
* 1986-ին «Բուժժանքներ Քրիստոնեայ Հայաստանի» գործը:գործը։
 
{{վիքիքաղվածք|Ֆրեդերիք Ֆեյդի}}