Գուրգէն Ալէմշահ

Գուրգէն Ալէմշահ;
Ծնած է	22 Մայիս 1907
Ծննդավայր	Պարտիզակ (Քոճայելի)
Մահացած է	14 Դեկտեմբեր 1947 (40 տարեկանին)
Մահուան վայր	Տիթրոյթ, Միշիկըն, Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներ
Քաղաքացիութիւն	Թուրքիա; Իտալիա; Ֆրանսա; Իտալիոյ Թագաւորութիւն
Մայրենի լեզու	թրքերէն
Ուսումնավայր	Միլանի կոնսերվատորիա?
Մասնագիտութիւն	երգահան, խմբավար
Աշխատավայր	Մուրատ-Ռափայէլեան Վարժարան

Գուրգէն Միքայէլի Ալեմշահ (22 Մայիս 1907(1907-05-22)^[1]^[2], Պարտիզակ (Քոճայելի)^[1]^[2] - 14 Դեկտեմբեր 1947(1947-12-14)^[1]^[2], Տիթրոյթ, Միշիկըն, Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներ^[1]^[2]), հայ երաժշտագէտ, խմբավար եւ նուագավար։

Կենսագրութիւն Խմբագրել

Ծնած է 1907 թուականին Թուրքիոյ հայկական Պարտիզակ աւանին մէջ։ 1930 թուականին աւարտած է Միլանի երաժշտանոցը։ Այնուհետեւ Փարիզի մէջ երաժշտութիւն դասաւանդած է Մուրատ-Ռափայէլեան վարժարանի բաժանմունքին։ Դաշնամուրի ուսուցիչ ունեցած է փրոֆ. Ձիարտանը^[3]։

1933ականներուն, Ժան Վալդոն ծածկանունով, Ալեմշահն ստեղծած է եւրոպական ներշնչանքով բազում գործեր, առաւելաբար՝ երաժշտական զուգերգեր եւ եռեակներ, որոնք ժողովրդականութիւն գտած են^[4]:

Կազմակերպած է «Կիլիկիա» երգչախումբը եւ դասաւանդած անոր, ու 1937 թուականին, ժողովուրդներու երաժշտութեան մրցահանդէսին իր «Հայկական հարսանիք» ստեղծագործութեամբ շահած է 2-րդ մրցանակը։ Որոշ ժամանակ ղեկավարած է ՀՕԿ-ի «Ալագեազ» երգչախումբը, իսկ 1939-1947 թուականներուն կազմած ու ղեկավարած է Փարիզի «Սիփան-Կոմիտաս» երգչախումբը^[3]։

իբրեւեւ նուագավար եւ խմբավար հանդէս եկած է Ֆրանսայի, Իտալիոյ եւ ԱՄՆ-ու մէջ սիմֆոնիկ եւ խմբերգային համերգներով։ Կատարած է Կոմիտասի, Սպենդիարեանի, Չուխաճեանի, Քրիստափոր Կարա-Մուրզայի, Արմէն Տիգրանեանի եւ այլ հեղինակներու ստեղծագործութիւնները։ Մահացած է 1947 թուականին ԱՄՆ-ի Տիթրոյիթ քաղաքին մէջ սրտի կաթուածէ^[5]։

ՍտեղծագործութիւններԵրգեր Բուխարիկ Խմբագրել

Իմ երգը
Ես սիրեցի
Իմ եարը
Աղուորներուն
Նազերով
Ծաղիկ էի
Իղձ
Սիրելիս
Պճինկօ
Իմ հեռաւոր հայրենիք
Հայաստան
Անուշիկ եար ջան
Մեր պարտէզում
Հունձք
Պլպուլն Աւարայրի
Հայկական ժողովրդական պարեր (ջութակի եւ դաշնամուրի համար)
Արեւելեան գիշերներ (1931)
Հեքիաթ
Երկու պատմուածք հազար ու մէկ գիշերներէն
Աւարայրի պատերազմը (1934).
Վարդավառ (1932)
Ծովինար

Ձայնագրութիւններ Խմբագրել

Եղիսաբէթ Փեհլիվանեան - Երգեր դաշնամուրի նուագակցութեամբ
Փոքր Ասիայի հայ կոմպոզիտորները - Երգչախմբային ստեղծագործութիւններ
Կոմիտաս
Աւարայրի պատերազմը

Ծանօթագրութիւններ Խմբագրել

↑ ^1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 ^1,12 Հայկական սովետական հանրագիտարան / խմբ. Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q164396"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6429958"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2657718"></a>
↑ ^2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 ^2,11 Ով ով է. հայեր / խմբ. Հ. Այվազյան — Երևան: Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 2005. — հատոր 1. — է. 45.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13053761"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1953"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q28722393"></a>
↑ ^3,0 ^3,1 «Գուրգէն Ալէմշահ. Հայկական երաժշտութեան հմայքն ու ջերմութիւնը»։ lurer.com
↑ «Գուրգէն Ալեմշահ (1907-1947) - «ԱԼԻՔ» Օրաթերթ»։ www.alikonline.ir (hy-am)
↑ Ewen, David (1948). The Year in American Music. Allen, Towne & Heath (անգլերէն)

Գրականութիւն Խմբագրել

Ցիցիլիա Բրուտեան (1968). Սփիւռքի հայ երաժիշտները. «Հայաստան» հրատարակչութիւն, Երեւան. էջ. 55–60

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q1239328"_data-entity-id="Q2657718">[[:hy:s:Հայկական_սովետական_հանրագիտարան|Հայկական_սովետական_հանրագիտարան]]<span_class="wef_low_priority_links">_/_խմբ._[[:Վիքտոր_Համբարձումեան|Վ.&nbsp;Համբարձումյան]],_[[:Կոստանդին_Խուդաւերդեան|Կ.&nbsp;Խուդավերդյան]]_—_[[:d:Q124405912|Հայկական_հանրագիտարան_հրատարակչություն]],_1974.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q164396"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6429958"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2657718"></a></div>-1] 1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 ^1,12 Հայկական սովետական հանրագիտարան / խմբ. Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q164396"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6429958"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2657718"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q1787111"_data-entity-id="Q28722393">[[:d:Q28722393|Ով_ով_է._հայեր]]<span_class="wef_low_priority_links">_/_խմբ._[[:hy:Հովհաննես_Այվազյան|Հ.&nbsp;Այվազյան]]_—_[[:Երեւան|Երևան]]:_[[:d:Q124405912|Հայկական_հանրագիտարան_հրատարակչություն]],_2005._—_հատոր&nbsp;1._—_է.&nbsp;45.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13053761"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1953"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q28722393"></a></div>-2] 2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 ^2,11 Ով ով է. հայեր / խմբ. Հ. Այվազյան — Երևան: Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 2005. — հատոր 1. — է. 45.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13053761"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1953"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q28722393"></a>

[:0-3] 3,0 ^3,1 «Գուրգէն Ալէմշահ. Հայկական երաժշտութեան հմայքն ու ջերմութիւնը»։ lurer.com

[4] «Գուրգէն Ալեմշահ (1907-1947) - «ԱԼԻՔ» Օրաթերթ»։ www.alikonline.ir (hy-am)

[5] Ewen, David (1948). The Year in American Music. Allen, Towne & Heath (անգլերէն)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Գուրգէն Ալէմշահ
Ծնած է	22 Մայիս 1907(1907-05-22)^[1]^[2]
Ծննդավայր	Պարտիզակ (Քոճայելի)^[1]^[2]
Մահացած է	14 Դեկտեմբեր 1947(1947-12-14)^[1]^[2] (40 տարեկանին)
Մահուան վայր	Տիթրոյթ, Միշիկըն, Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներ^[1]^[2]
Քաղաքացիութիւն	Թուրքիա Իտալիա Ֆրանսա Իտալիոյ Թագաւորութիւն
Մայրենի լեզու	թրքերէն
Ուսումնավայր	Միլանի կոնսերվատորիա?^[1]^[2]
Մասնագիտութիւն	երգահան, խմբավար
Աշխատավայր	Մուրատ-Ռափայէլեան Վարժարան^[1]